Theo dòng chảy lịch sử, áo dài Huế vẫn luôn tồn tại như một nét văn hóa, và một trong những thời kì hưng thịnh nhất của áo dài Huế là thập niên những năm 50. Khi đó, cùng với chiếc áo bà ba, áo dài đã trở thành một trong những trang phục hàng ngày của người phụ nữ mà không phân biệt giai tầng. Bởi đó là tập quán của vùng đất kinh đô xưa. Có lẽ chẳng có gì ngạc nhiên khi người ta thấy, ở giai đoạn đó, người Huế ra đường đặc biệt là phụ nữ đều mặc áo dài…

Tương truyền, Huế là xứ nắng lắm mưa nhiều, nhưng người phụ nữ dù buôn thúng bán bưng cũng luôn đoan trang. Trong tấm áo dài bạc màu vì một nắng hai sương nối tay, nối vai vì thiếu vải của người phụ nữ lao động hay mượt mà nhung lụa của người phụ nữ quyền quý, tất cả họ vẫn dịu dàng đến e ấp, nhẹ như mây, hiền như núi, thơm như sen mùa hạ. Trải qua nhiều thăng trầm, áo dài Huế vẫn giữ được nét đẹp truyền thống riêng cho mảnh đất nơi đây.

Nói đến Huế là nói đến áo dài tím. Một màu tím rất riêng, nó không giống với màu hoa lục bình của miền Nam hay màu tím của hoa bằng lăng ở miền Bắc. Sắc tím của tà áo dài Huế được người ta nhận ra một cách thấm thía bởi cảm xúc hơn là bằng phân tích thị giác. Dịu, lạnh, và kín – một thứ ngôn ngữ gửi trao nhiều ẩn số cần giải mã, bởi đan xen trong ấy là quá khứ, là lựa chọn và sự đồng cảm trong nhiều mối giao lưu. Tím nhưng không phải tím, lạnh nhưng không buồn, trầm mặc nhưng không trầm uất, trầm lắng nhưng sẵn sàng dậy sóng. Một nét riêng mà chi có ở người con gái sông Hương núi Ngự.

Cùng với sự nền nã của sắc màu, vẻ kín đáo của kiểu dáng, nét dịu dàng, thanh thoát trong cử chỉ người mặc. Chiếc áo dài với đôi tà lồng lộng gió cùng vành nón che nghiêng mái tóc thề, không biết từ bao giờ đã trở thành vẻ đẹp không thể thiếu khi nhắc về vẻ đẹp của người con gái Huế.

Áo dài Việt Nam đa dạng, phong phú về kiểu dáng nhưng cũng rất gợi cảm. Thế nhưng, bí ẩn riêng biệt của áo dài Huế đó chính là sự kín đáo và theo phong cách cung đình. Sự kín đáo nằm ở đôi tà áo che đi khuyết điểm của người phụ nữ đồng thời tạo nên sự yển chuyển như mây như hoa, như gió…Trong tà áo dài Huế, các cô gái Huế đã hút ánh mắt người ta theo vóc dáng thanh tao như bay, như múa trên phố. Chiếc áo dài đủ kín, càng đủ nhẹ để người ta thấy sức nặng quyến rũ của ánh mắt trong sáng, nụ cười e ấp rồi cảm nhận trái tim nhân hậu dịu dàng của người phụ nữ vùng non thanh. Cùng với áo dài, phụ nữ Huế còn có chiếc nón bài thơ duyên dáng, tạo nên một vẻ đẹp rất Huế.

Chính từ những trầm tích, những điều đặc biệt đó mà áo dài Huế vô tình đi vào thơ ca, nhạc họa, đi vào sân khấu điện ảnh của Việt Nam như một lẽ rất đời. Có rất nhiều bài hát, bài thơ viết về áo dài, nhưng có lẽ hay nhất là những gì mà cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã miêu tả đậm nét Huế qua ca khúc “diễm xưa” một ca khúc nổi tiếng mãi cho đến tận ngày nay.

Dù xuôi hay ngược dòng lịch sử thì người ta vẫn thấy rằng, trong mọi giai đoạn áo dài Huế vẫn luôn thịnh hành, trở thành mối nhân duyên ngàn năm với con người vùng đất cố đô. Và chắc chắn rằng mối tình ấy sẽ luôn thủy chung, son sắt và trở thành biểu tượng dịu dàng, bình dị, mảnh mai của người con gái Huế.

Em gái Huế thướt tha tà áo tím

Dáng nhẹ nhàng loang cả bóng đường xưa

Nón nghiêng nghiêng che dáng nhỏ về trưa

Làn tóc xoã bồng bềnh theo cơn gió