BÀI 3: GIỚI THIỆU CHUNG VỀ CÁC CẤP ĐỘ TỔ CHỨC CỦA THẾ GIỚI SỐNG
I. MỤC TIÊU
1. Về kiến thức
Sau bài học này, HS sẽ:
- Phát biểu được khái niệm cấp độ tổ chức sống. Dựa vào sơ đồ, phân biệt được cấp độ tổ chức sống.
- Trình bày được các đặc điểm chung của các cấp độ tổ chức sống.
- Giải thích được mối quan hệ giữa các cấp độ tổ chức sống.
2. Về năng lực
- Năng lực sinh học:
● Nhận thức sinh học:
+ Phát biểu được khái niệm cấp độ tổ chức sống.
+ Trình bày được các đặc điểm chung của các cấp độ tổ chức sống.
+ Dựa vào sơ đồ, phân biệt được cấp độ tổ chức sống.
+ Giải thích được mối quan hệ giữa các cấp độ tổ chức sống.
● Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Dựa vào đặc tính di truyền và biến dị, giải thích được thế giới sống dù rất đa dạng và phong phú nhưng các loài sinh vật vẫn có những đặc điểm chung.
- Năng lực chung:
● Giao tiếp và hợp tác: Biết sử dụng ngôn ngữ kết hợp với các loại phương tiện phi ngôn ngữ để trình bày về thế giới sống.
3. Phẩm chất
Chăm chỉ: Tích cực tìm tòi các thông tin để giải thích được mối quan hệ giữa các cấp độ tổ chức sống, cho được ví dụ về các đặc điểm của các cấp tổ chức sống.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên
- SGK, SGV, SBT Sinh học, Giáo án.
- Các hình ảnh minh họa cho các cấp độ tổ chức của thế giới sống.
- Các câu hỏi liên quan đến bài học.
- Máy tính, máy chiếu.
2. Đối với học sinh
- SGK, SBT Sinh học 10.
- Tranh ảnh, tư liệu, video,... và các dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu:
- Tạo tâm lí hưng phấn và háo hức tìm hiểu, khám phá nội dung bài học;
- Tạo mâu thuẫn nhận thức giữa kiến thức, kĩ năng đã học ở THCS (các câp độ tô chức của cơ thể đa bào, quân thể, quần xã - hệ sinh thái) và nội dung học tập của bài học.
b. Nội dung:
GV đưa ra câu hỏi gợi mở và khuyến khích HS đóng góp ý kiến:
+ Kể tên các cấp độ tổ chức của cơ thể đa bào.
+ Thế giới sống có thể được sắp xếp, tổ chức theo các cấp độ nào?
- HS giơ tay phát biểu, trả lời câu hỏi của GV.
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS (HS không nhất thiết trả lời đúng).
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV đưa ra câu hỏi gợi mở và khuyến khích HS đóng góp ý kiến:
+ Kể tên các cấp độ tổ chức của cơ thể đa bào.
+ Thế giới sống có thể được sắp xếp, tổ chức theo các cấp độ nào?
- GV ghi lên bảng các ý kiến của HS, gợi ý các cấp độ tổ chức dưới và các cấp độ tổ chức trên cấp cơ thể:
(GV gợi ý HS về “cấp độ tổ chức” trong giáo dục (từ nhỏ đền lớn) cho HS dễ hình dung: HS —> tổ (nhóm) —> lớp —>khối —> trường học —> phòng Giáo dục và Đào tạo —> sở Giáo dục và Đào tạo —> Bộ Giáo dục và Đảo tạo.)
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS nhớ lại các kiến thức đã học, suy nghĩ và trả lời câu hỏi của GV.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- HS xung phong phát biểu ý kiến, trả lời câu hỏi của GV. (HS thoải mái đưa ra câu trả lời)
- Các HS còn lại nêu ra ý kiến khác (nếu có).
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.
- GV dẫn dắt HS vào bài học: Các cấp độ tổ chức của thế giới sống được sắp xếp theo những nguyên tắc riêng, từ cấp độ nhỏ đến các cấp độ lớn hơn, cấp độ trước là cơ sở để hình thành cấp độ tiếp theo, từ đó tạo nên sinh quyển. Để tìm hiểu rõ hơn về những đặc điểm cơ bản của các cấp độ thế giới sống, chúng ta hãy cùng bắt đầu bài học hôm nay - Bài 3: Giới thiệu chung về các cấp độ tổ chức của thế giới sống.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Tìm hiểu các cấp độ tổ chức sống
a. Mục tiêu:
- Phát biểu được khái niệm cấp độ tổ chức sống. Dựa vào sơ đồ, phân biệt được các cấp độ tổ chức sống.
- Biết sử dụng ngôn ngữ kết hợp với các loại phương tiện phi ngôn ngữ để trình bày về thế giới sống.
b. Nội dung:
- GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm đôi, đọc thông tin và quan sát sơ đồ Hình 3.1 (SGK tr.19 - 20) để tìm hiểu về các cấp độ tổ chức sống.
- GV sử dụng phương pháp hỏi – đáp để hướng dẫn và gợi ý cho HS thảo luận nội dung trong SGK.
c. Sản phẩm học tập:
- Bản mô tả của HS về các cấp độ tổ chức của thế giới sống.
- Nêu được định nghĩa cấp độ tổ chức sống là gì và nêu ví dụ.
d. Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN – HỌC SINH | DỰ KIẾN SẢN PHẨM |
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm đôi, đọc thông tin và quan sát sơ đồ Hình 3.1 (SGK tr.19 - 20) để tìm hiểu về các cấp độ tổ chức sống. - GV yêu cầu HS thực hiện lần lượt các nhiệm vụ sau: + Quan sát hình 3.1 SGK tr.19, dựa vào kiến thức đã học hãy mô tả các cấp độ tổ chức sống. + Cấp độ tổ chức sống là gì? Nêu ví dụ. + Xác định cấp tổ chức nhỏ nhất trong thế giới sống. + Kể thứ tự các cấp tổ chức trong thế giới sống từ nhỏ đến lớn. + Cấp tổ chức nào thực hiện được các đặc trưng cơ bản của sự sống? + Chứng minh cấp phân tử, bào quan, mô, cơ quan, hệ cơ quan là cấp tổ chức trung gian của thế giới sống. - GV tổ chức trò chơi "Mảnh ghép sinh học”: GV chuẩn bị các hình ảnh minh hoạ cho các cấp độ tổ chức của thế giới sống và yêu cầu HS xác định hình ảnh đó thuộc cấp độ nào.
- GV chiếu lần lượt các hình ảnh hoặc chiếu toàn bộ hình ảnh, sau đó, các nhóm thi đua xác định nhanh các cấp độ thế giới sống trong ảnh. Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập - HS nghiên cứu thông tin và quan sát hình ảnh trong SGK, thảo luận, trả lời câu hỏi của GV. - Các nhóm nhanh chóng xác định các cấp độ thế giới sống trên ảnh. Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - GV mời đại diện một số nhóm trả lời các câu hỏi. Sau đó, tiến hành tổ chức trò chơi để các nhóm thi đua. - Các nhóm khác lắng nghe, nhận xét và bổ sung ý kiến (nếu có). Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập - GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới. | I. Các cấp độ tổ chức sống - Cấp độ tổ chức sống là vị trí của một tổ chức sống trong thế giới sống được xác định bằng số lượng và chức năng nhất định các yêu tố câu thành tổ chức đó. - Cấp độ tổ chức sống bao gồm: phân tử, bào quan, tế bào, mô, cơ quan, hệ cơ quan, cơ thể, quần thể, quần xã - hệ. sinh thái. - Sinh quyển được xem là cấp tổ chức lớn nhất của hệ thống sống. - Các cấp độ tổ chức sống cơ bản: có cấu trúc ổn định, có thể thực hiện được các chức năng sống cơ bản như trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng, sinh trưởng và phát triển, sinh sản, cảm ứng, có khả năng tự điều chỉnh, thích nghi với môi trường sống một cách độc lập. - Các cấp độ tổ chức sống cơ bản bao gồm tế bào, cơ thể, quần thể, quần xã - hệ sinh thái.
|
Bình luận