BÀI 6: MỘT SỐ NỀN VĂN MINH PHƯƠNG ĐÔNG

 (3 tiết)

I. MỤC TIÊU

1. Về kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

-       Giải thích được cơ sở hình thành văn minh Ai Cập cổ đại, Trung Hoa và Ấn Độ cổ - trung đại.

-       Nêu được ý nghĩa của những thành tựu cơ bản thuộc nền văn minh Ai Cập cổ đại, Trung Hoa cổ - trung đại và Ấn Độ cổ - trung đại.

-       Biết cách sưu tầm và sử dụng tư liệu lịch sử để tìm hiểu về các nền văn minh cổ - trung đại ở phương Đông.

2. Năng lực

-       Năng lực chung:

·      Giải quyết vấn đề và sáng tạo: thông qua việc sử dụng ngôn ngữ kết hợp với các loại phương tiện phi ngôn ngữ đa dạng để trình bày thông tin và thảo luận về nội dung và ý nghĩa của các thành tựu cơ bản của nền văn minh Ai Cập cổ đại, Trung Hoa và Ấn Độ cổ - trung đại.

·      Giao tiếp và hợp tác: thông qua việc trao đổi, thảo luận nhóm để biết cách sưu tầm và sử dug tư liệu lịch sử để tìm hiểu về các nền văn minh cổ - trung đại ở phương Đông.

-       Năng lực lịch sử:

·      Tìm hiểu lịch sử: Thông qua việc nhận diện, khai thác tư liệu, hình ảnh, lược đồ,…để tìm hiểu về nền văn minh Ai Cập cổ đại, Trung Hoa và Ấn Độ cổ - trung đại.

·      Nhận thức và tư duy lịch sử: Thông qua việc giải thích được cơ sở hình thành và nêu ý nghĩa của những thành tựu cơ bản của văn minh Ai Cập cổ đại, Trung Hoa và Ấn Độ cổ - trung đại.

3. Phẩm chất

-       Trân trọng những giá trị của các thành tựu văn minh Ai Cập cổ đại, Trung Hoa và Ấn Độ cổ - trung đại.

-       Phát triển phẩm chất trách nhiệm, hoàn thành nhiệm vụ khi tham gia hoạt độn nhóm để tìm hiểu về các thành tựu chủ yếu của nền văn minh Ai Cập cổ đại, Trung Hoa và Ấn Độ cổ - trung đại; trách nhiệm bảo tồn và phát huy các giá trị văn minh.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

-       SGK, SGV, SBT Lịch sử 10, Giáo án.

-       Lược đồ các quốc gia cổ đại phương Đông; tranh ảnh về các thành tựu văn minh Ai Cập, Trung Hoa, Ấn Độ,…

-       Tư liệu về các thành tựu văn minh tiêu biểu của Ai Cập, Trung Hoa, Ấn Độ như: Kim tự tháp Ai Cập, tục ướp xác, Vạn Lý Trường Thành, chùa Hang,…

-       Giấy A0, bút màu, phiếu học tập,…

-       Máy tính, máy chiếu (nếu có).

2. Đối với học sinh

-       SGK, SBT Lịch sử 10.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Kích thích HS nảy sinh nhu cầu, mong muốn tìm hiểu về những vấn đề cốt lõi của bài học mới trong quá trình học tập.

b. Nội dung: GV trình bày vấn đề, trình chiếu cho HS quan sát hình ảnh về cuộc diễu hành vàng của các Pha-ra-ông; HS trả lời câu hỏi. 

c. Sản phẩm học tập: HS lí giải vì sao những thành tựu của nền văn minh Ai Cập cổ đại vẫn được nhân loại trân trọng, tôn vinh trong cuộc sống hiện tại.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV trình chiếu cho HS quan sát hình ảnh về cuộc diễu hành vàng của các Pha-ra-ông:

- GV dẫn dắt và yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Tối ngày 3/4/2021, tại Cai-rô (Ai Cập) đã diễn ra một số sự kiện quan trọng với tên gọi “Cuộc diễu hành vàng của các pha-ra-ông”. Trong hoạt động này, 22 xác ướp của 18 pha-ra-ông và 4 nữ hoàng của Ai Cập cổ đại đã được đưa từ Bảo tàng Ai Cập ở Ta-ri-ơ qua Trung tâm Thủ đô Cai-rô, đến “ngôi nhà mới” là Bảo tàng Quốc gia văn minh Ai Cập ở Phu-xtat. Cuộc diễu hành được tổ chức với những nghi thức trang trọng nhất để tôn vinh nền Ai Cập cổ đại cùng với những giá trị trường tồn của nó. Vì sao, những thành tựu văn minh đã hơn 5 000 năm vẫn được nhân loại trân trọng, tôn vinh trong cuộc sống hiện tại?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS vận dụng hiểu biết của bản thân và thực hiện nhiệm vụ.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trả lời: Những thành tựu văn minh đã hơn 5 000 năm vẫn được nhân loại trân trọng, tôn vinh trong cuộc sống hiện tại vì nó minh chứng cho sự vĩ đại của một nền văn minh độc đáo trải dài lịch sử, khơi dậy niềm tự hào về lịch sử đất nước trong mỗi người dân Ai Cập, đồng thời đây là cách để họ thêm gắn bó với quá khứ.

- GV mời đại diện cặp đôi khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Những thành tựu văn minh rực rỡ đầu tiên của lịch sử nhân loại đã được hình thành và phát triển rực rỡ ở phương Đông, gồm toàn bộ châu Á và phần Đông Bắc châu Phi. Ngày nay, xét trên nhiều góc độ như lịch sử, chính trị, kinh tế, văn hoá,… phương Đông chiếm một vị trí vô cùng quan trọng. Nói đến phương Đông, người ta không thể không nhắc đến những nền văn hoá – văn minh nổi tiếng như Ai Cập, Lưỡng Hà, Ấn Độ, A-rập, Trung Hoa. Tìm hiểu về nền văn minh phương Đông cổ đại có một ý nghĩa to lớn, giúp chúng ta hiểu rõ bản sắc văn hóa truyền thống cũng như sự phát triển của lịch sử khu vực này. Ngoài ra, nó còn mang một ý nghĩa vô cùng quan trọng trong tiến trình hội nhập của khu vực nói chung và đất nước nói riêng trong thời đại ngày nay. Chúng ta cùng vào Bài 6 – Một số nền văn minh phương Đông.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về văn minh Ai Cập cổ đại

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Giải thích được cơ sở hình thành văn minh Ai Cập cổ đại.

- Nêu được ý nghĩa của những thành tựu cơ bản của văn minh Ai Cập cổ đại.

b. Nội dung:

- GV cho HS làm việc theo cặp, quan sát Sơ đồ 6.1, Lược đồ 6.1, Hình 6.2 kết hợp với tư liệu trong SGK để thực hiện các nhiệm vụ:

+ Nhiệm vụ 1: Giải thích cơ sở hình thành của văn minh Ai Cập cổ đại.

+ Nhiệm vụ 2: Lí giải vì sao Hê-rô-dốt cho rằng Ai Cập là tặng phẩm của sông Nin.

- GV cho HS làm việc theo nhóm, quan sát các Hình từ 6.3 đến 6.6, kết hợp với đọc thông tin, tư liệu trong SGK để thực hiện các nhiệm vụ sau:

+ Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu về thành tựu và ý nghĩa của chữ viết.

+ Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu về thành tựu và ý nghĩa của toán học.

+ Nhiệm vụ 3: Tìm hiểu về thành tựu và ý nghĩa của kiến trúc, điêu khắc.

+ Nhiệm vụ 4: Trình bày ý nghĩa của những thành tựu văn minh Ai Cập cổ đại.

c. Sản phẩm học tập: HS trình bày và ghi được vào vở:

- Cơ sở hình thành văn minh Ai Cập cổ đại.

- Những thành tựu cơ bản của văn minh Ai Cập cổ đại treenn các lĩnh vực: chữ viết, toán học, kiến trúc, điêu khắc.

d. Tổ chức hoạt động: