[toc:ul]
Phần I. Các câu hỏi trong bài học
Câu 1: Tìm chỉ từ trong những câu sau đây. Xác định ý nghĩa và chức vụ của các chỉ từ ấy.
a. Vua cha xem qua một lượt rồi dừng lại trước chồng bánh chưng của Lang Liêu, rất vừa ý, bèn gọi lên hỏi. Lang Liêu đem giấc mơ gặp thần ra kể lại. Vua cha ngẫm nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ bánh ấy đem tế Trời, Đất cùng Tiên Vương
(Bánh chưng, bánh giầy)
b. Đấy vàng, đây cũng đồng đen
Đấy hoa thiên lí, đây sen Tây Hồ.
(Ca dao)
c. Nay ta đưa năm mươi người con xuống biển, nàng đưa năm mươi người con lên núi, chia nhau cai quản các phương.
(Con Rồng, cháu Tiên)
d. Từ đó nhuệ khí của nghĩa quân ngày một tăng.
(Sự tích Hồ Gươm)
Bài tập 2: (Trang 138 - SGK Ngữ văn 6 tập 1) Thay các cụm từ in đậm dưới đây bằng những chỉ từ thích hợp và giải thích vì sao cần thay như vậy.
a. Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp lên nhau chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc. Đến chân núi Sóc, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa bay lên trời.
(Thánh Gióng)
b. Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng bị lửa thiêu cháy về sau gọi là làng Cháy.
(Thánh Gióng)
Câu 3:Có thể thay thế các chỉ từ trong đoạn dưới đây bằng những từ hoặc cụm từ nào không? Rút ra nhận xét về tác dụng của chỉ từ
Năm ấy, đến lượt Lý Thông nộp mình. Mẹ con hắn nghĩ kế lừa Thạc Sanh chết thay. Chiều hôm đó, chờ Thạch Sanh kiếm củi về, Lý Thông dọn một mâm rượu thịt ê hề mời ăn, rồi bảo:
- Đêm nay, đến phiên anh canh miếu thờ, ngặt vì dở cất mẻ rượu, em chịu khó thay anh, đến sáng thì về.
(Thạch Sanh).
Phần II. Soạn siêu ngắn bài: Chỉ từ
Câu 1:
a. Chỉ từ ấy.
- Ý nghĩa: Phân biệt bánh của Lang Liêu với những thứ khác.
- Chức vụ: Làm phụ ngữ.
b. Chỉ từ: đấy, đây.
- Làm trạng ngữ chỉ thời gian hiện tại.
c. Chỉ từ : Nay
- Ý nghĩa: xác định sự vật trong thời gian.
- Chức năng: trạng ngữ.
d. Chỉ : Đó
- Định vị sự vật trong không gian.
- Chức năng: Làm trạng ngữ.
Câu 2:
a. Đến chân núi Sóc = đến đấy
b. Làng bị lửa thiêu cháy = làng ấy- Chỉ từ trong đoạn văn trên là: ấy, nay .
- Các chỉ từ không thay được. Chúng có thể chỉ ra những sự vật, những thời điếm, giúp người nghe, người đọc định vị được thời điểm.
Phần III. Soạn chi tiết bài: Chỉ từ
Câu 1:
Chỉ từ trong các câu sau và ý nghĩa chức vụ của chỉ từ là:
a. Chỉ từ trong câu là:"Ấy"
- Hai thứ bánh ấy, ấy thay thế cho “của Lang Liêu”.
- Ý nghĩa của chỉ từ: Xác định sự vật trong không gian phân biệt bánh của Lang Liêu với những thứ khác.
- Chức vụ: Làm phụ ngữ cho cụm danh từ: hai thứ bánh.
b. Chỉ từ trong câu là: đấy, đây
Vàng, đây cũng, đấy hoa, đây sen
- Chức năng: Đấy, đây ở hai dòng thơ đều làm trạng ngữ chỉ thời gian hiện tại.
c. Chỉ từ trong câu là: nay
- Ý nghĩa: xác định sự vật trong thời gian.
- Chức năng: trạng ngữ chỉ thời gian.
d. Chỉ từ trong câu là: Đó
- Định vị sự vật trong không gian.
- Chức năng: Làm trạng ngữ.
Câu 2:
Ta có thể thay các cum từ in đậm dưới đây bằng những chỉ từ thích hợp như:
a. Đến chân núi Sóc thay bằng đến đấy
Giặc tan vỡ. Đám tàn quân giẫm đạp lên nhau chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc. Đến đấy, một mình một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi, cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa bay lên trời.
b. Làng bị lửa thiêu cháy thay bằng làng ấy
Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng ấy về sau gọi là làng Cháy.
==> Cách thay thế có tác dụng để tránh lặp từ trong câu.
Câu 3:
- Chỉ từ trong đoạn văn trên là: ấy, nay .
- Ta không thể thay thế các chỉ từ thành cụm từ vì: Chúng có thể chỉ ra những sự vật, những thời điếm, giúp người nghe, người đọc định vị được các sự vật, thời điểm ấy trong chuỗi sự vật hay trong dòng thời gian.
Bình luận