HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU
Quan sát hình 1 và cho biết nhờ đâu diều bay được lên cao?
Bài giải
Diều bay lên được nhờ gió.
1. Sự chuyển động của không khí
Hoạt động thực hành:
Quan sát thí nghiệm và trả lời các câu hỏi sau:
- Không khí bên trong và bên ngoài lọ, ở đâu nóng hơn?
- Nến ở hình 2a tắt, trong khi nến ở hình 2b vẫn cháy. Vậy không khí đã vào lọ ở hình 2b theo cách nào để duy trì sự cháy?
- Vì sao chong chóng ở hình 2c quay? Nguyên nhân làm không khí chuyển động và gió được hình thành như thế nào?
Bài giải
- Không khí bên trong lọ nóng hơn.
- Không khí đã vào lọ ở hình 2b từ phần đế bị cắt.
- Chong chóng ở hình 2b vì có không khí chuyển động tạo thành gió. Không khí chuyển động từ nơi lạnh đến nơi nóng và gây ra gió.
Quan sát hình 3.
Câu hỏi 1: Hãy cho biết vào ban ngày, trên đất liền và biển ở đâu nóng hơn.
Bài giải
Vào ban ngày ở đất liền nóng hơn
Câu hỏi 2: Quan sát hình 3a, cho biết chiều gió thổi giữa biển và đất liền vào ban ngày và giải thích.
Bài giải
Ban ngày gió thổi từ biển vào đất liền
Vì ban ngày không khí trong đất liền nóng, không khí ngoài biển lạnh nên không khí từ nơi lạnh đến nơi nóng tạo thành gió thổi từ biển vào đất liền .
Câu hỏi 3: Hãy cho biết vào ban đêm, trên đất liền và biển ở đâu lạnh hơn.
Bài giải
Vào ban đêm ở đất liền lạnh hơn.
Câu hỏi 4: Quan sát hình 3b, cho biết chiều gió thổi giữa biển và đất liền vào ban đêm và giải thích.
Bài giải
Gió thổi từ đất liền ra biến.
Vì ban đêm không khí trong đất liền lạnh, không khí ngoài biển nóng nên không khí từ nơi lạnh đến nơi nóng tạo thành gió thổi từ đất liền ra biển.
2. Mức độ mạnh của gió
Hoạt động thực hành:
- Chuẩn bị: quạt điện, chong chóng.
- Tiến hành: Cầm chong chóng trước quạt (Hình 4) và bật quạt với các mức độ khác nhau. Quan sát chong chóng.
- Trường hợp nào chong chóng quay nhanh nhất, trường hợp nào chậm nhất?
- Qua thí nghiệm, hãy kết luận không khí chuyển động mạnh sẽ gây ra gió mạnh hay nhẹ.
Bài giải
- Chong chóng quay nhanh nhất khi quạt chạy với mức nhanh nhất, chong chóng quay chậm nhất khi quạt chạy với mức chậm nhất.
- Qua thí nghiệm, có thể kết luận không khí chuyển động mạnh sẽ gây ra gió mạnh.
Quan sát hình 5.
Câu hỏi 1: So sánh mức độ mạnh của gió trong các hình. Dựa vào đặc điểm nào trong hình để so sánh mức độ đó?
Bài giải
Mức độ gió: a → b → c → d → e
Dựa vào mức độ chuyển động của cây cối, lá cờ và mức thiệt hại của tài sản (nhà cửa, ngói, ...).
Câu hỏi 2: Dự đoán cấp gió và nêu tác động của gió trong mỗi hình.
Bài giải
| Hình | Cấp gió | Tác động của gió |
| a | 0 - 3 | - Gió nhẹ. - Không gây nguy hại |
| b | 4 - 5 | - Cây nhỏ có lá bắt đầu lay động, ảnh hưởng đến lúa đang phơi màu. - Biển hơi động. Thuyền đánh cá bị chao nghiêng, phải cuốn bớt buồm. |
| c | 6 - 7 | - Cây cối rung chuyển. Khó đi ngược gió. - Biển động. Nguy hiểm đối với tàu, thuyền. |
| d | 8 - 9 | - Gió làm gãy cành cây, tốc mái nhà gây thiệt hại về nhà cửa. Không thể đi ngược gió. - Biển động rất mạnh. Rất nguy hiểm đối với tàu, thuyền. |
| e | 10 - 11 | - Làm đổ cây cối, nhà cửa, cột điện. Gây thiệt hại rất nặng - Biển động dữ dội. Làm đắm tàu biển. |
Câu hỏi 3: Gió đến cấp nào thì cần phải đề phòng những thiệt hại do tác động của nó gây ra?
Bài giải
Gió bắt đầu từ cấp độ 9 trở lên thì cần đề phòng những thiệt hại do nó gây ra.
3. Phòng chống bão
Hoạt động thực hành 1: Đọc bản tin dự báo thời tiết trong hình 6 và cho biết ở thời điểm nào trong ngày, chúng ta cần đề phòng thiệt hại do gió gây ra.
Bài giải
Ở thời điểm đêm và rạng sáng sớm, chúng ta cần đề phòng thiệt hại do gió gây ra.
Hoạt động thực hành 2: Ở địa phương em có hay xảy ra bão không? Nếu có hãy nêu những thiệt hại do bão gây ra mà em biết.
Bài giải
Các hiện tương dông, bão gây thiệt hại rất nhiều về nhà cửa. Cơn bão càng lớn, thiệt hại về người và của càng nhiều. Bão thường làm gãy đổ cây cối, làm nhà cửa bị hư hại. Bão tó có lốc có thể cuốn bay người, nhà cửa, làm gãy, đổ cây cối, gây thiệt hại về mùa màng, gây tai nạn cho máy bay, tàu thuyền.
Hoạt động thực hành 3: Quan sát hình 7, hãy chỉ ra cách phòng chống bão trong mỗi hình.
Bài giải
a - Gia cố nhà cửa.
b - Cưa bớt cành to.
c - Neo đậu tàu, thuyền
Câu hỏi 1: Để giảm các thiệt hại do bão gây ra, hãy nêu các cách phòng chống khác mà em biết.
Bài giải
- Theo dõi bản tin dự báo thời tiết.
- Ngắt các thiết bị điện.
- Xác định ví trí an toàn để trú ẩn.
- Chủ động sơ tán khỏi các nhà không đảm bảo an toàn, vùng ven biển, cửa sông đề phòng nước dâng.
- Gia cố, chằng chống nhà cửa, cắt tỉa cành cây.
...
Câu hỏi 2: Khi có bão, gia đình và địa phương em đã thực hiện các cách nào để giảm thiểu thiệt hại?
Bài giải
- Gia cố, chằng chống nhà cửa, cắt tỉa cành cây.
- Dự trữ nước uống, lương thực thực phẩm, thuốc men, các vật dụng cần thiết đủ để dùng ít nhất 7 ngày.
- Ngắt các thiết bị điện.
- Xác định ví trí an toàn để trú ẩn.
...
VẬN DỤNG
Có cách phòng chống bão phù hợp khi theo dõi bản tin dự báo thời tiết.
Bài giải
Theo dõi dự báo thời tiết giúp nắm được hướng di chuyển một cách chi tiết của các cơn bão và áp thấp nhiệt đới sẽ giúp mọi người có được biện pháp phòng tránh thiên tai một cách hiệu quả hơn.
Bình luận