1. a) Học sinh B áp tai vào miệng ống nhựa 2 có nghe được tiếng nói của bạn A.

b) Đường truyền của sóng âm trong thí nghiệm:

• Khi bạn A nói, sóng âm truyền từ miệng qua ống nhựa 1 đến quyển sách.
• Quyển sách phản xạ lại âm thu được và truyền vào ống nhựa 2, đến tai bạn B.

c) Sự truyền sóng âm khi có vật cản chậm hơn khi không có vật cản.

d) Khi hay quyển sách bằng tấm xốp, tấm thảm nhựa, âm thanh bạn B nghe được sẽ nhỏ hơn.

Khi thay quyển sách bằng tấm kính mờ, âm thanh bạn B nghe được không thay đổi.

2. Nhận xét:

• Những vật phản xạ âm tốt: gạch men, cửa kính.
• Những vật phản xạ âm kém: tấm xốp, thảm len.

2. MỘT SỐ HIỆN TƯỢNG VỀ SÓNG ÂM

3. Nêu một số ví dụ về tiếng vang em nghe được trong thực tế.

Luyện tập: Một người phải đứng cách vách đá ít nhất bao nhiêu mét để có thể nghe được tiếng vang của mình khi hét to? Biết tốc độ truyền âm trong không khí ở điều kiện thường là 343 m/s.

Mở rộng: Vì sao bề mặt các bức tường bên trong phòng thu âm chuyên nghiệp (hình bên dưới) thường được dán các miếng xốp mềm có gai và sần sùi?

4. Nêu các loại tiếng ồn được minh hoạ trong Hình 14.4.

5. Nêu một số tác hại của tiếng ồn đối với sức khoẻ và các hoạt động thường ngày của chúng ta.

6. Hình 14.5 gợi ý một số biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn. 

a) Hãy phân loại các biện pháp này theo từng nhóm tương ứng.

b) Nêu thêm một số biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn thuộc mỗi nhóm.

Câu trả lời:

3. Một số ví dụ về tiếng vang trong thực tế:

• Vỗ tay hoặc nói to trong một căn phòng lớn, trống trải.
• Nói to trong một hang động lớn hoặc vách đá, hẻm núi.
• Nói to xuống giếng nước.

Luyện tập:

Ta có: v = st => s = v.t = 343 . 115 ≈ 23 (m).

=> Người đó phải đứng cách vách đá ít nhất 23m để có thể nghe được tiếng vang của mình khi hét to.

Mở rộng: Bề mặt các bức tường bên trong phòng thu âm chuyên nghiệp thường được dán các miếng xốp mềm có gai và sần sùi vì:

• Những vật liệu trên có tác dụng cách âm, hạn chế tối đa tiếng vang, giúp phòng thu âm yên tĩnh, tránh tạp âm, tiếng ồn làm ảnh hưởng đến kết quả bản thu.
• Âm thanh phát ra từ phòng thu rất lớn nên cần ngăn chặn chúng lọt ra bên ngoài làm phiền người khác.

4. Các loại tiếng ồn được minh hoạ trong Hình 14.4:

• Tiếng ồn từ phương tiện giao thông: ô tô,...
• Tiếng ồn từ các cửa hàng: cửa hàng kinh doanh nhạc cụ,...
• Tiếng ồn từ công trình xây dựng: máy khoan cắt bê tông,...

5. Tác hại của tiếng ồn:

• Là nguyên nhân gây giảm thính lực của con người.
• Tăng nguy cơ mắc bệnh mất ngủ, suy nhược thần kinh, khiến các bệnh về tim mạch, huyết áp,... thêm trầm trọng.
• Làm giảm khả năng tập trung, giảm độ minh mẫn và khả năng làm việc, từ đó chất lượng cuộc sống bị giảm sút.

6. Một số biện pháp trống ô nhiếm tiếng ồn:

• Tác động vào nguồn âm (giảm độ to của nguồn âm, cấm bóp còi,...):
• Đi nhẹ - nói khẽ.
• Tích cực sử dụng các phương tiện công cộng: xe buýt, tàu điện,...
• Đặt biển báo cấm sử dụng còi gần trường học, bệnh viện, nhà dưỡng lão,...
• ...
• Làm phát tán âm trên đường truyền của nó:
• Trồng nhiều cây xanh.
• Xây tường, hàng rào xung quanh nhà ở, văn phòng,...
• ...
• Ngăn chặn đường truyền âm bằng cách sử dụng vật liệu cách âm:
• Sử dụng cửa kính hai lớp.
• Làm trần thạch cao.
• Sử dụng đồ nội thất bằng gỗ trong gia đình.
• Thiết kế tường bằng các vật liệu cách âm: gạch cách âm, xốp,...
• ...

BÀI TẬP

1. Nếu vỗ tay hoặc nói to trong một căn phòng lớn và trống trải thì chúng ta nghe được tiếng vang. Tuy nhiên, cũng chính căn phòng đó, khi đã trang bị nhiều đồ đạc, nếu vỗ tay hoặc nói to thì chúng ta không còn nghe được tiếng vang nữa.

2. Cho các vật sau: sàn gỗ, thảm cỏ, hàng cây, tường bê tông, rèm nhungm bảng mica, tấm thép. Vật nào phản xạ âm tốt, vật nào phản xạ âm kém?

3. Giả sử nhà em ở ven quốc lộ và trong một thị trấn đông đúc. Hãy đề xuất một số biện pháp phòng chống tiếng ồn có thể thực hiện được cho nhà em.

Câu trả lời: