BÀI 13. ĐỘ TO VÀ ĐỘ CAO CỦA ÂM (3 TIẾT)

I. MỤC TIÊU

1. Kiến thức: 

●      Từ hình ảnh hoặc đồ thị xác định được biên độ và tần số sóng âm

●      Nêu được đơn vị của tần số là héc, kí hiệu là Hz

●      Nêu được sự liên quan của độ to của âm với biên độ âm

●      Sử dụng nhạc cụ (hoặc học liệu điện tử, dao động kí) chứng tỏ được độ cao của âm có liên hệ với tần số âm

2. Năng lực

- Năng lực chung: 

●      Tự chủ và tự học: Tích cực tham gia các hoạt động thí nghiệm. Chủ động thực hiện các nhiệm vụ học tập được giao

●      Giao tiếp và hợp tác: Làm việc nhóm hiệu quả theo sự phân công của GV, đảm bảo mỗi HS đều có cơ hội tham gia thực hành và trình bày báo cáo trước lớp.

●      Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Đề xuất được cách giải thích ngắn gọn, chính xác cho những tính huống được nêu trong bài.

- Năng lực về vật lí: 

●      Năng lực nhận thức vật lí: Từ hình ảnh hoặc đồ thị xác định được biên độ và tần số của sóng âm. Nêu được đơn vị của tần số là hertz (Hz).

●      Năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ vật lí: Tiến hành được thí nghiệm chứng tỏ được độ to của âm liên quan đến biên độ âm và độ cao của âm liên hệ với tần số âm

●      Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Giải thích được cách người nghệ sĩ tạp ra âm to/ âm nhỏ, âm trầm/ âm bổng khi sử dụng nhạc cụ.

3. Phẩm chất:

●      Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.

●      Cẩn thận và thực hiện an toàn trong quá trình làm thí nghiệm

●      Có niềm say mê và hứng thú tự chế những nhạc cụ đơn giản

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên: 

●      SGK, SGV, SBT

●      Video thí nghiệm về độ cao của âm

●      Thước thép dài khoảng 30cm, dây chun, âm thoa, búa gõ, dao động kí/ điện thoại có cài ứng dụng hiển thị tần số âm thanh.

●      Máy tính, máy chiếu (nếu có).

2. Đối với học sinh: 

●      SGK, SBT KHTN 7.

●      Đọc trước bài ‘‘ Độ cao và độ to của âm’’  trong SGK.

●      Tìm kiếm và đọc trước tài liệu có liên quan đến độ cao và độ to của âm, xem trước các thí nghiệm có trong bài

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho HS, bước đầu khơi gợi nội dung bài học.

b. Nội dung: GV đặt vấn đề, HS suy nghĩ câu trả lời

c. Sản phẩm học tập: HS dự đoán vấn đề GV đưa ra

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV làm thí nghiệm cho HS quan sát: kẹp 1 đầu thước vào mặt bàn, dùng tay gẩy đầu còn lại, sau đó thay đổi khoảng cách giữa đầu tự do của thước với mép bàn.

- Sau đó, GV đặt câu hỏi: Dùng tay gẩy đầu tự do của thước có thể phát ra âm. Khi khoảng cách giữa đầu tự do của thước với mép bàn khác nhau thì âm phát ra khác nhau. Vì sao?

Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS xem các bạn thực hiện, tiếp nhận câu hỏi, suy nghĩ câu trả lời.

Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV gọi 2 – 3 dậy chia sẻ câu trả lời của mình trước lớp

- GV gọi HS khác nhận xét, đánh giá và bổ sung ý cho bạn (nếu có).

Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện

- GV ghi nhận câu trả lời của HS, dẫn dắt vào bài học mới: Để trả lời cho câu hỏi đó chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu trong bài học ngày hôm nay: Bài 13. Độ to và độ cao của âm

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu về biên độ dao động

a. Mục tiêu: HS xác định được biên độ của một vật dao động và biên độ của tín hiệu sóng âm trên màn hình dao động kí

b. Nội dung: GV cho HS quan sát hình ảnh để nêu khái niệm biên độ của dao động âm trên màn hình dao động kí, HS suy nghĩ trả lời câu hỏi GV giao 

c. Sản phẩm học tập: Khái niệm biên độ của dao động, câu trả lời của HS về biên độ dao động.

d. Tổ chức thực hiện :