Câu 1. Đọc trước văn bản Mẹ và quả; tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Nguyễn Khoa Điềm.

Trả lời:  Thông tin về tác giả Nguyễn Khoa Điềm:

• Nguyễn Khoa Điềm sinh năm 1943, quê ở Thừa Thiên Huế.
• Tốt nghiệp khoa Văn, trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
• Từng tham gia Ban Chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam khóa III, là Tổng thư kí Hội Nhà văn Việt Nam khóa V, Bộ trưởng Bộ Văn hóa - Thông tin, từng là Ủy viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương. Sau Đại hội X của Đảng, ông về nghỉ hưu ở Huế; tiếp tục làm thơ.
• Thuộc thế hệ nhà thơ thời kì chống Mĩ. Thơ ông hấp dẫn bởi sự kết hợp giữa xúc cảm nồng nàn và suy tư sâu lắng của người trí thức về đất nước, con người Việt Nam. Năm 2000, ông được nhận Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.
• Tác phẩm chính: Đất ngoại ô (thơ, 1972), Mặt đường khát vọng (trường ca, 1974), Ngôi nhà có ngọn lửa ấm (thơ, 1986), Thơ Nguyễn Khoa Điềm (tuyển chọn, 1990), Cõi lặng (thơ, 2007).

Câu 2. Khi nghĩ về cha mẹ, điều gì khiến em xúc động nhất? Hãy chia sẻ điều đó với các bạn.

Trả lời:  Khi nghĩ về cha mẹ, điều khiến em xúc động nhất là cha mẹ đã làm việc vất vả để nuôi em khôn lớn.

2. ĐỌC HIỂU

Câu 1. Số tiếng ở mỗi dòng, vần và nhịp của bài thơ. Từ "lặn" và "mọc" ở đây nghĩa là gì?

Trả lời: 

• Số tiếng ở mỗi dòng: 7 - 8 tiếng xen kẽ nhau
•  Vần: vần chân cách
• Nhịp: 3/4, 3/5, 3/2/3, 2/5.
• Từ "lặn" và "mọc" được sử dụng trong bài thơ có ý nghĩa mùa qua hết rồi mùa quả lại tới, là sự đều đặn, tuần hoàn cũng giống như cái lặn và mọc tuần hoàn của Mặt Trời và Mặt Trăng.

•  Giống: cùng chỉ kết quả của một quá trình nuôi dưỡng, chăm sóc
• Khác:
• "Quả" ở khổ 1 chỉ bộ phận của cây do bầu nhụy hoa phát triển mà thành, bên trong có chứa hạt.
• "Quả" ở khổ 3 chỉ con người, cụ thể là những đứa con ("lũ chúng tôi") của người mẹ.

• Ở hai dòng thơ cuối, nhà thơ "hoảng sợ" khi nghĩ mình vẫn còn là "một thứ quả non xanh" vì nhà thơ sợ người mẹ đã phải làm lụng vất vả một đời, đến khi già yếu, trông mong, chờ đợi vào con cái thì con cái vẫn chưa lớn, chưa trưởng thành.
• Bài thơ thể hiện tình yêu thương mẹ của nhà thơ.

• Ở hai dòng thơ cuối, nhà thơ "hoảng sợ" khi nghĩ mình vẫn còn là "một thứ quả non xanh" vì nhà thơ sợ người mẹ đã phải làm lụng vất vả một đời, đến khi già yếu, trông mong, chờ đợi vào con cái thì con cái vẫn chưa lớn, chưa trưởng thành.
• Bài thơ thể hiện tình yêu thương mẹ của nhà thơ.

• Em thích khổ thơ thứ ba nhất.
• Khi nghĩ về cha mẹ mình, bài thơ đã nói giúp em về tình yêu thương cha mẹ dành cho em, và cho em biết mình cần phải yêu thương, quý trọng cha mẹ.