[toc:ul]

Bài mẫu 1: Phân tích nhân vật người cô trong cuộc đối thoại với Hồng trong đoạn trích" Trong lòng mẹ" của Nguyên Hồng

Dàn ý

1. Mở bài: Nhân vật bé Hồng trong tác phẩm Trong lòng mẹ có một hoàn cảnh vô cùng bất hạnh. Nhưng có thể nói một khía cạnh mang tới ấn tượng của tác phẩm, một dấu ấn khó phai mà Nguyên Hồng mang đến cho người đọc chính là nhân vật bà cô.

2. Thân bài: Nhân vật người cô tuy không xuất hiện nhiều trong đoạn trích nhưng là nhân vật để lại nhiều ấn tượng và suy nghĩ cho người đọc. Nét nổi bật của con người này là sự tàn nhẫn, độc ác.

• Là người thân trong gia đình chắc chắn người cô phải thấu hiểu nỗi khổ của cháu mình khi cha mất, mẹ đi xa. Bà cũng thừa hiểu Hồng là một chú bé dễ xúc cảm, rất mau nước mắt.
•  Qua đoạn đối thoại, người đọc có thể nhận thấy người cô tìm cớ xui bé Hồng vào thăm mẹ (thậm chí bà còn hứa cho cháu tiền tàu) cốt để thông báo chuyện mẹ cháu đã sinh con khi chưa đoạn tang chồng. Người cô đã nói bé Hồng về chuyện mẹ bé không phải để động viên, chia sẻ, cảm thông, mà ngược lại, với một mục đích đen tối: cố ý gieo rắc vào đầu đứa trẻ ngây thơ, tội nghiệp này những hoài nghi để nó “khinh ghét, ruồng rẫy” mẹ
• Người cô cũng biết rõ về tình cảnh khốn khổ của chị dâu mình. Không dễ dàng gì khi dứt bỏ hai đứa con thơ để đi bước nữa. Nhưng bà ta cũng lấy làm hả hê, thích thú khi chị dâu mình lâm vào tình cảnh đó. Thái độ cười hỏi của bà cô thể hiện trong truyện đã cố tình khoét sâu hố ngăn cách giữa mẹ và con, làm cho cậu bé Hồng rất xót xa cho hoàn cảnh của mẹ. Mặc dù bé Hồng đã phát khóc, nước mắt ròng ròng nhưng bà cô vẫn tươi cười kể chuyện, cố ý làm cho bé đau khổ, giận dỗi mẹ. Có thể nói bà cô là người có ý đồ muốn bé Hồng xa lánh, khinh miệt mẹ mình. Bé Hồng đã nhận ra vẻ rất kịch của bà cô, đằng sau cái vẻ quan tâm là một ý đồ xấu.

3. Kết bài: Khắc họa nhân vật bà cô, tác giả đã lên tiếng tố cáo, phê phán hiện thực xã hội phong kiến lúc bấy giờ, đồng thời lên án những kẻ có bản tính xấu xa, độc ác, có những lời nói và hành động mất hết tình người. Là tiếng nói thương cảm và cảnh tỉnh mỗi người hãy quý trọng tình thân trong cuộc sống

Bài viết

Nhân vật bé Hồng trong tác phẩm Trong lòng mẹ có một hoàn cảnh vô cùng bất hạnh. Cha mất, mẹ bỏ đi theo người khác nên bị gia đình chồng thù ghét, Hồng ở với họ hàng bên nội. Sau khi cha Hồng mất gần một năm, sắp đến ngày giỗ đầu của ông, mẹ ở Thanh Hóa vẫn chưa về. Nhưng có thể nói một khía cạnh mang tới ấn tượng của tác phẩm, một dấu ấn khó phai mà Nguyên Hồng mang đến cho người đọc chính là nhân vật bà cô.

Nhân vật bà cô xuất hiện trong đoạn trích không đầy hai trang giấy mà ấn tượng để lại trong lòng người đọc thật khó phai mờ. Đọc xong đoạn trích ta nghiệm lại mới thấy câu nói “giặc bên Ngô không bằng bà cô bên chồng” của các cụ ta xưa sâu sắc biết bao. Dẫu cùng chung “giọt máu đào” nhưng cái lòng đố kỵ và tàn nhẫn của bà cô đã khiến chú bé Hồng cứ phải chiến đấu liên tục với những đợt sóng trào để bảo vệ tình yêu thương với mẹ. 

Cậu bé Hồng ngay từ nhỏ đã chịu nhiều khổ đau, cậu thiếu thốn tình cảm của những người thân từ nhỏ. Sống xa mẹ, cậu phải chịu bao nhiêu cay đắng tủi nhục, đặc biệt là sự hắt hủi của người thân bên nội. Dù đã lâu không có tin tức của mẹ nhưng Hồng vẫn không trách mẹ nửa lời, em vẫn dành niềm tin tha thiết và tình yêu mãnh liệt cho mẹ của mình. Chắc hẳn là một người phụ nữ, một người mẹ, bà cô phải hiểu hơn ai hết những thiệt thòi mà em phải chấp nhận. Vậy mà người đàn bà đó sẵn sàng giẫm đạp lên tình yêu thương của em dành cho mẹ, âm mưu cay độc trong từng lời nói. Câu hỏi tưởng như là một lời quan tâm chân tình nhưng đằng sau nó là một sự toan tính của mụ: "Mày có muốn vào Thanh Hóa với mẹ mày không?". Một nụ cười rất kịch trong câu nói của bà cô khiến em nhận ra đó không phải là sự quan tâm thật lòng mà là lời giễu cợt, câu hỏi đã chạm vào nỗi nhớ thương mẹ của một đứa trẻ đã bao ngày không gặp. Nỗi nhớ mẹ da diết ấy lại càng khiến em thêm đau lòng hơn. Bà cô tỏ ra rất quan tâm đến tình cảm mẹ con của Hồng nhưng sâu bên trong là âm mưu gieo rắc trong lòng cậu bé nỗi căm hờn mẹ, rồi hoài nghi mà tự bỏ người mẹ đang phải tha hương nơi xứ người kiếm sống. Bà cô cay nghiệt giết chết trái tim đứa trẻ bằng chính lời nói của mình. Nhưng trái với suy tính của bà cô, bé Hồng đã cảm nhận được sự giả dối trong lời nói của mụ, nên cậu trả lời: "Không! Cháu không muốn vào. Cuối năm thế nào mợ cháu cũng về", mụ ta vẫn cái giọng ngọt ngào mà thâm hiểm ấy: "Sao lại không vào? Mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước đâu!" và hai con mắt nhìn chằm chằm vào đứa bé tội nghiệp như đang dò tìm chút cảm xúc trong cậu. Rồi mụ ta vừa cười vừa vỗ vai em, trong cái giọng thản nhiên và mỉa mai ấy phát ra từng lời nói như cứa nát vào tâm hồn đứa bé "Mày... cứ vào đi, tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ". Bà cô cố tình cho em bé biết thông tin rằng mẹ mình đã có em bé khi chưa hết tang chồng, mục đích của mụ ta là chê cời, giễu cợt mẹ em.

Người cô cũng biết rõ về tình cảnh khốn khổ của chị dâu mình. Không dễ dàng gì khi dứt bỏ hai đứa con thơ để đi bước nữa. Nhưng bà ta cũng lấy làm hả hê, thích thú khi chị dâu mình lâm vào tình cảnh đó. Thái độ cười hỏi của bà cô thể hiện trong truyện đã cố tình khoét sâu hố ngăn cách giữa mẹ và con, làm cho cậu bé Hồng rất xót xa cho hoàn cảnh của mẹ. Mặc dù bé Hồng đã phát khóc, nước mắt ròng ròng nhưng bà cô vẫn tươi cười kể chuyện, cố ý làm cho bé đau khổ, giận dỗi mẹ. Có thể nói bà cô là người có ý đồ muốn bé Hồng xa lánh, khinh miệt mẹ mình. Bé Hồng đã nhận ra vẻ rất kịch của bà cô, đằng sau cái vẻ quan tâm là một ý đồ xấu.

Hơn cả, mụ ta xem việc châm chọc, ly gián. nói những lời cay độc với Hồng như là một trò chơi và khi cậu bé Hồng càng đau đớn, tủi nhục thì mụ là càng hài lòng, tự mãn. Tâm trạng đầy uất nghẹn của cậu bé: "Nước mắt tôi ròng ròng rớt xuống hai bên mép rồi chan hòa đầm đìa ở cằm và ở cổ. Hai tiếng "em bé" mà cô tôi ngân dài ra thật ngọt, thật rõ, quả nhiên đã xoắn chặt lấy tâm can tôi như ý cô tôi muốn". Nhìn em như thế, đến người dưng còn không kìm được lòng mình, vậy mà bà cô vẫn không mảy may chút thương cảm, lạnh lùng, thích thú như vừa làm được điều gì thú vị lắm. Bà ta kể về những khó nhọc, tình cảnh túng quẫn thương tâm của người mẹ cho cậu bé trong niềm vui. Cho đến khi nỗi đau của em lên đến tột cùng, bà mới hạ giọng mình làm bộ vỗ về an ủi em.

Một bà cô tàn nhẫn, thâm hiểm, vô cảm, sắc lạnh. Một hành động tàn bạo, ý nghĩ đê tiện, thấp hèn, tanh bẩn xấu xa trong chính con người mụ. Khắc họa nhân vật bà cô, tác giả đã lên tiếng tố cáo, phê phán hiện thực xã hội phong kiến lúc bấy giờ, đồng thời lên án những kẻ có bản tính xấu xa, độc ác, có những lời nói và hành động mất hết tình người. Là tiếng nói thương cảm và cảnh tỉnh mỗi người hãy quý trọng tình thân trong cuộc sống

Bài mẫu 2: Phân tích nhân vật người cô trong cuộc đối thoại với Hồng trong đoạn trích" Trong lòng mẹ" của Nguyên Hồng

Dàn ý

1. Mở bài

• Giới thiệu tác giả, đoạn trích và dẫn dắt nhân vật người cô.

2. Thân bài

a. Giới thiệu vị trí, sự xuất hiện của nhân vật

• Là cô ruột của bé Hồng.
• Xuất hiện ở đầu đoạn trích, trong cuộc trò chuyện với bé Hồng về mẹ.

b. Là người phụ nữ độc ác, tàn nhẫn:

• Bà cô của bé Hồng tuy giàu có nhưng rất cay nghiệt, độc địa. Bà đã khoét sâu vào nỗi đau của đứa cháu đáng thương.
• Xoáy sâu vào sự thiếu thốn tình mẫu tử của bé Hồng bằng câu hỏi nhẫn tâm " mày có muốn vào Thanh Hóa chơi với mẹ mày không".
• Ý nghĩ cay độc trong giọng nói, nét mặt cười rất kịch.
• Cố gieo rắc vào đầu đứa cháu hoài nghi để chia rẽ tình mẹ con.
• Giọng nói, cử chỉ quan tâm của bà cô là giả dối, sáo rỗng.
• Khi đứa cháu khóc bà cô vẫn cố tình khơi vào nỗi đau của cháu.

=> Bà cô với dã tâm độc ác muốn chia rẽ tình cảm mẹ con, muốn đứa cháu "khinh miệt và ruồng rẫy mẹ" bằng những cử chỉ ngọt ngào nhưng rất kịch, hành động quan tâm giả dối, lời nói cay độc, nhẫn tâm, ý nghĩ xấu xa, nham hiểm.

c. Là người đại diện cho xã hội bất công với những hủ tục và lề thói cổ hủ

• Ghét mẹ của bé Hồng vì bà đã đi bước nữa sau khi chồng mất.
• Mỉa mai, chế giễu mẹ cậu nhằm chia rẽ tình cảm: “phát tài” (nói mỉa người mẹ nghèo khổ), “em bé” (gieo rắc hoài nghi để bé Hồng khinh miệt ruồng rẫy mẹ).

⇒ Bà cô nham hiểm, giả dối, sống tàn nhẫn không có lòng vị tha, đại diện cho những thành kiến, những hủ tục đày đọa người phụ nữ trong xã hội cũ.

3. Kết bài

• Khẳng định giá trị hiện thực của tác phẩm qua nhân vật người cô.

Bài viết

“Tuổi thơ” – hai tiếng nghe sao quá bình yên. Với chúng ta, tuổi thơ gói gọn trong chiếc kẹo ngọt mẹ mua, trong cánh diều vi vu chạy dọc con đê vào mỗi chiều đầy nắng, trong nụ cười hồn nhiên không vướng chút âu lo của cuộc đời. Thế nhưng, nửa thế kỉ trước, tuổi thơ lại gắn liền với những nỗi đau - mà kẻ gây ra điều đó chính là xã hội phong kiến nửa thực dân. Đoạn trích "Trong lòng mẹ" của Nguyên Hồng tái hiện một cách chân thực quãng đời ấu thơ đầy nước mắt của cậu bé Hồng. Trong đó, nhân vật người cô hiện lên với những rắp tâm tàn nhẫn đã trực tiếp gây nên những đau khổ trong tâm lí đứa trẻ đáng thương.

Nhân vật bé Hồng có một hoàn cảnh vô cùng bất hạnh. Cha mất, mẹ bỏ đi theo người khác nên bị gia đình chồng thù ghét, Hồng ở với họ hàng bên nội. Sau khi cha Hồng mất gần một năm, sắp đến ngày giỗ đầu của ông, mẹ ở Thanh Hóa vẫn chưa về. Người bà cô của Hồng gọi chú bé lại trò chuyện với một tâm địa xấu xa, độc ác. Bà ta vừa cười vừa hỏi Hồng. Đây không phải là sự lo lắng, nghiêm nghị, cũng không phải âu yếm. Cái cười này thể hiện một sự không thiện chí. Câu hỏi của mụ ta: có muốn vào Thanh Hoá thăm mợ mày không cũng chứa đựng ý nghĩa cay độc một sự giả dối.

Nhận ra ý nghĩ cay độc của cô, Hồng cúi đầu không đáp. Nhưng sau đó, chú cười đáp lại: "không cháu không muốn vào, cuối năm thế nào mợ cháu cũng về". Thái độ đó chứng tỏ chú rất yêu thương và kính trọng mẹ, chú nhận ra được ý nghĩ cay độc của bà cô trong giọng nói và nét mặt khi cười rất kịch của bà cô. Em không thể để tình yêu thương và lòng kính mến mẹ bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến.

Người bà cô "Giọng vẫn ngọt'', "sao không vào mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước đâu!", "Hai con mắt long lanh của cô chằm chặp nhìn" vào Hồng rồi “Vỗ vai cười nói” “mày dại quá, vào bắt mẹ mày may vá sắm sửa cho và bế em bé chứ”. Giọng mụ ta bình thản nhưng mỉa mai. Cái nhìn của bà chứng tỏ bà cô rắp tâm muốn kéo đứa cháu đáng thương vào một trò chơi độc ác đã dàn tính sẵn. Cử chỉ vỗ vai, cười nói - thể hiện sự giả dối độc ác. Câu nói "mày dại quá..." không chỉ lộ rõ sự ác ý mà còn chuyển sang chiều hướng châm chọc, nhục mạ với một giọng điệu cay nghiệt, độc ác.

Vẫn chưa chịu buông tha Hồng, bà cô tiếp tục kể về tình cảnh tội nghiệp của mẹ Hồng. Đó là sự vô cảm sắc lạnh đến ghê người. Chúng khiến tâm trạng của Hồng đau đớn, uất ức đến cực điếm. Cử chỉ đổi giọng, vỗ vai, nghiêm nghị của bà cô thực chất là sự thay đổi đấu pháp tấn công. Khi thấy cháu tức tưởi phẫn uất bà mới hạ giọng tỏ sự ngậm ngùi thương xót người đã mất. Khi đó, sự giả dối thâm hiểm trơ trẽn của bà cô đã phơi bày toàn bộ.

Qua đoạn trích "Trong lòng mẹ" (Những ngày thơ ấu của Nguyên Hồng) người bà cô bộc lộ bản chất là một kẻ lạnh lùng, độc ác, thâm hiểm. Đây là hình ảnh mang ý nghĩa tố cáo hạng người sống tàn nhẫn, khô héo cả tình máu mủ ruột rà trong xã hội thực dân nửa phong kiến lúc đó.

Nhân vật bà cô trong đoạn trích nói riêng và toàn bộ tác phẩm nói chung mang giá trị hiện thực sâu sắc. Nó ẩn chứa sức mạnh tố cáo hạng người giả dối, tàn nhẫn, mất hết sự trắc ẩn của tình người, tình máu mủ.. Đồng thời, nó cùng khẳng định tấm lòng đồng cảm, yêu thương của nhà văn đối với những số phận bất hạnh trong xã hội phong kiến nửa thực dân xưa.

Bài mẫu 3: Phân tích nhân vật người cô trong cuộc đối thoại với Hồng trong đoạn trích" Trong lòng mẹ" của Nguyên Hồng

Dàn ý

1. Mở bài: Nguyên Hồng viết nhiều về phụ nữ, những người cùng khổ gần gũi quanh ông, những người mà ông yêu thương với trái tim đằm thắm chân thành. Người phụ nữ trong văn của Nguyên Hồng dù là nhân vật chính diện hay phản diện đều được thể hiện khá tinh tế và giàu cá tính. Một trong số đó là nhân vật bà cô trong đoạn Trong lòng mẹ trích từ tập hồi ký Những ngày thơ ấu của Nguyên Hồng.

2. Thân bài: 

Khái quát chung về tác phẩm: 

• Nhân vật người cô này không phải để lại trong kí ức của Nguyên Hồng là người cô nhân hậu, biết yêu thương mà là một người bà cô tính cách tàn nhẫn, vô tình ngay cả với người cháu ruột thịt của mình. 
• Đoạn trích Trong lòng mẹ của tập hồi kí này không chỉ gây xúc động bởi tình mẫu tử thiêng liêng cao đẹp mà còn khiến ta còn căm phẫn trước sự cay độc, tàn ác của bà cô ruột cậu bé - một hình ảnh đại diện cho những hủ tục của xã hội phong kiến xưa lạc hậu còn tồn tại.

Phân tích nhân vật người cô trong cuộc đối thoại giữa bà ta với chú bé Hồng để qua đó người đọc cảm nhận được những lề lối tàn nhẫn của xã hội cũ, đằng sau cái vẻ quan tâm là một ý đồ xấu xa độc ác

• Mở đầu đã gây ấn tượng mạnh với người đọc bởi dã tâm, lời nói cay nghiệt, độc ác và bảo thủ trước những lề lối tàn nhẫn của xã hội cũ..
• Xoáy sâu vào sự thiếu thốn tình mẫu tử của bé Hồng bằng câu hỏi nhẫn tâm " mày có muốn vào Thanh Hóa chơi với mẹ mày không".
• Ý nghĩ cay độc trong giọng nói, nét mặt cười rất kịch.
• Cố gieo rắc vào đầu đứa cháu hoài nghi để chia rẽ tình mẹ con.
• Giọng nói, cử chỉ quan tâm của bà cô là giả dối, sáo rỗng.
• Khi đứa cháu khóc bà cô vẫn cố tình khơi vào nỗi đau của cháu.

= > Bà cô với dã tâm độc ác muốn chia rẽ tình cảm mẹ con, muốn đứa cháu "khinh miệt và ruồng rẫy mẹ" bằng những cử chỉ ngọt ngào nhưng rất kịch, hành động quan tâm giả dối, lời nói cay độc, nhẫn tâm, ý nghĩ xấu xa, nham hiểm.

Khát quát cuối: Khắc họa nhân vật một bà cô như thế, nhà văn Nguyên Hồng đã chân thành và mạnh dạn phê phán những người sống tàn nhẫn, khô héo cả tình máu mủ, ruột rà trong xã hội thực dân nửa phong kiến bấy giờ. Câu tục ngữ cổ xưa của cha ông ta “Giặc bên Ngô không bằng bà cô bên chồng” dường như đã ứng nghiệm trong nhân vật bà cô ở đoạn trích này.

3. Kết bài: 

• Nhân vật bà cô trong đoạn trích đã ẩn chứa sức mạnh tố cáo hạng người giả dối, tàn nhẫn, mất hết sự trắc ẩn của tình người, tình máu mủ.
• Nó cùng khẳng định tấm lòng đồng cảm, yêu thương của nhà văn đối với những số phận bất hạnh trong xã hội phong kiến nửa thực dân xưa.

Bài viết

Nguyên Hồng viết nhiều về phụ nữ, những người cùng khổ gần gũi quanh ông, những người mà ông yêu thương với trái tim đằm thắm chân thành. Người phụ nữ trong văn của Nguyên Hồng dù là nhân vật chính diện hay phản diện đều được thể hiện khá tinh tế và giàu cá tính. Không ít trong số họ đã trở thành những điển hình văn học thật thụ. Một trong số đó là nhân vật bà cô trong đoạn Trong lòng mẹ trích từ tập hồi ký Những ngày thơ ấu của Nguyên Hồng.

Trong cuốn hồi kí này, Nguyên Hồng không chỉ kể về mình, về gia đình, bố, mẹ mà còn khắc họa khá rõ nét một nhân vật – Nhân vật người cô. Nhân vật này không phải để lại trong kí ức của Nguyên Hồng là người cô nhân hậu, biết yêu thương mà là một người bà cô tính cách tàn nhẫn, vô tình ngay cả với người cháu ruột thịt của mình.

Mở đầu câu chuyện, bà cô gọi bé Hồng, cười hỏi: “Mày có muốn vào Thanh Hóa với mẹ mày không?”. Sao lại cười hỏi mà không phải là lo lắng hỏi, nghiêm trang hỏi, hoặc âu yếm hỏi,…? Nụ cười nửa miệng và câu hỏi thăm dò kia tưởng đã chạm tới nỗi nhớ và tình thương mẹ của chú bé khốn khổ. Nhưng không, chỉ trong giây lát, Hồng đã “nhận ra những ý nghĩa cay độc trong giọng nói và trên nét mặt khi cười rất kịch của cô tôi kia”. Điều đó nghĩa là bề ngoài, bà cô ra vẻ quan tâm đến tình cảm mẹ con của đứa cháu côi cút, thực chất bên trong bà ta chỉ gieo rắc vào đầu đứa trẻ nỗi hoài nghi, rồi ruồng rẫy người mẹ đang phải tha hương cầu thực. Sau khi nghe cháu đáp: “Không! Cháu không muốn vào. Cuối năm thế nào mợ cháu cũng về”, một lời đáp cứng cỏi, đầy niềm tin đối với mẹ, thì bà cô hỏi luôn, giọng ngọt, kèm theo cái nhìn bằng đôi mắt long lanh, chằm chặp: “Sao lại không vào? Mợ mày phát tài lắm, có như dạo trước đâu!”. Nói câu này, bà cô như ngầm báo với Hồng rằng mẹ của chú bé đã thay lòng đổi dạ, không thương con, không gắn bó với gia đình như trước nữa. Khi thấy cháu im lặng, cúi đầu xuống đất, bà cô hẳn biết rằng lòng cháu đang thắt lại. Nhưng bà vẫn chưa tha, tiếp tục cười mà nói: “Mày… cứ vào đi, tao chạy cho tiền tàu. Vào mà bắt mợ mày may vá sắm sửa cho và thăm em bé chứ”. Giọng mụ ta bình thản nhưng mỉa mai. Cái nhìn của bà chứng tỏ bà cô rắp tâm muốn kéo đứa cháu đáng thương vào một trò chơi độc ác đã được tính sẵn. Cử chỉ vỗ vai, cười nói - thể hiện sự giả dối độc ác. Câu nói "mày dại quá..." không chỉ lộ rõ sự ác ý mà còn chuyển sang chiều hướng châm chọc, nhục mạ với một giọng điệu cay nghiệt, độc ác.

Thật cay đắng biết bao khi niềm tin và tình mẫu tử bị người khác – lại chính là cô mình, người gắn bó với mình bằng tình máu mủ — cứ xăm xoi hành hạ. Nguyên Hồng đã kể lại vô cùng chân thực nỗi đau của đứa trẻ bị hành hạ bằng một giọng văn trĩu nặng tình đời: “Nước mắt tôi ròng ròng rớt xuống hai bên mép rồi chan hòa đầm đìa ở cằm và ở cổ. Hai tiếng “em bé” mà cô tôi ngân dài ra thật ngọt, thật rõ, quả nhiên đã xoắn chặt lấy tâm can tôi như ý cô tôi muốn”. Cái ý định nói xấu người mẹ, chia rẽ tình mẹ con của nhân vật bà cô, như vậy đã đến đích. Song cô ta vẫn chưa thỏa lòng. Cả đến khi chú bé phẫn uất, nức nở cười dài trong tiếng khóc, bà cô vẫn không mảy may xúc động. Bà ta như vô cảm, lạnh lùng và có phần thích thú trước nỗi đắng cay như bị xát muối trong lòng của đứa cháu. Bà ta cứ tươi cười kể các chuyện cho tôi nghe… Tình cảnh túng quẫn, hình ảnh gầy guộc rách rưới của người mẹ chú bé được bà cô miêu tả một cách tỉ mỉ với vẻ thích thú rõ rệt. Cho đến khi nhìn thấy đứa cháu nghẹn lời, khóc không ra tiếng, bà cô mới đổi giọng nghiêm nghị và vỗ vai an ủi cháu, tỏ một chút xót thương người anh trai vừa khuất, thương hại người chị dâu khổ sở, nói tới ngày giỗ anh, nói tới việc nhắn chị dâu về, nói tới cái sĩ diện của đứa cháu,…

Vài lời vớt vát cuối cùng ấy tuy làm dịu đi đôi phần nỗi đau tình mẫu tử trong tâm hồn chú bé Hồng, nhưng không xóa nổi những nét bản chất trong tính cách nhân vật bà cô. Đó là một người phụ nữ lạnh lùng, độc ác, thâm hiểm. Khắc họa nhân vật một bà cô như thế, nhà văn Nguyên Hồng đã chân thành và mạnh dạn phê phán những người sống tàn nhẫn, khô héo cả tình máu mủ, ruột rà trong xã hội thực dân nửa phong kiến bấy giờ. Câu tục ngữ cổ xưa của cha ông ta “Giặc bên Ngô không bằng bà cô bên chồng” dường như đã ứng nghiệm trong nhân vật bà cô ở đoạn trích này.

Tóm lại, nhân vật bà cô trong đoạn trích nói riêng và toàn bộ tác phẩm nói chung mang giá trị hiện thực sâu sắc. Nó ẩn chứa sức mạnh tố cáo hạng người giả dối, tàn nhẫn, mất hết sự trắc ẩn của tình người, tình máu mủ.. Đồng thời, nó cùng khẳng định tấm lòng đồng cảm, yêu thương của nhà văn đối với những số phận bất hạnh trong xã hội phong kiến nửa thực dân xưa.