KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Chia sẻ với bạn những điều em quan sát được trong bức tranh của bài đọc.

Trả lời

Trong bức tranh của bài đọc có hình ảnh cậu bé đang thả diều cùng chú chó trên cánh đồng tràn ngập sắc hoa và có rất nhiều ong đang hút mật.

KHÁM PHÁ VÀ LUYỆN TẬP

Bài đọc: Thuyền trưởng và bầy ong - Thục Linh

(SGK tiếng việt 4 tập 1 chân trời sáng tạo bài 3)

Câu hỏi 1: Hình ảnh đàn ong trong khổ thơ thứ nhất có gì đẹp?

Trả lời

Hình ảnh bầy ong trong khổ thơ thứ nhất đã được tác giả sử dụng biện pháp nhân hóa. Đôi cánh chở nắng, bay qua vươn mướp vàng, ghé cành râm bụt đỏ nhưng bầy ong vẫn chăm chỉ làm việc với thành quả là bình mật đầy.

Câu hỏi 2: Cách tả trò chơi thả diều trong bài có gì thú vị?

Trả lời

Trò chơi thả diều giống như chèo lái con thuyền bởi diều giống như buồm căng gió, màu trời xanh là màu của đại dương, người thả diều giống như thuyền trưởng.

Câu hỏi 3: Tìm từ ngữ, hình ảnh cho thấy vẻ đẹp của thiên nhiên trong khổ thơ thứ ba và thứ tư.

Trả lời

Những từ ngữ, hình ảnh cho thấy vẻ đẹp của thiên nhiên trong khổ thơ thứ ba và thứ tư:

• Chiều loang dần trên cát
• Tiếng chim gọi ngày
• Nắng quánh vàng như mật
• Sao thắp hải đăng
• Sương giăng

Câu hỏi 4: Khổ thơ cuối bài thơ nói lên ước mơ gì của bạn nhỏ?

Trả lời

Khổ thơ cuối bài thơ nói lên ước mơ được bay cao, bay xa, được khám phá và cống hiến cho quê hương của bạn nhỏ.

Đọc mở rộng: Sinh hoạt câu lạc bộ đọc sách

Chủ điểm Những ước mơ xanh

a. Tìm đọc một bài thơ hoặc một lời bài hát viết về:

• Ước mơ cho bản thân, gia đình.
• Ước mơ cho bạn bè, thầy cô, trường học.
• Ước mơ cho quê hương, đất nước.

b. Ghi chép những hình ảnh thể hiện ước mơ trong bài thơ hoặc lời bài hát vào Nhật kí đọc sách.

c. Cùng bạn chia sẻ:

• Bài thơ hoặc lời bài hát đã đọc.
• Nhật kí đọc sách
• Suy nghĩ của em về ước mơ được nhắc đến trong bài thơ hoặc lời bài hát.

Trả lời

a. Bài thơ Em mơ

Em mơ làm mây trắng

Bay khắp nẻo trời cao

Nhìn non sông gấm vóc

Quê mình đẹp biết bao!

Em mơ làm nắng ấm

Đánh thức bao mầm xanh

Vươn lên từ đất mới

Đem cơm no áo lành.

Em mơ làm gió mát

Xua bao nỗi nhọc nhằn

Bác nông dân cày ruộng

Chú công nhân chuyên cần.

Em còn mơ nhiều lắm

Mơ những giấc mơ xanh

Nhưng bây giờ còn bé

Nên em chăm học hành.

Tác giả: Mai Thị Bích Ngọc.

b. 

• Mơ làm mây trắng.
• Mơ làm nắng ấm.
• Mơ làm gió mát
• Còn mơ nhiều lắm.

c. Bài thơ "Em mơ" của Mai Thị Bích Ngọc thể hiện khát vọng của một người trẻ tuổi, mong muốn được góp phần xây dựng đất nước và giúp đỡ những người lao động. Bài thơ thể hiện tình yêu quê hương và tình người, đồng thời khích lệ những người trẻ tuổi hãy chăm học hành để trở thành những người có ích cho đất nước.

Câu thơ "Quê mình đẹp biết bao!" thể hiện tình cảm yêu quê hương của tác giả. Tình yêu quê hương là một giá trị truyền thống và cảm hứng cho nhiều nhà thơ, nhà văn Việt Nam trong suốt lịch sử.

Tác giả muốn trở thành mây trắng, nắng ấm và gió mát để giúp đỡ những người lao động, những người làm nông, công nhân và người dân trong việc sản xuất và xây dựng đất nước. Tác giả còn nói rằng cô ấy vẫn còn bé và đang chăm chỉ học hành để trở thành người có ích cho đất nước.

LUYỆN TỪ VÀ CÂU

Luyện tập về nhân hóa

Bài tập 1: Đọc các đoạn thơ sau và thực hiện yêu cầu:

Tớ là chiếc xe lu

Người tớ to lu lù

Con đường nào mới đắp

Tớ san bằng tăm tắp

Con đương nào rải nhựa

Tớ là phẳng như lụa.

Trần Nguyên Đào

Bé hỏi bông hoa bưởi:

- Có gì mà vui tươi?

Hoa kiêu hãnh trả lời:

- Tôi sắp thành quả đấy!

Đặng Huấn

a. Tìm sự vật được nhân hóa trong mỗi đoạn thơ.

b. Mỗi sự vật ấy được nhân hóa bằng cách nào?

c. Cách nhân hóa ấy có tác dụng gì?

Trả lời

a. Các sự vật được nhân hóa trong mỗi đoạn thơ: chiếc xe lu, bông hoa bưởi

b. Chiếc xe lu được nhân hóa bằng cách sử dụng từ ngữ xưng hô - "tớ"

Bông hoa bưởi được nhân hóa bằng cách sử dụng hoạt động hỏi - đáp, các động từ chỉ đặc điểm của con người: "vui tươi", "kiêu hãnh"

c. Cách nhân hóa ấy giúp cho các loại đồ vật, cây cối hay đồng vật đều trở nên sinh động hơn trong suy nghĩ, đem lại cho người đọc cảm giác gần gũi, thân thiết hơn.

Bài tập 2: Tìm sự vật được nhân hóa trong các đoạn thơ, đoạn văn dưới đây và cho biết chúng được nhân hóa bằng cách nào?

a.

Trăng ơi...trăng từ đâu đến?

Hay trên đường hành quân

Trăng soi chú bộ đội

Và soi góc sân vàng

Trăng ơi...từ đâu đến?

Trăng đi khắp mọi miền

Trăng ơi có nơi nào

Sáng hơn đất nước em.

Trần Đăng Khoa

b. Tôi sống độc lập từ thuở bé. Ấy là tục lệ lâu đời trong nhà họ dế chúng tôi. Vả lại, mẹ thường bào chúng tôi rằng: "Phải như thế để các con biết kiếm ăn một mình cho quen đi".

Theo Tô Hoài

Trả lời

a. trăng: Xưng hô, trò chuyện với vật như với người.

b. dế:

• Dùng từ ngữ gọi người để gọi vật.
• Dùng từ chỉ quan hệ, chỉ đặc điểm, hoạt động của người.

Bài tập 3: Sử dụng biện pháp nhân hóa, viết câu trả lời của những tia nắng với bạn nhỏ trong đoạn văn dưới đây:

       Sáng sớm, những tia nắng tinh nghịch ùa vào phòng tôi qua khung của sổ. Tôi vui vẻ:

- Chào những người bạn nhỏ!

Trả lời

  Sáng sớm, những tia nắng tinh nghịch ùa vào phòng tôi qua khung của sổ. Tôi vui vẻ:

- Chào những người bạn nhỏ!

        Những tia nắng tinh nghịch nhanh nhảu đáp:

- Chúc bạn một ngày mới tốt lành!

Bài tập 4: Sử dụng biện pháp nhân hóa để viết 2 - 3 câu ghi lại lời trò chuyện giữa các hiện tượng thiên nhiên.

Trả lời

Chị gió gọi mây:

- Mây ơi! Em có đi ngắm cảnh cùng chị không?

Mây đáp:

- Da được chứ! 

VIẾT

Luyện tập viết đoạn văn tưởng tượng

Đề bài: Viết đoạn văn kể lại cuộc trò chuyện của em với bà tiên, ông bụt,... trong một câu chuyện đã đọc, đã nghe.

Trả lời

Kí ức tuổi thơ như dòng thác mạnh mẽ, đã cuốn em về với miền cổ tích. Kỉ niệm tuổi thơ em gắn với lời kể của mẹ, của bà, với những nàng tiên, ông bụt. Tuổi thơ tôi là những lần vấp ngã ngồi khóc rưng rức, mong chờ ông tiên hiện ra, ban cho một điều ước diệu kì. Và bây giờ, trong mơ tôi đang trôi về cái ngày trẻ con ấy để được gặp ông tiên hiền từ của em. Ồ, đẹp chưa kìa! Trước mắt em là cảnh vật chưa bao giờ thấy. Mây trắng như tuyết xà thấp xuống la đà bên những phiến đá. Cạnh đó là vườn hoa đủ sắc màu rực rỡ. Hương thơm theo gió tỏa ra khắp mọi nơi. Những ánh sáng phát ra phiến đá tròn vẫn rực hồng cả khoảng không. Em đi vài bước nữa, một rừng hoa hiện lên cho em một cảm giác thật bất ngờ. Cơn gió thổi nhè nhẹ mang theo hương hoa, cỏ lạ. Chị Hồng, chị Huệ thật xinh xắn đang say sưa ngắm mình trong bầu trong khí yên tĩnh. Một tiếng nổ nhỏ làm em giật mình. Một đám mây nhỏ đang từ từ bay về phía em. Một ông lão phương phi hiện ra. Em chưa kịp cúi chào thì ông đã lên tiếng: "Cô bé đừng sợ! Ta là Bụt đây mà!" Thì ra, đây là vị tiên đã giúp anh Khoai có cây tre trăm đốt. Trông Bụt thật hiền từ. Dáng ông nhẹ nhàng, thanh thoát. Ông khoác lên mình chiếc áo choàng trắng với những đường viền vàng óng. Tay ông cầm chiếc gậy trúc. Mỗi bước ông đi là mỗi cụm mây nhỏ vươn theo gót chân. Mái tóc ông bạc trắng. Chòm râu dài mềm mại. Em thích được nhìn vào mắt ông. Đôi mắt hiền từ mà sáng như sao. Ông đến sát bên em. Cả người ông toát lên một mùi thơm dịu nhẹ. Ông khẽ nói: "Cháu bé ngoan lắm, làm được nhiều việc tốt ta thưởng cho đóa hoa này!". Ông đưa tay vẫy nhẹ. Lạ thật! Đóa hoa từ từ bay đến bên em. Đóa hoa rực rỡ đủ màu. Ông dặn em cất kỹ đóa hoa này. Mỗi lần em làm được việc tốt hoa sẽ tỏa hương và mọi điều ước của em sẽ thành sự thật. Ông đưa tay vuốt nhẹ lên tóc em rồi theo làn mây biến mất.

VẬN DỤNG

Bài tập: Tưởng tượng, cùng bạn đóng vai thuyền trưởng, diều và bầy ong để hỏi - đáp về những điều thú vị khám phá được sau những chặng bay.

Trả lời

Đang cập nhật...