BÀI 3: NGUYÊN TỐ HÓA HỌC (3 tiết)
I. MỤC TIÊU NĂNG LỰC VÀ PHẨM CHẤT
1. Kiến thức:
- Phát biểu được khái niệm về nguyên tố hóa học và kí hiệu nguyên tố hóa học.
- Viết được kí hiệu hóa học đọc được tên của 20 nguyên tố đầu tiên.
2. Năng lực
Năng lực chung:
- Tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực, tìm hiểu khái niệm về nguyên tố hóa học và kí hiệu nguyên tố hóa học.
- Giao tiếp và hợp tác: Sử dụng ngôn ngữ khoa học để diễn đạt về nguyên tố hóa học; Hoạt động nhóm một cách hiệu quả theo đúng yêu cầu của GV, đảm bảo các thành viên trong nhóm đều được tham gia và thảo luận nhóm.
- Giải quyết các vấn đề sáng tạo: Thảo luận với các thành viên trong nhóm nhằm giải quyết các vấn đề trong bài học để hoàn thành nhiệm vụ học tập.
Năng lực khoa học tự nhiên:
- Nhận thức khoa học tự nhiên: Trình bày được khái niệm về nguyên tố hóa học và kí hiệu nguyên tố hóa học
- Tìm hiểu tự nhiên: Lược sử tìm ra tên gọi và kí hiệu một số nguyên tố hóa học.
- Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Viết và đọc được kí hiệu hóa học của 20 nguyên tố đầu tiên.
3. Phẩm chất
- Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.
- Cẩn thận, trung thực và thực hiện các yêu cầu trong bài học.
- Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập khoa học tự nhiên.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên
- SGK, SGV, SBT KHTN 7.
- Hoạt động Nhận biết nguyên tố hóa học dựa vào số proton: 12 tấm thẻ để ghi thông tin các nguyên tử (số proton, số neutron).
- Hoạt động Nhận biết nguyên tố hóa học có mặt xung quanh ta: các mẫu đồ vật (hộp sữa, dây đồng, đồ dùng học tập,…),
- Phiếu học tập để HS điền thông tin của 20 nguyên tố hóa học đầu tiên trong bảng tuần hoàn.
- Máy tính, máy chiếu.
2. Đối với học sinh
- SGK, SBT KHTN 7.
- Đọc trước bài học trong SGK.
- Tìm kiếm và đọc trước tài liệu có liên quan đến bài học.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Định hướng, giúp cho HS tiếp cận vấn đề của bài học.
b. Nội dung: GV trình chiếu hình ảnh, nêu vấn đề; HS quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS về tên các nguyên tố hóa học mà em biết tên.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
- GV trình chiếu hình ảnh và yêu cầu HS trả lời câu hỏi:
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS quan sát hình ảnh và thực hiện yêu cầu.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV mời đại diện 1-2 HS trả lời câu hỏi.
- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Kết luận, nhận định
- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.
- GV dẫn dắt HS vào bài học: Một chất được tạo nên bởi một hoặc nhiều nguyên tố hóa học. Ngoài tên các chất mà các em vừa kể , mà các em vừa kể, còn có một số nguyên tố hóa học quen thuộc khác như oxygen, carbon, hydrogen, nitrogenm…Chúng là các nguyên tố hóa học tạo nên cơ thể người. Vậy nguyên tố hóa học là gì? Để giải đáp câu hỏi này, chúng ta sẽ cùng nhau đi vào bài học ngày hôm nay – Bài 3: Nguyên tố hóa học.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Nguyên tố hóa học
a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS hiểu về khái niệm nguyên tố hóa học.
b. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS đọc thông tin mục I, quan sát Hình 3.1 SGK tr.19, 20 và thực hiện yêu cầu của GV.
c. Sản phẩm học tập: HS nắm và ghi được vào vở khái niệm nguyên tố hóa học và cách nhận biết nguyên tố hóa học dựa vào số proton.
d. Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN – HỌC SINH | DỰ KIẾN SẢN PHẨM |
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: - GV hướng dẫn HS quan sát Hình 3.1 SGK tr.19 và dẫn dắt cho HS: + Một mẩu chì nguyên chất chỉ chứa các nguyên tử chì, mỗi nguyên tử chì có 82 proton trong hạt nhân. + Một mẩu vàng nguyên chất chỉ chứa các nguyên tử vàng, mỗi nguyên tử vàng có 79 proton trong hạt nhân.
- GV hướng dẫn HS đọc thông tin mục I SGK tr.19 và cho biết: + Đặc điểm của một nguyên tố hóa học. + Số hiệu nguyên tử là gì? + Nêu khái niệm nguyên tố hóa học. + GV giảng, lưu ý cho HS: Khái niệm nguyên tố hóa học không giống như nguyên tử. Nguyên tố hóa học không có hình dạng cụ thể, không có kích thước cụ thể. à Cụm từ nguyên tố hóa học được dùngđể chỉtất cả các nguyên tố có cùng số hiệu nguyên tử (cùng số proton trong hạt nhân). Các nguyên tử thuộc cùng một nguyên tố hóa học có thể có số neutron khác nhau. - GV tổ chức cho HS hoạt động Nhận biết nguyên tố hóa học dựa vào số proton. + GV chuẩn bị: 12 tấm thẻ ghi thông tin (p, n) của các nguyên tử sau: A (1, 0); D (1, 1); E (1, 2); G (6, 6); L (6, 8); M (7, 7); Q (8, 8); R (8, 9); T (8, 10); X (20, 20); Y (19, 20); Z (19, 21). + GV yêu cầu HS thực hiện: xếp các thẻ thuộc cùng một nguyên tố vào một ô vuông. + GV yêu cầu các nhóm thảo luận và thực hiện yêu cầu: · Em có thể xếp được bao nhiêu ô vuông? · Các nguyên tử nào thuộc cùng một nguyên tố hóa học? - GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm đôi và trả lời câu hỏi: + Trong tự nhiên, có một số loại nguyên tử mà trong hạt nhân cùng có một proton nhưng có thể có số neutron khác nhau: không có neutron, có một hoặc hai neutron. Hãy giải thích tại sao các loại nguyên tử này đều thuộc về một nguyên tử hóa học là hydrogen. + Số hiệu nguyên tử oxygen là 8. Số proton trong hạt nhân nguyên tử của nguyên tố oxygen là bao nhiêu? Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - HS đọc thông tin mục I, quan sát Hình 3.1 SGK tr.19, 20 và thực hiện yêu cầu của GV. - GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết. Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - GV mời đại diện HS trình bày khái niệm nguyên tố hóa học và cách nhận biết nguyên tố hóa học dựa vào số proton. - GV mời đại diện HS khác nhận xét, bổ sung. Bước 4: Kết luận, nhận định - GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức và chuyển sang nội dung mới. | 1. Nguyên tố hóa học - Đặc điểm: + Không có hình dạng, kích thước cụ thể + Có tính chất riêng biệt do được tạo thành từ proton xác định. VD: một mẩu chì nguyên chất chỉ chứa các nguyên tử chì, mỗi nguyên tử chì có 82 proton. - Khái niệm: + Là tất cả các nguyên tử có cùng số hiệu nguyên tử (cùng số proton trong hạt nhân). - Số hiệu nguyên tử là số proton trong hạt nhân. Mỗi nguyên tố hóa học cchir có duy nhất một số hiệu nguyên tử. - Các nguyên tử thuộc cùng một nguyên tố hóa học có thể có số neutron khác nhau. VD: Oxygen trong tự nhiên chứa các nguyên tử oxygen cùng có 8 proyon trong hạt nhân những số neutron khác nhau (8, 9 hoặc 10 neutron). - Đến nay, người ta đã tìm ra 118 nguyên tố hóa học. Nhận biết nguyên tố hóa học dựa vào số proton: + Có thế xếp được 6 ô vuông. + Các nguyên tử A, D, E thuộc cùng một nguyên tố hóa học; G và L thuộc cùng một nguyên tố hóa học; M thuộc một nguyên tố hóa học; Q, R, T thuộc cùng một nguyên tố hóa học; X thuộc một nguyên tố hóa học; Y và Z thuộc một nguyên tố hóa học.
?. + Các nguyên tử H có 1 proton nhưng có thể có số neutron khác nhau (không có, có 1 neutron hoặc có 2 neutron). Chúng đều thuộc về một nguyên tố hydrogen vì các nguyên tử này có cùng số proton. + Số proton trong hạt nhân nguyên tử của nguyên tố oxygen là 8.
|
Bình luận