BÀI 15. NĂNG LƯỢNG ÁNH SÁNG. TIA SÁNG, VÙNG TỐI (3 TIẾT)

I. MỤC TIÊU NĂNG LỰC VÀ PHẨM CHẤT

1. Năng lực

-       Năng lực chung

·      Tự chủ và tự học:Chủ động, tích cực nhận nhiệm vụ và hoàn thành nhiệm vụ GV giao.

·      Giao tiếp và hợp tác: Biết lắng nghe và có phản hồi tích cực trong giao tiếp, Hỗ trợ các thành viên trong nhóm để thực hiện nhiệm vụ.

·      Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Đề xuất được cách giải thích ngắn gọn, chính xác cho các vấn đề liên quan đến bài học

-       Năng lực riêng

·      Thực hành thí nghiệm thu được năng lượng ánh sáng; từ đó, nêu được ánh sáng là một dạng của năng lượng

·      Thực hiện được thí nghiệm: tạo ra mô hình tia sáng bằng một chùm sáng hẹp song song

·      Vẽ được hình biểu diễn vùng tối do nguồn sáng rộng và vùng tối do nguồn sáng hẹp.

2. Phẩm chất

-  Chăm học, chịu khó tìm tòi tài liệu và thực hiện các nhiệm vụ học tập.

- Có trách nhiệm trong hoạt động nhóm, chủ động nhận và thực hiện tất cả các nhiệm vụ.

- Trung thực, cẩn thận khi thực hiện nhiệm vụ theo đúng yêu cầu của GV.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

-       SGK, SGV, SBT KHTN 7.

-       Một pin quang điện, một đèn pin gắn trên giá, một điện kế nhạy (hoặc đồng hồ vạn năng), dây nối (dùng cho thí nghiệm thu điện năng từ ánh sáng).

-       Một miếng bìa cứng khoét lỗ kim nhỏ, màn chắn thẳng đứng dùng làm màn hứng (dùng cho thí nghiệm tạo mô hình tia sáng).

-       Một đèn LED nhỉ dùng làm nguồn sáng hẹp, một quả bóng nhựa nhỏ sẫm màu dùng làm vật cản sáng (dùng cho thí nghiệm tạo vùng tối)

-       Một pin quang điện, một nguồn sáng, vật cản sáng, màn hứng đều được gắn trên các giá thẳng đứng có độ cao phù hợp nhau (Hình 15.1, 15.6, 15.8, 15.9 SGK)

-       Máy tính, máy chiếu để trình chiếu các hình vẽ, ảnh, biểu bảng trong bài

2. Đối với học sinh

-       SGK, SBT KHTN 7.

-       Đọc trước bài học trong SGK.

-       Tìm kiếm, đọc trước tài liệu có liên quan đến ánh sáng và các thí nghiệm có trong bài học

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế, kích thích hứng thú và động cơ học tập tìm hiểu, nghiên cứu về ánh sáng của HS

b. Nội dung: Nhận biết được nội dung cơ bản của chương, thực hiện các thí nghiệm liên quan đến năng lượng ánh sáng, tạo tia sáng, tạo bóng tối.

c. Sản phẩm học tập: HS thực hiện các thí nghiệm về năng lượng ánh sáng, tạo tia sáng, tạo bóng tối. Vẽ hình biểu diễn vùng tối do nguồn sáng rộng và vùng tối do nguồn sáng hẹp.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chiếu hình ảnh về sử dụng ánh sáng trong đời sống và sản suất

- Dùng kĩ thuật động não, yêu cầu HS dựa vào hình ảnh trên nêu vai trò của năng lượng ánh sáng trên Trái Đất

Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS tiếp nhận câu hỏi, suy nghĩ và trả câu trả lời.

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV gọi ngẫu nhiên các HS trả lời câu hỏi 

Năng lượng ánh sáng có vai trò quan trọng trên Trái Đất như:

+ Năng lượng ánh sáng giúp định hướng trong không gian, ảnh hưởng tới quá trình sinh trưởng và phát triển của các loài động vật.

+ Năng lượng ánh sáng giúp thực vật quang hợp và phát triển tốt.

+ Năng lượng ánh sáng không chỉ cho phép con người nhìn thấy được môi trường xung quanh, mà chúng còn có thể điều chỉnh nhịp điệu sống hàng ngày của con người, thay đổi các mức độ về tâm trạng, các hoạt động, cải thiện động lực, hạnh phúc và năng suất làm việc.

Ngoài ra ánh sáng còn ảnh hưởng nhiều đến nhân tố sinh thái khác như nhiệt độ, độ ẩm, không khí đất và địa hình.

- Các HS khác nhận xét, bổ sung

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện

- GV ghi nhận câu trả lời của HS, khái quát vấn đề và dẫn dắt vào bài học mới: Chương V. Ánh sáng. Bài 15. Năng lượng ánh sáng. Tia sáng, vùng tối.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Thực hiện  thí nghiệm thu điện năng từ ánh sáng, rút ra kết luận ánh sáng là một dạng của năng lượng

a. Mục tiêu: HS rút ra được kết luận ánh sáng là một dạng năng lượng

b. Nội dung: GV tổ chức cho HS quan sát thí nghiệm biểu diễn hoặc video thí nghiệm hình 15.1

c. Sản phẩm học tập: HS phát hiện : có thể thu điện năng từ ánh sáng và rút ra kết luận ánh sáng là một dạng của năng lượng (dựa vào định luật bảo toàn năng lượng)

d. Tổ chức hoạt động: