Danh mục bài soạn

Giải lịch sử 7 CTST bài 14 Công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước thời Ngô - Đinh - Tiền Lê (938 - 1009)

Hướng dẫn học môn Lịch sử và địa lí 7 sách mới Chân trời sáng tạo. Dưới đây là lời giải chi tiết bài 14 Công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước thời Ngô - Đinh - Tiền Lê (938 - 1009). Từng bài tập được giải chi tiết, rõ ràng, dễ hiểu. Hi vọng, hocthoi.net sẽ hỗ trợ các em trong quá trình học tập, giúp các em ngày càng tiến bộ hơn.

1. Ngô Quyền dựng nền độc lập

Câu hỏi: 

Em hãy nêu những việc làm thể hiện ý thức độc lập tự chủ của Ngô Quyền trong xây dựng đất nước. 

Câu trả lời:

* Những việc làm thể hiện ý thức độc lập tự chủ của Ngô Quyền trong xây dựng đất nước:

- Năm 939, Ngô Quyền xưng vương, bỏ chức Tiết độ sứ và đóng đô ở Cổ Loa.

- Ngô Quyền đã thiết lập bộ máy chính quyền mới, vua đứng đầu triều đình, dưới có các chức quan văn, võ và cử tướng lĩnh trấn giữ các châu quan trọng ở địa phương. 

2. Công cuộc thống nhất đất nước của Đinh Bộ Lĩnh và sự thành lập nhà Đinh

Câu hỏi: 

- Vì sao gọi tình hình đất nước cuối thời Ngô là "Loạn 12 sứ quân"?

- Đinh Bộ Lĩnh thống nhất đất nước trong hoàn cảnh nào? Trình bày nét chính về công cuộc thống nhất đất nước của ông.

Câu trả lời:

* Tình hình đất nước cuối thời Ngô là "Loạn 12 sứ quân" vì sau khi Ngô Quyền mất, các con ông không đủ sức giữ vững chính quyền trung ương, một số hào trưởng địa phương nổi lên chiếm giữ các nơi. Đến năm 965, chính quyền nhà Ngô tan rã, đất nước lâm vào tình trạng cát cứ, gọi là "Loạn 12 sứ quân".

* Hoàn cảnh thống nhất đất nước và công cuộc thống nhất của Đinh Bộ Lĩnh:

- Năm 965, nhà Ngô tan rã, đất nước lâm vào tình trạng cát cứ, rối ren.

- Khi đó ở Ninh Bình có Đinh Bộ Lĩnh có tài cầm quân, đánh đâu thắng đó được nhân dân gọi là Vạn Thắng Vương. Nhờ có tài năng sáng suốt và sự dũng cảm, trong vòng 2 năm (966-967), ông đã sử dụng sức mạnh quân sự kết hợp với những biện pháp mềm dẻo để thu pục và dẹp yên 12 sứ quân thống nhất đất nước. 

- Năm 968, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi hoàng đế, đặt tên nước là Đại Cồ Việt, đóng đô ở Hoa Lư, lấy niên hiệu là Thái Bình, đúc tiền "Thái Bình hưng bảo", khẳng định vị thế độc lập của Đại Cồ Việt.

3. Cuộc kháng chiến chống Tống thời Tiền Lê (năm 981)

Câu hỏi: Dựa vào lược đồ 14.9, em hãy mô tả nét chính về cuộc kháng chiến chống Tống thời Tiền Lê (năm 981).

Câu trả lời:

* Cuộc kháng chiến chống Tống thời Tiền Lê (năm 981):

- Hoàn cảnh lịch sử:

+ Cuối thời Đinh, nội bộ triều đình lục đục, chia rẽ.

+ Năm 979, Đinh Tiên Hoàng và Đinh Liễn bị ám hại, Đinh Toàn nối ngôi khi mới 6 tuổi.

+ Nhà Tống nhân cơ hội lăm le xâm lược nước ta.

- Diễn biến:

+ Đầu năm 981, Hầu Nhân Bảo chỉ huy quân Tống theo hai đường thuỷ, bộ tấn công Đại Cồ Việt.

+ Lê Hoàn trực tiếp lãnh đạo kháng chiến, tổ chức mai phục, chặn đánh địch ở Lục Đầu Giang, Bạch Đằng, Tây Kết,...

- Kết quả: 

+ Hầu Nhân Bảo tử trận, quân Tống đại bại phải rút về nước.

+ Đại Cồ Việt giữ vững được nền độc lập

4. Tổ chức chính quyền thời Đinh - Tiền Lê

Mô tả và nêu nhận xét về tổ chức chính quyền thời Đinh - Tiền Lê.

Câu trả lời:

* Tổ chức chính quyền thời Đinh

- Hoàng đế đứng đầu triều đình trung ương, giúp vua trị nước có các cao tăng và hai ban văn, võ.

- Đinh Tiên Hoàng cử tướng lĩnh thân cận giữ các chức vụ chủ chốt. 

- Chính quyền địa phương gồm các cấp: đạo (châu), giáp, xã.

=> Bộ máy chính quyền được kiện toàn từ trung ương đến địa phương.

* Tổ chức chính quyền thời Tiền Lê

- Vua đứng đầu chính quyền trung ương, phong vương cho các con và cử đi trấn giữ các nơi quan trọng.

- Thái sư, đại sư và các quan văn, võ giúp vua lo việc nước.

- Ở địa phương, năm 1002, vua đổi đạo thành lộ, phủ, châu, rồi đến giáp, đơn vị cơ sở là xã. 

- Quân đội gồm 2 bộ phận: cấm quân và quân địa phương. Chính sách "ngụ binh ư nông" được thực hiện.

 => Nhà Tiền Lê đã tiến thêm một bước trong việc xây dựng chính quyền độc lập, tự chủ. Đó là sự hoàn thiện chính quyền ở trung ương, chia lại đơn vị hành chính cả nước, chú trọng xây dựng quân đội.

5. Đời sống xã hội, văn hoá thời Ngô - Đinh - Tiền Lê

Câu hỏi: Đời sống xã hội, văn hoá thời Ngô - Đinh - Tiền Lê có điểm gì nổi bật? 

Câu trả lời:

* Đời sống xã hội, văn hoá thời Ngô - Đinh - Tiền Lê:

- Về đời sống xã hội: xã hội thời Ngô, Đinh, Tiền Lê gồm hai bộ phận thống trị và bị trị, có địa vị chính trị và kinh tế khác nhau

+ Tầng lớp thống trị: vua, quan và một bộ phận nhà sư, đạo sĩ.

+ Tấng lớp bị trị: Nông dân, thợ thủ công, thương nhân, nô tì.

  • Nông dân là lực lượng sản xuất chính, cày ruộng công làng xã.
  • Nô tì là tầng lớp thấp nhất trong xã hội, số lượng ít, chủ yếu hầu hạ vua, quan.

- Về văn hoá: 

+ Nho giáo chưa phát triển, Phật giáo được truyền bá rộng rãi.

  • Chùa được xây dựng ở nhiều nơi.
  • Nhà sư thường là người có học, được chính quyền và nhân dân tôn trọng, nhiều vị cao tăng tham gia quản lí đất nước, một số nhà sư mở lớp dạy học ở chùa.

+ Nhiều loại hình văn hoá dân gian phát triển, đặc biệt là hát chèo, đánh đu, đấu vật,...

Luyện tập

Câu 1. Năm 939, Ngô Quyền xưng vương, chọn Cổ Loa làm kinh đô. Giải thích về quyết định này, nhiều ý kiến cho rằng Ngô Vương muốn tiếp nối truyền thống nước Âu Lạc xưa. Em có đồng ý với ý kiến này không? Vì sao?

Câu trả lời:

Ngô Quyền xưng vương, đóng đô ở Cổ Loa với ý muốn khẳng định việc trở về với cội nguồn của dân tộc, tỏ rõ ý nguyện tiếp tục sự nghiệp dựng nước và giữ nước thời Văn Lang - Âu Lạc, chính thức cắt hẳn sự ảnh hưởng của triều đình phương Bắc. Ông đã khẳng định quyết tâm giữ vững nền độc lập dân tộc non trẻ vừa mới giành được. Bên cạnh đó, đóng đô ở Cổ Loa, Ngô Quyền muốn dựa vào thành cao, hào sâu ở vị trí đầu mối của các luồng giao thông thủy bộ giữa trung tâm châu thổ sông Hồng, để triều đình có thể nắm chắc miền châu thổ mà vươn ra quản lý toàn bộ lãnh thổ quốc gia.

Câu 2. Hãy hoàn thiện các thông tin ở cột sự kiện (A) tương ứng với (B) theo nội dung dưới đây.

Sự kiện (A)Ý nghĩa (B)
a?Mở đầu thời kì dựng nền độc lập
b?Khởi xướng quá trình thống nhất đất nước
c?Củng cố thống nhất đất nước

Câu trả lời:

Sự kiện (A)Ý nghĩa (B)
aNăm 939, Ngô Quyền xưng vương, bỏ chức Tiết độ sứ và đóng đô ở Cổ LoaMở đầu thời kì dựng nền độc lập.
bNăm 966 - 967, Đinh Bộ Lĩnh dẹp "Loạn 12 sứ quân" Khởi xướng quá trình thống nhất đất nước.
cNăm 981, Lê Hoàn lên ngôi vua, lãnh đạo nhân dân Đại Cồ Việt kháng chiến chống quân Tống xâm lượcCủng cố thống nhất đất nước.

Vận dụng

Câu 3. Hãy chọn và giới thiệu một nhân vật lịch sử đã có công dựng nước hoặc giữ nước thời Ngô, Đinh, Tiền Lê. Điều gì khiến em khâm phục, muốn học tập và noi gương nhân vật đó? Hãy nêu ý kiến và giải thích. 

Câu trả lời:

Ngô Quyền là người làng Cam Lâm (nay thuộc xã Đường Lâm, thị xã Sơn Tây, TP Hà Nội), sinh trưởng trong một dòng họ làm hào trưởng có thế lực. Ngô Quyền đã sớm tham gia các cuộc khởi nghĩa với vai trò là vị thuộc tướng dưới thời Dương Đình Nghệ. Sau khi Dương Đình Nghệ bị ám hại bởi Kiều Công Tiễn, nước ta rơi vào tình trạng rối loạn, là cơ sở để nhà Nam Hán nuôi âm mưu xâm lược. Trước tình thế thù trong, giặc ngoài, Ngô Quyền đã tập hợp lực lượng từ Ái Châu tiến ra Giao Châu diệt trừ nội phản, rồi tiếp tục hành quân tới cửa biển Bạch Đằng, đánh đuổi ngoại bang. Chiến thắng năm 938 tại Bạch Đằng giang là sự kiện đánh dấu mốc son lịch sử, một bước ngoặt vĩ đại chấm dứt thời kỳ đô hộ hơn nghìn năm của phong kiến phương Bắc trên đất nước ta. Sau chiến thắng này, Ngô Quyền ghi danh vào trang sử hào hùng của dân tộc không chỉ là vị tướng tài năng, mà còn là người đầu tiên "mở nước xưng Vương", đặt nền móng cho độc lập, tự chủ thực sự và lâu dài của dân tộc. Việc Ngô Quyền xưng Vương trở thành ông vua đầu tiên của nước Việt độc lập mở ra một thời kỳ phong kiến độc lập tự chủ cho Việt Nam. Việc ông chế định triều nghi, phẩm phục, đặt các chức quan cai trị từ trung ương đến địa phương đã khẳng định nền độc lập chủ quyền của dân tộc, đặt cơ sở cho các nhà nước quân chủ sau này. Mặt khác, thông qua việc chọn Cổ Loa là đất đóng đô, Ngô Quyền đã viết tiếp trang sử hào hùng dựng nước và giữ nước của dân tộc. Nhà nước do Ngô Quyền sáng lập được xem như một nhà nước quân chủ mở đầu của kỷ nguyên văn minh Đại Việt.

* Ngô Quyền là một hình ảnh chân thực về tinh thần yêu nước và quyết tâm chống lại kẻ thù xâm lược, tinh thần quyết tâm giữ gìn truyền thống dân tộc trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước. Là một học sinh, chúng ta phải cố gắng để giữ gìn và phát huy truyền thống yêu nước, noi gương các vị anh hùng dân tộc quyết tâm bảo vệ đất nước.

Từ khóa tìm kiếm google:

giải lịch sử 7 CTST, giải lịch sử và địa lí 7 CTST, giải sách chân trời môn lịch sử 7, giải lịch sử 7 bài 14 chân trời, giải bài công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước thời Ngô - Đinh - Tiền Lê (938 - 1009)
lsdl7ctst
Phần trên, hocthoi.net đã soạn đầy đủ lý thuyết và bài tập của bài học: Giải lịch sử 7 CTST bài 14 Công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước thời Ngô - Đinh - Tiền Lê (938 - 1009) . Bài học nằm trong chuyên mục: Giải lịch sử và địa lí 7 chân trời sáng tạo. Phần trình bày do Nguyễn Hảo tổng hợp và thực hiện giải bài. Nếu có chỗ nào chưa rõ, có phần nào muốn hiểu rộng thêm, bạn đọc vui lòng comment bên dưới. Ban biên tập sẽ giải đáp giúp các bạn trong thời gian sớm nhất.

Bài soạn các môn khác

Bình luận