KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc của em khi nhận được sự quan tâm, chăm sóc của người thân.

Trả lời

Em cảm thấy rất hạnh phúc khi nhận được sự quan tâm, chăm sóc của gia đình. Cha mẹ đã lao động vất vả để kiếm sống, lo cho em những bữa cơm tươm tất, mua sách vở cho em mỗi khi năm học mới bắt đầu. Cha mẹ còn dạy em biết cư xử đúng mực, hiếu thảo với ông bà cha mẹ. Em nhận thấy đó là sự may mắn của bản thân em khi nhận được đầy đủ tình yêu thương, chăm lo của gia đình, thầy cô và bạn bè. 

KHÁM PHÁ VÀ LUYỆN TẬP

Bài đọc: Quả ngọt cuối mùa - Võ Thanh An

(SGK tiếng việt 4 tập 1 chân trời sáng tạo bài 3)

Câu hỏi 1: Tìm từ ngữ tả thời tiết tháng Giêng, tháng Hai.

Trả lời

Từ ngữ tả thời tiết tháng Giêng, tháng Hai: rét cứa như dao, sương táp.

Câu hỏi 2: Những từ ngữ, hình ảnh nào cho thấy tình cảm của bà đối với con, cháu?

Trả lời

• Chùm cam bà giữ vẫn còn đung đưa
• Quả ngon dành tận cuối mùa
• Chờ con, phần cháu bà chưa trẩy vào.
• Nghe tiếng chào mào chống gậy ra trông
• Nom Đoài rồi lại ngắm Đông
• Bề lo sương táp, bề phòng chim ăn

Câu hỏi 3: Hai dòng thơ dưới đây nói về điều gì?

"Quả vàng nằm giữa cành xuân

Mải mê góp mật, chuyên cần tỏa hương"

Chọn đáp án đúng:

A. Tả chùm quả giúp ong làm mật, giúp ong tỏa hương.

B. Tả những chú ong chăm chỉ, cần mẫn làm ra mật ngọt.

C. Tả những bông hoa chuyên cần tỏa hương thơm ngát.

D. Tả chùm quả âm thầm chắt chiu vị ngọt, hương thơm.

Trả lời

D

Câu hỏi 4: Khổ cuối bài thơ nói lên điều gì?

Trả lời

Khổ cuối bài thơ thể hiện tình yêu thương bà vô bờ bến, lòng biết ơn vô hạn của người cháu dành cho bà của mình. Chữ “thương” được điệp lại hai lần tựa như giọt lệ ứa ra. Lệ ứa ra vì xúc động, vì nhớ thương bà. Những hình ảnh ẩn dụ: “tóc sương da mồi”, “lòng vàng”, hình ảnh so sánh “Bà như quả ngọt chín rồi” đã tô đậm đức hy sinh to lớn, tình thương đằm thắm của bà dành cho con cháu; đồng thời thể hiện tấm lòng kính yêu và biết ơn của con cháu trong gia đình đối với bà thật vô cùng thiết tha, mãnh liệt.

Đọc mở rộng: Sinh hoạt câu lạc bộ đọc sách

Chủ điểm Mảnh ghép yêu thương

a. Tìm đọc một bài thơ viết về:

• Tình cảm gia đình
• Tình cảm bạn bè

b. Ghi chép những nội dung thú vị vào Nhật kí đọc sách.

c. Cùng bạn chia sẻ:

• Bài thơ đã đọc.
• Nhật kí đọc sách.
• Đoạn thơ em yêu thích và giải thích lí do.

Trả lời

a. Gọi bạn

Tự xa xưa thuở nào

Trong rừng xanh sâu thẳm

Đôi bạn sống bên nhau

Bê Vàng và Dê Trắng

Một năm, trời hạn hán

Suối cạn, cỏ héo khô

Lấy gì nuôi đôi bạn

Chờ mưa đến bao giờ?

Bê Vàng đi tìm cỏ

Lang thang quên đường về

Dê Trắng thương bạn quá

Chạy khắp nẻo tìm Bê

Đến bây giờ Dê Trắng

Vẫn gọi hoài: “Bê! Bê!”

Tác giả: Định Hải.

b. Tên bài thơ: Gọi bạn

Tên tác giả: Định Hải

Từ dùng hay: Tự xa xưa thuở nào

Hình ảnh đẹp: Đôi bạn sống bên nhau / Bê Vàng và Dê Trắng.

c. Đoạn thơ yêu thích:

Đến bây giờ Dê Trắng

Vẫn gọi hoài: “Bê! Bê!”

Đoạn thơ cho thấy tình bạn gắn bó thân thiết giữa Dê Trắng và Bê Vàng, dù đã thất lạc từ lâu nhưng đến giờ dê cũng không ngừng gọi bạn bê. Bên cạnh đó, bài thơ cũng lý giải lý do vì sao loài dê lại có tiếng kêu là "Bê! Bê!".

LUYỆN TỪ VÀ CÂU

Luyện tập về động từ

Bài tập 1: Tìm 2 - 3 động từ phù hợp với yêu cầu ghi trên mỗi thẻ dưới đây:

• Hoạt động sáng tác, sáng tạo
• Hoạt động thiện nguyện
• Hoạt động lao động
• Hoạt động di chuyển

Trả lời

• Hoạt động sáng tác, sáng tạo: Chế tạo, phát minh, sáng chế,...
• Hoạt động thiện nguyện; quyên góp, từ thiện, ủng hộ,...
• Hoạt động lao động: làm vườn, tưới cây, quét nhà, rứa bát,...
• Hoạt động di chuyển: bay lượn, đi bộ, lái xe, chạy,...

Bài tập 2: Tìm 2 - 3 động từ:

a. Có tiếng thương. M: Thương cảm

b. Có tiếng quý. M: quý mến

c. Có tiếng mong. M: nhớ mong

Trả lời

a. Có tiếng thương. M: Thương cảm, thương xót, thương hại

b. Có tiếng quý. M: quý mến, quý trọng, trân quý

c. Có tiếng mong. M: nhớ mong, mong ngóng, mong đợi

Bài tập 3: Thay * bằng động từ phù hợp.

a. Ăn quả * người trồng cây.

b. * thầy, * bạn.

c. * người như thể * thân.

Trả lời

a. Ăn quả nhớ người trồng cây.

b. Kính thầy, yêu bạn.

c. Thương người như thể thương thân.

Bài tập 4: Đặt 2 - 3 câu về hoạt động, trạng thái của người, vật trong tranh.

Trả lời

• Các bạn nhỏ đang chơi bịt mắt bắt dê.
• Bầy chim bay lượn trên bầu trời xanh thẳm.
• Ông mặt trời và chị mây ngó nhìn những đứa trẻ.

VIẾT

Lập dàn ý cho bài văn thuật lại một việc tốt mà em hoặc bạn bè, người thân đã làm.

Đề bài: Viết bài văn thuật lại một việc tốt mà em hoặc bạn bè, người thân đã làm.

Bài tập 1: Nhớ lại một việc làm tốt mà em hoặc bạn bè, người thân đã làm.

• Giúp đỡ học sinh có hoàn cảnh khó khăn
• Nhặt được của rơi trả lại người đánh mất.
• Giúp đỡ người già
• ?

Trả lời

VD: Giúp người già qua đường.

Bài tập 2: Lập dàn ý cho bài văn thuật lại một việc tốt mà em hoặc bạn bè, người thân đã làm.

Trả lời

I. Mở bài: giới thiệu một việc tốt em đã làm

Ngày hôm qua, trên đường đi học em đã giúp một bà lão qua đường. Việc làm hôm qua đã khiến em rất tự hào và vui sướng.

II. Thân bài: kể về một việc tốt em đã làm

1. Kể bắt đầu việc tốt em đã làm

• Hôm qua trên đường đi học
• Em đạp xe trên đường tận hưởng những làn gió mát thoảng qua
• Bỗng em nhìn thấy một bà cụ ven đường
• Bà cụ đang đứng ven đường tay cầm một cây gậy, một tay quơ quơ

2. Kể diễn biến sự việc

• Em dừng xe lại nắm tay bà cụ
• Em hỏi bà cụ “bà muốn qua đường ạ?”
• Bà cụ nói: “bà muốn qua đường nhưng bà không thấy đường”
• Em nói để tôi giúp qua đường và bà đồng ý
• Em nắm tay bà
• Một tay nắm tay bà, một tay vẫy vẫy xin đường
• Em dẫn bà qua đường

3. Kể kết thúc sự việc:

• Khi qua bên kia đường, em thả tay bà ra
• Bà cảm ơn em và hỏi thăm em
• Em và bà nói chuyện rất lâu
• Xong bà đi về nhà còn em lại lấy xe
• Em về nhà

III. Kết bài: nêu cảm nghĩ của em về một việc tốt em đã làm

Em cảm thấy rất vui và hạnh phúc với việc làm của mình. Em biết việc làm của mình rất nhỏ nhoi trong những việc tốt mà mọi người làm, nhưng em đã cảm thấy rất vui vì mình đã làm được một việc có ích cho xã hội.

VẬN DỤNG

Viết lời cảm ơn người thân khi nhận được một món quà hoặc sự quan tâm, chăm sóc từ người đó.

Trả lời

• Cảm ơn bố mẹ vì món quà, con thích lắm. Con yêu bố mẹ nhiều nhiều.
• Bố mẹ thật tuyệt vời! Con rất bất ngờ vì món quà ý nghĩa của bố mẹ. Con vui lắm và yêu bố mẹ nhiều.
• Cảm ơn anh, em rất thích bất ngờ mà anh dành tặng em.
• Lại nhận được quà của anh/chị rồi. Em chỉ muốn nói rằng: cảm ơn anh rất nhiều, cảm ơn vì anh là anh trai của em.
• Em là em gái hạnh phúc nhất trên đời vì có người anh trai tuyệt vời là anh. Em nhận được quà của anh rồi. Em cực kỳ cực kỳ thích nó.