1. NAM CHÂM
Câu hỏi:
1. Lực tương tác của nam châm với sắt là lực tiếp xúc hay lực không tiếp xúc?
2. Hãy kể ra một số dụng cụ hoặc thiết bị có sử dụng nam châm vĩnh cửu.
Luyện tập: Loa là thiết bị để phát ra âm thanh. Hãy đề xuất một cách đơn giản giúp xác định được bộ phận nào trong loa có từ tính.
3. Hãy gọi tên các nam châm trong Hình 18.2 dựa theo hình dạng của chúng.
Câu trả lời:
1. Lực tương tác của nam châm với sắt là lực không tiếp xúc.
2. Một số dụng cụ, thiết bị sử dụng nam châm vĩnh cửu:
- Loa của máy tính, ti vi, radio,...
- Máy phát điện.
- Máy phân loại từ tính.
- Máy chụp cộng hưởng từ MRI.
- Robot.
- ...
Luyện tập: Cách giúp xác định được bộ phận có từ tính trong loa:
- Lần lượt đưa một nam châm lại gần từng bộ phận trong loa.
- Bộ phận nào bị nam châm hút chứng tỏ bộ phận đó có từ tính.
3. Tên các nam châm trong Hình 18.2:
- a - Nam châm thẳng.
- b - Nam châm chữ U.
- c - Kim nam châm.
- d - Nam châm đất hiếm.
2. TÁC DỤNG CỦA NAM CHÂM LÊN CÁC VẬT LIỆU KHÁC NHAU
Câu hỏi:
4. Từ kết quả Bảng 18.1, em hãy chỉ ra những vật liệu có tương tác với nam châm. Có phải các vật làm từ kim loại đều tương tác với nam châm?
Mở rộng: Mô tả cấu tạo và cách vận hành của máy tách quặng sắt được thể hiện ở hình bên.
Câu trả lời:
1. Những vật liệu có tương tác với nam châm:
Vật dụng |
Vật liệu | Tương tác với nam châm | |
Có | Không | ||
Cục tẩy | Cao su |
| X |
Quyển vở | Giấy |
| X |
Chìa khoá | Đồng |
| X |
Kẹp giấy | Sắt | X |
|
Bút chì | Gỗ |
| X |
- Không phải các vật làm từ kim loại đều tương tác với nam châm. Nam châm chỉ tương tác với các vật liệu như sắt, thép, cobalt, nickel,...
Mở rộng: Cấu tạo và cách vận hành của máy tách quặng sắt trong hình:
- Cấu tạo: Gốm băng chuyền và trục nam châm.
- Cách vận hành: Quặng hỗn hợp được đổ xuống băng chuyền. Khi đi qua trục nam châm, quặng sắt sẽ được giữ lại và tách ra khỏi các tạp chất khác.
3. SỰ ĐỊNH HƯỚNG CỦA THANH NAM CHÂM
Câu hỏi:
5. a) Khi đứng yên, thanh nam châm sẽ nằm theo hướng nào? Các thanh nam châm ở nhóm các bạn khác làm thí nghiệm có nằm cùng một hướng không?
b) Người ta quy ước đầu nam châm chỉ hướng Bắc là cực Bắc, chỉ hướng Nam là cực Nam. Em hãy xác định cực Nam của nam châm có trong phòng thú nghiệm.
c) Từ kết quả thí nghiệm Hình 18.3, em hãy nêu cách để xác định cực nam của nam châm trong Hình 18.2d.
6. Từ các kết quả của thí nghiệm, hãy rút ra kết luận về sự tương tác giữa các cực của nam châm.
7. Nếu ta biết tên một cực của nam châm, có thể dùng nam châm này để biết tên cực của nam châm khác không?
Mở rộng: Hai thanh kim loại giống nhau, chúng luôn hút nhau mà không đẩy nhau. Có thể kết luận gì về hai thanh kim loại này?
Câu trả lời:
5. a) Khi đứng yên, thanh nam châm sẽ nằm theo hướng Bắc Nam.
b) HS tự thực hiện.
c) Cách xác định cực của nam châm trong Hình 18.2d:
- Treo nam châm vào giá đỡ và để nam châm xoay tự do.
- Dần dần cực Bắc của nam châm sẽ hướng về phía Bắc, cực Nam hướng về phía Nam.
- Dùng la bàn để xác định hướng, sau đó đánh dấu 2 cực của nam châm.
6. Sự tương tác giữa các cực của nam châm: cùng cực đẩy nhau, khác cực hút nhau.
7. Nếu ta biết tên một cực của nam châm, có thể dùng nam châm này để biết tên cực của nam châm khác.
Ví dụ: Ta biết cực Bắc của nam châm A thì nó sẽ hút được cực Nam của nam châm B cần xác định, tương tự với cực còn lại.
Mở rộng: Hai thanh kim loại giống nhau, chúng luôn hút nhau mà không đẩy nhau => Hai thanh kim loại này khác cực nhau.
BÀI TẬP
1. Có một chiếc kim khâu bị rơi trên thảm, khó nhìn thấy bằng mắt thường. Em hãy nêu một cách để có thể nhanh chóng tìm ta chiếc kim.
2. Vì sao người ta lại chế tạo các đầu của vặn đinh ốc có từ tính?
Câu trả lời:
1. Cách tìm chiêc kim khâu bị rơi trên thảm:
- Dùng một chiếc nam châm di chuyển qua lại trên thảm.
- Vì kim khâu làm bằng thép nên khi nam châm di chuyển qua, nó sẽ bị nam châm hút lại.
2. Người ta chế tạo các đầu của vặn đinh ốc có từ tính để dễ dàng thao tác với các ốc vít nhỏ, siêu nhỏ. Sau khi vặn lỏng các ốc vít này, chúng ta có thể trực tiếp dùng đầu của vặn đinh ốc để hút chúng ra.
Bình luận