1. Một số sự kiện tiêu biểu của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn

a. Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa

Câu hỏi: Vì sao anh hùng hào kiệt khắp nơi tụ về Lam Sơn? Mục đích của họ là gì? Đọc thêm tư liệu 19.2 cho câu trả lời của em.

Câu trả lời :

* Anh hùng hào kiệt khắp nơi tụ về Lam Sơn vì:

- Sau khi chiếm được nước ta, nhà Minh thiết lập bộ máy đô hộ, thẳng tay đàn áp những cuộc khởi nghĩa của nhân dân.

* Những khó khắn của khởi nghĩa Lam Sơn trong những năm đầu của cuộc khởi nghĩa:

- Trong những buổi đầu khởi nghĩa, dưới sự đàn áp của quân Minh, nghĩa quân gặp rất nhiều khó khăn và chịu những tổn thất lớn, ba lần Lê Lợi phải rút quân lên Chí Linh, có lúc lực lượng chỉ còn 100 người. 

+ Giữa năm 1418, quân Minh vây ráp liên tiếp, nghĩa quân rơi vào tình thế nguy khốn, Lê Lai - một trong 18 hào kiệt đã hy sinh để cứu Lê Lợi khỏi việc bị truy sát, giải vây cho cuộc khởi nghĩa.

* Những khó khắn của khởi nghĩa Lam Sơn trong những năm đầu của cuộc khởi nghĩa:

- Trong những buổi đầu khởi nghĩa, dưới sự đàn áp của quân Minh, nghĩa quân gặp rất nhiều khó khăn và chịu những tổn thất lớn, ba lần Lê Lợi phải rút quân lên Chí Linh, có lúc lực lượng chỉ còn 100 người. 

+ Giữa năm 1418, quân Minh vây ráp liên tiếp, nghĩa quân rơi vào tình thế nguy khốn, Lê Lai - một trong 18 hào kiệt đã hy sinh để cứu Lê Lợi khỏi việc bị truy sát, giải vây cho cuộc khởi nghĩa.

- Lê Lợi, hào trưởng vùng Nam Sơn đã tích cực tích trữ lương thực và bí mật tập hợp những người cùng chí hướng để chờ đợi thời cơ khởi nghĩa.

* Đông đảo các anh hùng hào kiệt đã tụ về Lam Sơn, chung sức đồng lòng đánh giặc cứu nước để nhân dân được sống yên lành.

b. Những năm đầu của cuộc khởi nghĩa (1418 - 1423)

Câu hỏi: Trình bày những khó khắn của khởi nghĩa Lam Sơn trong những năm đầu của cuộc khởi nghĩa.

Câu trả lời 

* Những khó khắn của khởi nghĩa Lam Sơn trong những năm đầu của cuộc khởi nghĩa:

- Trong những buổi đầu khởi nghĩa, dưới sự đàn áp của quân Minh, nghĩa quân gặp rất nhiều khó khăn và chịu những tổn thất lớn, ba lần Lê Lợi phải rút quân lên Chí Linh, có lúc lực lượng chỉ còn 100 người. 

+ Giữa năm 1418, quân Minh vây ráp liên tiếp, nghĩa quân rơi vào tình thế nguy khốn, Lê Lai - một trong 18 hào kiệt đã hy sinh để cứu Lê Lợi khỏi việc bị truy sát, giải vây cho cuộc khởi nghĩa.

c. Mở rộng địa bàn hoạt động và giành những thắng lợi đầu tiên (1424 - 1425)

Câu hỏi: Khai thác tư liệu 19.3 và cho biết tại sao Nguyễn Chích đề xuất kế hoạch chuyển địa bàn hoạt động chính của nghĩa quân vào Nghệ An? Kế hoạch đó đem lại kết quả như thế nào?

Câu trả lời:

* Nguyễn Chích đề xuất kế hoạch chuyển địa bàn hoạt động chính của nghĩa quân vào Nghệ An vì ông nhận thấy Nghệ An là nơi hiểm yếu, đất rộng, người đông,..., nếu chiếm được Nghệ An, nghĩa quân có thể dựa vào sức người và của cải của Nghệ An để đánh Đông Đô, dẹp yên thiên hạ.

Kế hoạch đó đã giúp nghĩa quân trong vòng 10 tháng giải phóng được một vùng rộng lớn từ Thanh Hoá đến đèo Hải Vân.

d. Khởi nghĩa toàn thắng (1426 - 1427)

Câu hỏi: Dựa vào lược đồ 19.4, 19.5 và thông tin trong bài, em hãy trình bày tóm tắt diễn biến trận Tốt Động - Chúc Động và trận Chi Lăng - Xương Giang.

Câu trả lời:

* Diễn biến trận Tốt Động - Chúc Động:

- Tháng 11/1426, Vương Thông chỉ huy viện binh kéo đến Đông Quan, mở cuộc tấn công đánh vào Cao Bộ - nơi quân chủ lực Lam Sơn đóng giữ.

- Nghĩa quân bố trí mai phục ở Tốt Động - Chúc Động.

- Quân Minh rơi vào trận địa, bị phục kích và tổn thất nặng nề.

- Nghĩa quân thừa thắng vây hãm Đông Quan và giải phóng nhiều châu, huyện.

* Diễn biến trận Chi Lăng - Xương Giang:

- Tháng 10/1427, Liễu Thăng và Mộc Thạnh dẫn 15 vạn quân chia thành 2 ngả tiến vào nước ta, chi viện cho Vương Thông.

- Tại Chi Lăng, quân Minh rơi vào trận địa phục kích của nghĩa quân, Liễu Thăng bị chém đầu, số quân còn lại rút về Xương Giang cũng bị truy đuổi và tiêu diệt, Mộc Thạnh vội vã rút quân về nước.

2. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử

Câu hỏi

- Giải thích nguyên nhân chính dẫn đến thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.

- Hãy trình bày ý nghĩa lịch sử của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.

Câu trả lời:

* Nguyên nhân chính dẫn đến thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.

- Do tinh thần yêu nước, đoàn kết của cả dân tộc.

- Những người lãnh đạo khởi nghĩa đã đề ra đường lối chiến lược, chiến thuật đúng đắn.

+ Lê Lợi, Nguyễn Trãi đã biết dựa vào dân, đưa cuộc khởi nghĩa phát triển thành cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc.

* Ý nghĩa lịch sử của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn:

- Khởi nghĩa đã lật đổ được ách thống trị tàn bạo của nhà Minh, mở ra thời kì phát triển mới của Đại Việt.

Luyện tập

Câu 1. Em hãy xác định thời gian, ý nghĩa của những sự kiện tiêu biểu trong khởi nghĩa Lam Sơn theo bảng sau:

Câu trả lời:

Vận dụng

Câu 2. Kể tên các vị anh hùng trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. Sưu tầm tài liệu và viết 1 đoạn văn ngắn kể về người anh hùng mà em có ấn tượng nhất.

Câu trả lời:

* Các vị anh hùng trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn:

- Lê Lợi

- Lê Lai

- Nguyễn Trãi

- Nguyễn Chích...

* Trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, Nguyễn Trãi là một nhà chính trị, quân sự tài ba, đóng góp của ông chính là nguyên nhân quan trọng dẫn đến thắng lợi của cuộc khởi nghĩa. Ông là cố vấn, phò tá đắc lực cho Lê Lợi, cùng Lê Lợi lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. Ông cũng là người chiêu mộ quân lính cho nghĩa quân, với nghệ thuật tâm công, ông đã giúp nghĩa quân dành được nhiều thành trì mà không tốn xương máu. Ông đã giành cả tâm hồn, trí tuệ, tài năng cống hiến cho lợi ích của dân tộc trong phong trào khởi nghĩa Lam Sơn. Tư tưởng chính trị quân sự ưu tú và tài ngoại giao kiệt xuất của ông đã góp phần không nhỏ cho phong trào khởi nghĩa Lam Sơn đi tới thắng lợi.