KHỞI ĐỘNG

Hỏi - đáp về một món bánh thường có vào dịp Tết ở quê em hoặc nơi em ở dựa vào gợi ý:

Tên                Đặc điểm                    Ý nghĩa                       ?

Trả lời

Bánh chưng có hình vuông, được gói bằng lá dong tượng trưng cho đất, nhân đỗ và thịt tượng trưng cho vạn vật trên mặt đất.

KHÁM PHÁ VÀ LUYỆN TẬP

ĐỌC

Bài đọc: Sự tích bánh chưng, bánh giầy

(SGK Tiếng Việt 4 tập 2 chân trời bài 1)

Câu hỏi 1: Hùng Vương thứ sáu làm cách nào để chọn người nối ngôi

Trả lời

Đặt điều kiện ai tìm được món ăn ngon nhất, có ý nghĩa nhất để dâng cũng trời đất, tổ tiên thì sẽ truyền ngôi cho.

Câu hỏi 2: Theo em, vì sao các hoàng tử đua nhau tìm kiếm của ngon vật lạ dâng lên vua cha?

Trả lời

Vì họ cho rằng chỉ có những thứ hiếm, đắt giá mới xứng đáng là món ngon.

Câu hỏi 3: Kể lại giấc mơ và những việc Lang Liêu đã làm sau khi tỉnh dậy.

Trả lời

Lang Liêu mơ thấy một vị thần đã chỉ điểm cho anh rằng trong trời đất không có thứ gì quý hơn gạo và chỉ cho anh cách làm bánh. Tỉnh dậy, anh làm theo đúng những gì mà vị thần kia đã chỉ, đặt tên cho món bánh vuông là bánh chưng, bánh tròn là bánh giầy.

Câu hỏi 4: Vì sao vua quyết định truyền ngôi cho Lang Liêu

Trả lời

Vì ông nếm thử thấy bánh rất ngon, đồng thời cũng đồng tình với ý nghĩa của hai loại bánh.

Câu hỏi 5: Truyện nhằm giải thích điều gì?

Trả lời

• Truyện giải thích nguồn gốc của bánh chưng, bánh giầy, đó là hai thứ bánh tiêu biểu có trong ngày Tết cổ truyền nước ta.
• Truyện cũng ca ngợi thành tựu văn minh nông nghiệp ở buổi đầu dựng nước với việc khen ngợi và đề cao trí thông minh cũng như lòng hiếu thảo của người lao động, đề cao nghề nông.
• Qua cách vua Hùng lựa chọn người nối ngôi là Lang Liêu, truyện còn đề cao ý thức tôn kính tổ tiên, xây dựng phong tục tập quán trên cơ sở coi trọng những giá trị sáng tạo thiêng liêng của nhân dân, ca ngợi truyền thống đạo lí cao đẹp của dân tộc Việt Nam.

LUYỆN TỪ VÀ CÂU

Câu hỏi 1: Xác định vị ngữ trong mỗi câu sau và nêu tác dụng của mỗi vị ngữ:

a. Chim sâu là bạn của bà con nông dân.

b. Giọt sương long lanh trên phiến lá.

c. Giờ ra chơi, chúng em chơi trò chơi Mèo đuổi chuột.

d. Những chùm thảo quả đã chín đỏ thẫm.

Trả lời

a. là bạn của bà con nông dân: Trả lời cho câu hỏi chim sâu Là gì? 

b. long lanh trên phiến đá: Trả lời cho câu hỏi giọt sương Thế nào?

c. chơi trò chơi Mèo đuổi chuột: Trả lời cho câu hỏi chúng em Làm gì?

d. đã chín đỏ thẫm: Trả lời cho câu hỏi những chùm thảo quả Thế nào?

Câu hỏi 2: Tìm vị ngữ phù hợp thay cho ... trong mỗi dòng sau để tạo thành câu:

a. Hồ Gươm...

b. Những cây liễu...

c. Đàn chim gáy...

d. Những tia nắng sớm...

Trả lời

a. Hồ Gươm là một trong những địa danh nổi tiếng ở Hà Nội.

b. Những cây liễu chủ yếu mọc ở bờ nước.

c. Đàn chim gáy líu lo.

d. Những tia nắng sớm chiếu xuống mặt đất.

Câu hỏi 3: Đặt câu

a. Có vị ngữ dùng để giới thiệu.

b. Có vị ngữ dùng để nêu hoạt động.

c. Có vị ngữ dùng để nêu tình cảm, cảm xúc.

Trả lời

a. Tôi là học sinh lớp 4.

b. Tôi đang làm bài tập tiếng Việt.

c. Tôi đang rất vui.

VIẾT

Đề bài: Viết bài văn tả một cây hoa em thích.

Câu hỏi 1: Dựa vào bài tập 2 trang 40 (Tiếng Việt 4, tập hai), lập dàn ý cho bài văn tả một cây hoa.

Trả lời

I. Mở bài: Giới thiệu hoa sen

Ví dụ: Trong tất cả các loài hoa em thích nhất là hoa sen bởi hoa sen có một ý nghĩa quan trọng và là một loài hoa tượng trưng cho dân tộc Việt Nam.

II. Thân bài: Tả hoa sen

Tả bao quát hoa sen

• Hoa sen to bằng một bàn tay
• Hoa sen có nhiều cánh
• Hoa sen rất đẹp

Tả chi tiết hoa sen

a. Tả cánh sen

• Cánh hoa sen rất mỏng
• Cánh hoa có nhiều gân
• Cánh hoa sen màu hồng, nhưng có nhiều hoa sen màu trắng, tím, đỏ,…
• Cánh hoa sen có hình giọt nước
• Cánh hoa sen thường chụp lại với nhau

b. Tả đài hoa sen

• Đài hoa sen nằm ở dưới cánh hoa
• Đài hoa sen màu xanh
• Đài hoa sen giúp các cánh hoa sen cố định với nhau

c. Nhị hoa sen

• Nhị hoa sen màu vàng
• Nhị hoa sen là một phần chưa hạt sen
• Nhị hoa sen được cánh hoa sen bao học

d. Hoa sen với con người:

• Hoa sen rất có ý nghĩa
• Hoa sen rất hữu ích: hạt sen có thể chế biến để ăn, củ sen để nấu chè,….

III. Kết bài: Nêu cảm nhận của em về hoa sen.

Câu hỏi 2: Chia sẻ trong nhóm, thêm vào dàn ý đã lập: 

Từ ngữ gợi tả           Hình ảnh so sánh           Hình ảnh nhân hóa           ?

Trả lời

Nhân hóa: Hoa sen thanh cao, trong trẻo, sống gần bùn nhưng chẳng hôi tanh.

VẬN DỤNG

Câu hỏi 1: Thi kể một số loại bánh

a. Tên được đặt dựa vào cánh chế biến.

b. Tên được đặt dựa vào hình dáng.

c. Tên được đặt dựa vào nguyên liệu làm bánh.

Trả lời

a. Bánh rán.

b. Bánh tai.

c. Bánh gai.

Câu hỏi 2: Nói 1 - 2 câu về loại bánh mà em thích.

Trả lời

Bánh gai được làm từ lá gai. Bánh có hình vuông, được gói trong lá chuối, màu đen như tro.