BÀI 4. CHUYỂN ĐỘNG BIẾN ĐỔI
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Rút ra được các công thức của chuyển động thẳng biến đổi đều.
- Vận dụng được các công thức của chuyển động thẳng biến đổi đều.
- Thảo luận để thiết kế phương án hoặc lựa chọn phương án và thực hiện phương án, đo được gia tốc rơi tự do bằng dụng cụ thực hành.
- Mô tả và giải thích được chuyển động khi vật có vận tốc không đổi theo một phương và có gia tốc không đổi theo phương vuông góc với phương này.
- Thực hiện được dự án hay đề tài nghiên cứu tìm điều kiện ném vật trong không khí ở độ cao nào đó để đạt độ cao hoặc tầm xa lớn nhất.
2. Năng lực
- Năng lực chung:
+ Tự chủ và học tập: Chủ động, tích cực thực hiện các nhiệm vụ được đặt ra cho các nhóm; Tự điều chỉnh thái độ, hành vi của bản thân, bình tĩnh và có cách cư xử đúng khi giao tiếp trong quá trình làm việc nhóm.
+ Giao tiếp và hợp tác: Chủ động trong giao tiếp khi làm việc nhóm; Biết khiêm tốn tiếp thu sự góp ý và nhiệt tình chia sẻ, hỗ trợ các thành viên trong nhóm.
- Năng lực môn vật lí:
+ Năng lực nhận thức vật lí: Rút ra được các công thức của chuyển động thẳng biến đổi đều; Mô tả và giải thích được chuyển động khi vật có vận tốc không đổi theo một phương và có gia tốc không đổi theo phương vuông góc với phương này
+ Tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ vật lí: Mô tả và giải thích được chuyển động khi vật có vận tốc không đổi theo một phương và có gia tốc không đổi theo phương vuông góc với phương này.
+ Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Vận dụng được các công thức của chuyển động thẳng biến đổi đều. Thực hiện được dự án hay đề tài nghiên cứu tìm điều kiện ném vật trong không khí ở độ cao nào đó để đạt độ cao hoặc tầm xa lớn nhất.
3. Phẩm chất: trách nhiệm, chăm chỉ và trung thực.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên:
- SGK, SGV, Kế hoạch bài dạy
- Tranh ảnh, tài liệu liên quan đến bài học
- Máy tính, máy chiếu (nếu có).
2. Đối với học sinh:
- Sách giáo khoa
- Đọc trước nội dung bài 4. Chuyển động biến đổi
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho HS trước khi vào bài học mới.
b. Nội dung: GV đặt vấn đề, HS thảo luận đưa ra câu trả lời cho vấn đề GV nêu ra
c. Sản phẩm học tập: HS đưa ra câu trả lời cho câu hỏi mở đầu trong SGK
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV chiếu hình 4.1 và đặt vấn đề như trong SGK: Để điều tra các vụ tai nạn giao thông đường bộ, có thể sử dụng nhiều phương pháp khác nhau, dựa trên cơ sở của nhiều ngành khoa học, đặc biệt là các cơ sở vật lí. Người ta thử nghiệm trên bề mặt đường với các loại ô tô khác nhau để tìm gia tốc của ô tô trong khoảng cách dừng lại (khoảng cách từ lúc bánh xe không quay mà chỉ trượt trên mặt đường đến khi dừng lại). Dựa vào các vết trượt mà bánh xe để lại trên đường, dùng các công thức mô tả chuyển động, có thể suy ra được người lái xe có đi quá tốc độ cho phép khi gây ra tai nạn không. Họ đã dựa vào những công thức nào để suy ra được điều này?
Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS tiếp nhận nhiệm, suy nghĩ trả lời câu hỏi
Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận
- HS suy nghĩ, dự đoán công thức được sử dụng để xác định người lái xe có đi quá tốc độ cho phép khi gây ra tai nạn không.
Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện
- GV dẫn dắt HS vào nội dung bài học mới : Bài 4. Chuyển đổi biến đổi
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
I. Công thức của chuyển động thẳng biến đổi đều
Hoạt động 1. Rút ra các công thức của chuyển động thẳng biến đổi đều
a. Mục tiêu: HS biết được khái niệm và biểu thức tính gia tốc
b. Nội dung: GV hướng dẫn HS thảo luận rút ra các công thức của chuyển động thẳng biến đổi đều
c. Sản phẩm học tập:
- Kết quả HS thảo luận rút ra các công thức
- Nội dung HS trả lời các câu hỏi
d. Tổ chức thực hiện :
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HS | DỰ KIẾN SẢN PHẨM |
Bước 1. GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV trình bày khái niệm về chuyển động thẳng biến đổi đều cho HS. - GV chiếu đồ thị vận tốc – thời gian ở hình 4.2 về chuyển động của một vật với vận tốc tăng dần từ v0 đến v trong thời gian t
- GV yêu cầu HS quan sát đồ thị, nhận xét về dạng đồ thị và nêu công thức tính độ dốc của đường thẳng + Đồ thị là một đường thẳng, do đó gia tốc của vật không đổi + Độ dốc của đường thẳng có giá trị bằng gia tốc
- GV yêu cầu HS từ công thức trên rút ra công thức tính vận tốc. - GV hướng dẫn HS quan sát hình 4.3 kết hợp đọc thông tin trong SGK, thảo luận rút ra công thức tính độ dịch chuyển
- GV dẫn dắt HS: Trong chuyển động thẳng theo một chiều, độ dịch chuyển chính là quãng đường
- GV hướng dẫn HS rút ra công thức tính quãng đường: Thay công thức (1) vào công thức (2) - GV hướng dẫn HS rút ra công thức liên hệ quãng đường, vận tốc và gia tốc - GV giới thiệu cho HS một số ví dụ áp dụng các công thức chuyển động trong SGK (lưu ý các công thức này chỉ có thể sử dụng cho chuyển động theo đường thẳng, với gia tốc không đổi.) Bước 2. HS thực hiện nhiệm vụ học tập - HS lắng nghe trình bày của GV, đọc thông tin trong SGK, thảo luận rút ra các công thức của chuyển động thẳng biến đổi đều. - GV quan sát quá trình HS thực hiện, hỗ trợ khi HS cần. Bước 3. Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận - Đại diện HS đứng dậy trình bày câu trả lời - HS khác nhận xét, đánh giá, bổ sung Bước 4. Đánh giá kết quả thực hiện - GV đánh giá, nhận xét, kết luận, chuyển sang nội dung mới. | I. Công thức của chuyển động thẳng biến đổi đều - Chuyển động thẳng với gia tốc không đổi được gọi là chuyển động thẳng biến đổi đều. 1. Công thức tính vận tốc Công thức vận tốc trong chuyển động thẳng biến đổi đều:
Trong đó: ● v: vận tốc tại thời điểm t ● v0: vận tốc tại thời điểm ban đầu ● a: gia tốc không đổi 2. Công thức tính độ dịch chuyển - Vận tốc trung bình của vật chuyển động thẳng biến đổi đều bằng nửa tổng vận tốc ban đầu và vận tốc cuối cùng của nó:
- Độ dịch chuyển = vận tốc trung bình x thời gian.
3. Công thức tính quãng đường Ta có:
Thay v từ công thức (1) vào công thức (2), ta được:
4. Công thức liên hệ quãng đường, vận tốc và gia tốc Ta có:
Thay t từ công thức (1’) vào (2), ta được:
Hay: Từ đây ta có:
|
Bình luận