BÀI 13: CHU KÌ TẾ BÀO VÀ NGUYÊN PHÂN
I. MỤC TIÊU
1. Về kiến thức
Sau bài học này, HS sẽ:
- Nêu được khái niệm chu kì tế bào. Dựa vào sơ đồ, trình bày được các giai đoạn và mối quan hệ giữa các giai đoạn trong chu kì tế bào.
- Dựa vào cơ chế nhân đôi và phân li của NST để giải thích được quá trình nguyên phân là cơ chế sinh sản của tế bào.
- Giải thích được sự phân chia tế bào một cách không bình thường có thể dẫn đến ung thư. Trình bày được một số thông tin về bệnh ung thư ở Việt Nam. Nêu được một số biện pháp phòng tránh ung thư.
2. Về năng lực
● Năng lực sinh học:
- Nhận thức sinh học:
+ Trình bày được khái niệm chu kì tế bào, các giai đoạn và mối quan hệ giữa các giai đoạn trong chu kì tế bào.
+ Giải thích được vai trò của các điểm kiểm soát chu kì tế bào; quá trình nguyên phân là cơ chế sinh sản của tế bào; sự phân chia tế bào một cách không bình thường có thể dẫn đến ung thư.
- Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học:
+ Vận dụng kiến thức đã học để giải thích cơ sở của bệnh ung thư.
+ Đề xuất được các biện pháp phòng tránh bệnh ung thư.
● Năng lực chung:
- Tự chủ và tự học: Luôn chủ động, tích cực tìm hiểu về chu kì tế bào và bệnh ung thư qua các nguồn học liệu khác nhau và xử lí thông tin thu được.
- Giao tiếp và hợp tác: Biết chủ động phát biểu đề nêu ý kiến của bản thân khi học về chu kì tế bào.
3. Phẩm chất
Trách nhiệm: Sẵn sàng chịu trách nhiệm về các nội dung trình bày về chu kì tế bào và cơ chế nguyên phân.
II. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC
- Dạy học theo nhóm và cặp đôi.
- Dạy học trực quan.
- Phương pháp thuyết trình.
- Phương pháp hỏi – đáp nêu vấn đề.
- Kĩ thuật khăn trải bàn, think – pair – share.
III. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên
- SGK, SGV, Giáo án
- Bản phóng to các hình ảnh trong SGK.
- Câu hỏi, video liên quan đến bài học.
- Máy tính, máy chiếu.
2. Đối với học sinh
- SGV, SBT, vở ghi, vở bài tập.
- Đồ dùng học tập, tư liệu, hình ảnh,... liên quan đến bài học theo yêu cầu của GV.
IV. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu:
- Tạo tâm lí hưng phấn và háo hức tìm hiểu, khám phá nội dung bài học.
- Tạo mâu thuẫn nhận thức giữa kiến thức, kĩ năng đã có và nội dung học tập của bài học.
b. Nội dung:
- GV đặt câu hỏi kiểm tra về sự truyền tin giữa các tế bào sau đó dẫn dắt vào chủ đề bài học.
- HS nhớ lại kiến thức, suy nghĩ, đưa ra câu trả lời.
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV đặt câu hỏi kiểm tra bài cũ: Ở bài học trước, các em đã biết được quá trình truyền tin giữa các tế bào. Em hãy nhắc lại cho cả lớp về khái niệm truyền tin giữa các tế bào và các giai đoạn của quá trình này.
- GV đặt câu hỏi gợi mở nội dung bài mới: Vậy các em có biết, làm thế nào cơ thể chúng ta nhận biết được các tế bào ung thư?
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS dựa vào hiểu biết cá nhân, kết hợp với kiến thức đã học ở bài trước để trả lời các câu hỏi của GV.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV yêu cầu một số HS trả lời câu hỏi liên quan đến bài cũ. Các HS khác nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).
- HS xung phong trả lời câu hỏi gợi mở kiến thức bài mới.
- GV khuyến khích HS đóng góp ý kiến xây dựng bài.
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV tuyên dương tinh thần đóng góp xây dựng bài của HS và dẫn dắt vào bài mới: Để tìm hiểu cách cơ thể chúng ta nhận biết được các tế bào ung thư, chúng ta cần hiểu về chu kì tế bào và quá trình sản sinh ra tế bào mới. Hãy cùng bắt đầu bài học hôm nay - Bài 13: Chu kì tế bào và nguyên phân.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
I. CHU KÌ TẾ BÀO
Hoạt động 1: Tìm hiểu về chu kì tế bào
a. Mục tiêu: Nêu được khái niệm chu kì tế bào. Dựa vào sơ đồ, trình bày được các giai đoạn và mối quan hệ giữa các giai đoạn trong chu kì tế bào.
b. Nội dung:
- GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm, đọc thông tin và quan sát các hình 13.1, bảng 13.1, mục I (SGK tr. 81 – 82) để tìm hiểu về chu kì tế bào.
- GV sử dụng phương pháp dạy học trực quan kết hợp hỏi – đáp nêu vấn đề để hướng dẫn và gợi ý cho HS thảo luận nội dung SGK và trả lời các câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS về khái niệm chu kì tế bào, các giai đoạn và mối quan hệ giữa các giai đoạn trong chu kì tế bào.
d. Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN – HỌC SINH | DỰ KIẾN SẢN PHẨM |
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV chia lớp thành các nhóm nhỏ (mỗi nhóm 4 – 5 HS), đọc thông tin và quan sát các hình 13.1, bảng 13.1, mục I (SGK tr. 81 – 82) để tìm hiểu về chu kì tế bào.
- GV đặt câu hỏi thảo luận cho HS: + Quan sát hình 13.1 (SGK tr.81), cho biết chu kì tế bào gồm những giai đoạn, pha nào? Nêu đặc điểm, ý nghĩa Sinh học của mỗi pha. + Trong giai đoạn nào của chu kì tế bào thì một NST gồm 2 chromatid giống hệt nhau. + Dựa vào bảng 13.1 (SGK tr.82), cho biết điểm kiểm soát có ở những pha nào trong chu kì tế bào và vai trò của chúng ở mỗi pha là gì. - GV giới hạn thời gian thảo luận của các nhóm là 7 phút. Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập - Các nhóm HS đọc thông tin và quan sát bảng và hình ảnh SGK, thảo luận nhóm để trả lời các câu hỏi của GV. - GV quan sát, hỗ trợ HS khi cần thiết. Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận - GV mời đại diện các nhóm trình bày lần lượt các câu hỏi. - Các nhóm khác nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có). Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập - GV đánh giá, nhận xét câu trả lời của HS, chốt kiến thức và chuyển sang nội dung tiếp theo. | I. CHU KÌ TẾ BÀO - Là một vòng tuần hoàn các hoạt động sống xảy ra trong một tế bào từ khi tế bào được hình thành đến khi tế bào phân chia thành tế bào mới. - Gồm 4 pha: + Sinh trưởng, cơ sở cho nhân đôi DNA (G1) + Pha nhân đôi DNA và NST (S) + Pha sinh trưởng và chuẩn bị cho phân bào (G2) + Pha phân bào (M) |
Bình luận