BÀI 4: HỆ QUẢ ĐỊA LÍ CÁC CHUYỂN ĐỘNG CHÍNH CỦA TRÁI ĐẤT

I. MỤC TIÊU

1. Về kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

-       Phân tích được hệ quả địa lí các chuyển động chính của Trái Đất: chuyển động tự quay (sự luân phiên ngày, đêm, giờ trên Trái Đất); chuyển động quanh Mặt Trời (các mùa trong năm, ngày, đêm dài ngắn theo vĩ độ).

-       Liên hệ được thực tế địa phương về các mùa trong năm và chênh lệch thời gian ngày, đêm.

2. Năng lực

Năng lực riêng

-       Năng lực nhận thức khoa học địa lí thông qua việc phân tích hệ quả các chuyên động chính của Trái Đất: chuyển động tự quay (sự luân phiên ngày đêm, giờ trên Trái Đất), chuyển động quanh Mặt Trời (các mùa trong năm, ngày đêm dài ngắn theo vĩ độ).

-       Năng lực tìm hiểu địa lí thông qua việc sử dụng các công cụ địa lí học như hình vẽ, lược đồ,... để phân tích hệ quả chuyển động của Trái Đất.

-       Năng lực vận dụng kiên thức, kĩ năng đã học thông qua việc liên hệ thực tế địa phương về các mùa trong năm và chênh lệch thời gian ngày đêm.

Năng lực chung

-       Năng lực tự chủ và tự học thông qua việc chủ động tìm kiếm thêm từ liệu, liên hệ kiến thức với đời sống.

-       Năng lực giao tiếp và hợp tác thông qua việc trao đổi, thảo luận, hợp tác với các thanh viên trong nhóm khi thực hiện nhiệm vụ học tập.

3. Phẩm chất

Chăm chỉ học tập, có trách nhiệm với bản thân và tập thể.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

-       SGK, SGV, SBT Địa lí 10, Giáo án.

-       Một số hình: Chuyển động tự quay quanh trục và hiện tượng ngày đêm luân phiên trên Trái Đất; Lược đồ các khu vực giờ trên thế giới; Sơ đồ chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời và các mùa tính theo dương lịch ở bán cầu Bắc; Độ dài ngày đêm ở các vĩ độ vào ngày 22/6 và 22/12.

-       Internet; màn hình, máy chiếu, máy tính cùng các phần mềm ứng dụng cần thiết (nếu có).

-       Quả Địa cầu, tranh ảnh.

-       Các tài liệu tham khảo khác.

2. Đối với học sinh

-       SGK, SBT Địa lí 10

-       Tài liệu, dụng cụ học tập (nếu cần) theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Xác định được các nhiệm vụ cần giải quyết trong bài.

b. Nội dung: GV sử dụng kĩ thuật dạy học “động não”, đưa ra các câu hỏi gợi mở cho HS:

+ Có nơi nào trên Trái Đất trong suốt năm toàn ngày hoặc toàn đêm không?

+ Tại sao cần phải thống nhất giờ trên toàn thế giới?

+ Tại sao ở nước ta vào mùa hạ có ngày dài đêm ngắn, vào mùa đông có đêm ngắn ngày dài?

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

-GV sử dụng kĩ thuật dạy học “động não”, đưa ra các câu hỏi gợi mở cho HS:

+ Có nơi nào trên Trái Đất trong suốt năm toàn ngày hoặc toàn đêm không?

+ Tại sao cần phải thống nhất giờ trên toàn thế giới?

+ Tại sao ở nước ta vào mùa hạ có ngày dài đêm ngắn, vào mùa đông có đêm ngắn ngày dài?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS trao đổi với nhau để trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện HS trình bày câu trả lời của mình. HS thoải mái bày tỏ suy nghĩ và không nhất thiết trả lời đúng.

- GV mời các HS khác nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV tuyên dương tinh thần đóng góp của HS và dẫn dắt vào bài học: Nằm trong hệ Mặt Trời, Trái Đất có hai chuyển động chính là chuyển động tự quay quanh trục và chuyển động quay quanh Mặt Trời. Hai chuyển động này diễn ra đồng thời và sinh ra những hệ quả. Vậy đó là những hệ quả nào? – Bài 5: Hệ quả địa lí các chuyển động chính của Trái Đất.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất.

1.1. Sự luân phiên ngày đêm

a. Mục tiêu:Phân tích được hệ quả địa của chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất (sự luân phiên ngày đêm).

b. Nội dung: GV tổ chức cho HS làm việc theo nhóm, quan sát hình ảnh SGK phần Hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất, kết hợp với sử dụng quả Địa Cầu để trả lời các câu hỏi của GV.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức hoạt động: