Câu hỏi 1. Xác định câu hỏi, câu khiến, câu cảm, câu kể trong những câu dưới đây (trích truyện Lão Hạc của Nam Cao). Chỉ ra đặc điểm giúp nhận biết mỗi kiểu câu đó.

a) Ông giáo hút trước đi.

b) Lão hút xong, đặt xe điếu xuống, quay ra ngoài, thở khói.

c) Tôi nghĩ đến mấy quyển sách quý của tôi.

d) Hỡi ơi lão Hạc!

e) Thế nó cho bắt à?

g) Chao ôi!

h) Lão đừng lo gì cho cải vườn của lão

Lời giải:

• a. Câu khiến - Câu dùng để đề nghị.
• b. Câu kể - Câu kể lại hành động của lão Hạc.
• c. Câu kể - Câu là lời trình bày của ông giáo thuật về suy nghĩ trong mình.
• d. Câu cảm - Câu có thán từ "Hỡi ơi".
• e. Câu hỏi -  Câu dùng để hỏi thông tin.
• g. Câu cảm - Câu có thán từ "Chao ôi".
• h. Câu khiến - Câu dùng để yêu cầu, câu có chứa từ "đừng".

Câu hỏi 2. Trong những câu dưới đây (trích truyện Lão Hạc của Nam Cao), câu nào được dùng để hỏi, câu nào được dùng để biểu thị ý phủ định? Vì sao?

a) Việc gì còn phải chờ khi khác?

b) Tội gì bây giờ nhịn đói mà tiền để lại?

c) Ta có quyền giữ cho ta một ti gì đâu?

d) Có đồng nào, cụ nhặt nhạnh đưa cho tôi cả thì cụ lấy gì mà ăn?

Lời giải:

a. Câu hỏi - Câu dùng để hỏi thông tin.

b. Câu được dùng để biểu thị ý phủ định - Câu dùng để bác bỏ ý kiến của người khác.

c. Câu hỏi - Câu dùng để hỏi thông tin.

d. Câu được dùng để biểu thị ý phủ định - Câu dùng để bác bỏ ý kiến của người khác.

Câu hỏi 3. Ghép các thành phần tình thái (in đậm) với nghĩa phù hợp: 

Lời giải:

• a - 5
• b - 4 
• c - 2
• d - 3
• e - 1

Câu hỏi 4. Tìm thành phần phụ chú trong các câu dưới đây. Chỉ ra dấu hiệu hình thức để nhận biết và tác dụng của thành phần đó trong mỗi câu.

a) Trên cơ sở một không gian nghệ thuật đầy thi vị – làng Mỹ Lý – ông vẽ những bức tranh thuỷ mặc về những đêm trăng và mùa gặt; cái nhà ga nhỏ và con đường sắt quạnh hiu thỉnh thoảng vọng lên tiếng còi tàu đêm cô đơn, mơ hồ ngoài quãng đồng xa vắng ... (Trần Hữu Tá)

b) Bộ phim có những hình ảnh mang ý nghĩa ẩn dụ: con đường, bến sông, bánh xe đạp đều đặn quay tròn,... (Bộ phim “Người cha và con gái”)

c) Cảnh vẽ trong phim đơn giản, gợi khung cảnh thời thơ ấu ở một vùng quê của Hà Lan, quê hương của đạo diễn Mai-cơn Đu-đốc đơ Guýt. (Bộ phim “Người cha và con gái”)

d) “Người cha và con gái” (Father and Daughter) là một bộ phim hoạt hình ngắn không lời của đạo diễn người Hà Lan Mai-cơn Đu-đốc đơ Guýt thực hiện năm 2000. (Bộ phim “Người cha và con gái")

Lời giải:

a. làng Mỹ Lý. 

• Dấu hiệu hình thức: Đặt giữa hai dẫu gạch ngang.
• Tác dụng: Giải thích không gian muốn nói đến.

b. con đường, bến sông, bánh xe đạp đều đặn quay tròn,...

• Dấu hiệu hình thức: Đặt sau dấu hai chấm.
• Tác dụng: giải thích những hình ảnh nào là mang ý nghĩa ẩn dụ.

c. quê hương của đạo diễn Mai-cơn Đu-đốc đơ Guýt.

• Dấu hiệu hình thức: Đặt sau dấu phẩy.
• Tác dụng: giải thích hình ảnh vùng quê trong bộ phim là hình ảnh quê hương đạo diễn.

d. Father and Daughter

• Dấu hiệu hình thức: Đặt trong hai dẫu ngoặc đơn.
• Tác dụng: giải thích tên tiếng Anh của bộ phim.