HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU
Âm thanh có nhiều ích lợi trong cuộc sống. Tuy nhiên, âm thanh có thể gây hại cho sức khoẻ của con người, vậy làm cách nào để giảm ảnh hưởng của những âm thanh này?
Bài giải
Một số biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn: không gây tiếng ồn ở nơi công cộng; sử dụng các vật ngăn cách làm giảm tiếng ồn truyền đến tai...
1. Vai trò của âm thanh trong cuộc sống
Hoạt động thực hành 1: Quan sát hình 1 và nêu những ích lợi của âm thanh đối với con người.
Bài giải
a - Âm thanh giúp cho con người giao lưu văn hoá, văn nghệ.
b - HS nghe được giáo viên giảng bài.
c - Âm thanh giúp cho con người nghe được các tín hiệu đã qui định.
Hoạt động thực hành 2: Hãy nêu ví dụ khác về ích lợi của âm thanh trong cuộc sống.
Bài giải
- Âm thanh giúp cho con người giao lưu văn hoá, văn nghệ, trao đổi tâm tư, tình cảm, chuyện trò với nhau, HS nghe được giáo viên giảng bài,
- Âm thanh giúp cho con người nghe được các tín hiệu đã qui định: tiếng trống trường, tiếng còi xe, tiếng kẻng, tiếng còi báo hiệu có đám cháy, báo hiệu cấp cứu…
Câu hỏi 1: Những người khiếm thính không nghe được âm thanh gặp khó khăn gì trong cuộc sống? Hãy đề xuất cách giúp họ vượt qua được khó khăn này.
Bài giải
Khó khăn trong việc sinh hoạt, tiếp nhận các thông tin.
Việc nghe giảng cũng rất khó khăn, dẫn tới các trở ngại trong học tập.
Để vượt qua khó khăn này họ có thể học khẩu hình miệng, ngôn ngữ kí hiệu, ...
Câu hỏi 2: Âm nhạc giúp ích gì cho em? Em biết những loại nhạc cụ nào?
Bài giải
Âm nhạc giúp em thư giãn.
Một số loại nhạc cụ: đàn ghi-ta, piano, kèn, trống, sáo, ...
2. Tìm hiểu cách làm một số nhạc cụ phát ra âm thanh
Hoạt động thực hành 1: Sử dụng đàn ghi-ta, sáo, trống (Hình 2) và làm chúng phát ra âm thanh. Bộ phận nào ở mỗi nhạc cụ phát ra âm thanh?
Bài giải
Bộ phận phát ra âm thanh:
a - Dây đàn.
b - Mặt trống.
c - Cột không khí trong sáo.
Hoạt động thực hành 2: Thu thập thông tin về một số nhạc cụ qua in-tơ-nét, sách, báo và nêu: Tên nhạc cụ; Cách làm phát ra âm thanh; Bộ phận phát ra âm thanh.
Hoạt động thực hành 3: So sánh về cách các nhạc cụ nêu trên phát ra âm thanh.
Bài giải
| Nhạc cụ | Cách làm phát ra âm thanh | Bộ phận phát ra âm thanh |
| Đàn tranh | Để chơi đàn ta cần dùng móng chất liệu kim loại, đồi mồi hoặc sừng để gảy dây đàn. | Dây đàn |
| Sáo trúc | Thổi hơi và dùng tay bấm các nốt. | Cột khí bên trong ống sáo bị dao động và phát ra âm thanh. |
| Đàn T'rưng | Người chơi đàn sẽ dùng 2 dùi bọc vải gõ lên các ống. | Ống đàn |
| Đàn bầu | Chơi bằng que hoặc miếng gảy để gảy dây đàn. | Dây đàn |
3. Tiếng ồn và ô nhiễm tiếng ồn
Hoạt động thực hành:
- Quan sát hình 3 và cho biết, những người trong hình đang bị ảnh hưởng bởi tiếng ồn gì. Vì sao những âm thanh đó gây ra ô nhiễm tiếng ồn?
- Đề xuất cách làm giảm tiếng ồn cho những người ở hình 3a, 3b.
- Đề xuất cách hạn chế ô nhiễm tiếng ồn cho những người sống ở xung quanh khu vực như hình 3c.
Bài giải
a - Tiếng ồn do khoan cắt ở những nơi đang thi công.
b - Tiếng ồn từ những xưởng cắt, cưa gỗ.
c - Tiếng ồn từ các phương tiện tham gia giao thông.
- Đề xuất cách làm giảm tiếng ồn cho những người ở hình 3a, 3b: Sử dụng nút bịt tai chống ồn; Dùng cửa cách âm; Đóng cửa sổ và cửa ra vào; Trang bị rèm cửa cách âm; Xây dựng tường vách cách âm.
- Đề xuất cách hạn chế ô nhiễm tiếng ồn cho những người sống ở xung quanh khu vực như hình 3c: thay đổi động cơ vận hành; xây dựng lộ trình giảm bớt phương tiện cá nhân; nghiên cứu những vật liệu chống ồn để xây dựng đường xá, tường cách âm…
Câu hỏi 1: Kể những tiếng ồn em thường nghe thấy ở trường và ở nhà.
Bài giải
- Tiếng ồn ở trường học trong giờ ra chơi.
- Các tiếng ồn ở nhà: tiếng động cơ ô tô, xe máy, ti vi, loa đài, chợ, chó sủa trong đêm, máy cưa, máy khoan bê tông,...
Câu hỏi 2: Nêu tác hại của tiếng ồn đối với con người.
Bài giải
Tiếng ồn ảnh hưởng đến sức khoẻ và đời sống của con người: gây mệt mỏi, giảm thính lực, cao huyết áp, tim mạch, các bệnh đường tiêu hóa, rối loạn giấc ngủ, thay đổi chức năng miễn dịch…
Câu hỏi 3: Em có thể làm gì để giảm tác hại của ô nhiễm tiếng ồn cho bản thân và những người khác?
Bài giải
Một số biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn: không gây tiếng ồn ở nơi công cộng; sử dụng các vật ngăn cách làm giảm tiếng ồn truyền đến tai; tuyên truyền cho ngươi thân và những người xung quanh biết tác hại của tiếng ồn và cách phòng tránh chúng, ...
Câu hỏi 4: Khi tham quan viện bảo tàng, em sẽ nói gì với các bạn đang thảo luận sôi nổi và cười nói to?
Bài giải
Khi tham quan viện bảo tàng, với các bạn đang thảo luận sôi nổi và cười nói to em sẽ nói các bạn không được cười nói to vì như vậy sẽ gây tiếng ồn làm ảnh hưởng đến những người xung quanh.
VẬN DỤNG
Làm nhạc cụ như hình 4 và nhận xét về âm thanh phát ra khi gõ vào các chai hoặc thổi nhẹ qua miệng mỗi chai.
Bài giải
Sau khi gõ vào các chai hoặc thổi nhẹ vào miện mỗi chai khác nhau thì ta sẽ thấy mỗi chai phát ra một âm thanh khác nhau. Từ đó tạo nên một bản nhạc có nhiều nốt trầm bổng khác nhau. Cụ thể là chai nhiều nước sẽ phát ra âm thanh trầm hơn và ngược lại.
Bình luận