1. Vị trí địa lí

Câu hỏi:

Dựa vào hình 22.1 và thông tin trong bài, em hãy:

- Xác định vị trí địa lí của châu Nam Cực.

- Cho biết châu Nam Cực bao gồm những bộ phận nào?

- Kể tên các biển và đại dương bao quanh châu Nam Cực.

Lời giải:

* Xác định vị trí địa lí của châu Nam Cực:

- Châu Nam Cực gồm lục địa Nam Cực và các đảo, quần đảo ven lục địa. 

- Đại bộ phận lãnh thổ nằm trong phạm vi của vòng cực Nam.

- Châu Nam Cực nằm cách xa các châu lục khác, bao bọc xung quanh bởi các biển và đại dương

* Các bộ phận của châu Nam Cực: 

- Châu Nam Cực được phân thành hai bộ phận phần phía đông và phần phía tây (lấy kinh tuyến 09 và 180° làm ranh giới).

+ Phần phía đông: có diện tích rộng hơn phần phía tây.

+ Phần phía tây: có một bộ phận kéo dài tạo thành bán đảo Nam Cực và một số đảo, quần đảo.

* Các biển và đại dương bao quanh châu Nam Cực:

- Đại dương: Đại Tây Dương, Ấn Độ Dương, Thái Bình Dương và Nam Đại Dương.

- Các biển: biển Oét-den, biển Bê-lin-hao-den, biển A-mun-xen, biển Rớt, biển Đa-vít.

2. Lịch sử khám phá và nghiên cứu châu Nam Cực

Câu hỏi: 

Dựa vào hình 22.1, hình 22.2 và thông tin trong bài, em hãy:

- Kể tên một số trạm nghiên cứu của các quốc gia ở châu Nam Cực.

- Trình bày lịch sử khám phá và nghiên cứu châu Nam Cực.

Lời giải:

* Một số trạm nghiên cứu của các quốc gia ở châu Nam Cực: Xi-pơn, Cai-xi, Ha-lây, Vô-xtốc, Mai-xơn, Niu-mai-ơ,...

* Lịch sử khám phá và nghiên cứu châu Nam Cực:

- Nam Cực là châu lục được phát hiện và nghiên cứu muộn nhất.

- Con người lần đầu tiên phát hiện ra châu Nam Cực là hai nhà hàng hải người Nga.

- Đến đầu thế kỉ XX, một số nhà thám hiểm đặt chân lên lục địa Nam Cực và sau đó tiến sâu vào các vùng nội địa.

- Từ năm 1957, việc nghiên cứu châu Nam Cực được tiến hành một cách toàn diện, nhiều nước đã xây dựng các trạm nghiên cứu ở đây.

- Ngày 1 - 12 - 1959, Hiệp ước Nam Cực đã được 12 quốc gia kí kết, thừa nhận châu Nam Cực phải được sử dụng cho mục đích hòa bình, không công nhận những đòi hỏi phân chia lãnh thổ, tài nguyên ở châu Nam Cực. Đến năm 2020, Hiệp ước Nam Cực có tổng cộng 54 quốc gia thành viên.

Luyện tập

Câu 1. Chứng minh châu Nam Cực có vị trí địa lí đặc biệt.

Câu trả lời:

* Châu Nam Cực có vị trí địa lí đặc biệt:

- Nằm hoàn toàn ở bán cầu Nam và tách biệt với các châu lục khác, được bao bọc xung quanh bởi các biển và đại dương.

- Đại bộ phận lãnh thổ nằm trong phạm vi của vòng cực Nam.

- Châu Nam Cực gồm lục địa Nam Cực và các đảo, quần đảo ven lục địa. 

Câu 2. Liệt kê các mốc thời gian chính trong lịch sử khám phá và nghiên cứu châu Nam Cực.

Câu trả lời: 

* Các mốc thời gian chính trong lịch sử khám phá và nghiên cứu châu Nam Cực:

- Năm 1820, con người lần đầu tiên phát hiện ra châu Nam Cực là hai nhà hàng hải người Nga.

- Đến đầu thế kỉ XX, một số nhà thám hiểm đặt chân lên lục địa Nam Cực và sau đó tiến sâu vào các vùng nội địa.

- Từ năm 1957, việc nghiên cứu châu Nam Cực được tiến hành một cách toàn diện, nhiều nước đã xây dựng các trạm nghiên cứu ở đây.

- Ngày 1 - 12 - 1959, Hiệp ước Nam Cực đã được 12 quốc gia kí kết, thừa nhận châu Nam Cực phải được sử dụng cho mục đích hòa bình, không công nhận những đòi hỏi phân chia lãnh thổ, tài nguyên ở châu Nam Cực. Đến năm 2020, Hiệp ước Nam Cực có tổng cộng 54 quốc gia thành viên.

Vận dụng

Câu 3. Em hãy tìm hiểu về Hiệp ước Nam Cực (1959) và viết một đoạn văn (khoảng 150 chữ) với thông điệp: Nam Cực vì hoà bình thế giới.

Câu trả lời:

Hiệp ước Nam Cực là hiệp ước được ký kết năm 1959, chính thức có hiệu lực vào năm 1961 và đến năm 2020 có tổng cộng 54 quốc gia thành viên. Mục đích của Hiệp ước là nhằm bảo tồn lục địa Nam Cực với toàn bộ vùng lãnh thổ cùng vùng biển nằm dưới vĩ tuyến 60^o Nam dành cho các mục đích hòa bình, đặc biệt là nghiên cứu khoa học. Từ khi được ký kết đến nay, Hiệp ước đã được bổ sung bởi một số công ước và nghị định thư liên quan đến sinh thái/môi trường và cho đến nay đã tạo thành một định chế quốc tế quan trọng đề cập tới các vấn đề về tài nguyên, quân sự và môi trường. Về nội dung, Hiệp ước bao gồm 14 điều, trong đó quy định cấm các hoạt động quân sự, việc sử dụng vũ khí nguyên tử và thải chất thải hạt nhân ở Nam Cực; khuyến khích việc tự do trao đổi thông tin về các nghiên cứu khoa học ở Nam Cực, và cấm các quốc gia đưa ra các yêu sách lãnh thổ mới đối với châu lục này. Hiệp ước Nam Cực có một ý nghĩa quan trọng mang tính chất đột phá vì trên thực tế hiệp ước này đã biến Nam Cực thành một vùng lãnh thổ không có vũ khí hạt nhân.