- Người kể chuyện: nàng Ờm – nhân vật trong chính câu chuyện của mình

 - Ý nghĩa của việc triển khai câu chuyện theo lời kể của nhân vật: dựa trên lời kể của chính nhân vật trong truyện, các tình tiết, diễn biến được kể theo lối sinh động, hấp dẫn hơn, giúp người đọc hiểu được tường tận câu chuyện hơn và thông điệp mà nhân vật muốn gửi gắm cũng trở lên rõ ràng hơn.

Câu hỏi 3. Tìm hiểu khát vọng tình yêu tự do, ước mong hạnh phúc và cách ứng xử nhân văn của người từng chịu cuộc đời đau khổ được thể hiện qua văn bản.

Lời giải:

Chàng Bồng Hương và nàng Ờm đã quen biết nhau từ nhỏ. Từ năm Ờm mười lăm tuổi chàng Bồng Hương đã để ý tới nàng, và cho đến khi nàng Ờm đủ mười chín, chàng Bồng Hương đã ngỏ lời, bày tỏ lòng mình với nàng. Hai người yêu nhau, đến với nhau bằng tình cảm chân thành, chỉ mong sao có hạnh phúc đơn giản và trọn vẹn. Vì sợ khuân phép của gia đình mà nàng Ờm và chàng Bồng Hương phải yêu nhau lén lút. Bởi Bố mẹ nàng Ờm chê nhà chằng Bồng Hương nghèo, họ ra sức cấm đoán, ngăn cản, thậm chí dùng tới đòn roi và sử dụng nhiều biện pháp khắc để ngăn cản, chia rẽ tình yêu của hai người. Nhưng cho dù vậy, nàng Ờm vẫn một lòng dành trọn trái tim mình cho chàng Bồng Hương. Một đêm nàng Ờm bị bố mẹ đánh đập nàng tàn nhẫn và nhốt vào trong buồng. Vì thương chị, nên em gái nàng Ờm đã lén mở cửa buồng để chị chạy trốn. Sau đó nàng Ờm đã và chàng Bồng Hương đã cùng nhau bỏ nhà mà chạy lên ở núi Làn Ai. Từ ngày lên núi Làn Ai, chàng Bồng Hương chăm sóc có nàng Ờm rất chu đáo, chàng đi xin gạo, mượn nồi nấu cháo, chăm sóc vết thương và tính đến chuyện cùng nhau trốn đến mường khác để sống. Nhưng Ờm không dám vì nàng sợ bị dân làng gièm pha “sợ quyền cha, phép mẹ”. Vậy nên để “giữ trọn lời thề về bên ma” nàng Ờm đã ăn lá ngón. Qua đau buồn và thương xót người yêu, ngay sau đó chàng Bồng Hương cũng ăn lá ngón để cùng Ờm về mường Ma để trọn kiếp bên nhau. Không lâu sau, bố mẹ nàng Ờm đã tìm được xác con gái trên núi Làn Ai, vì quá ân hận và thương xót con mình nên muốn đưa con về mường nhưng hồn vía nàng đã từ chối, nàng xin ở lại núi Làn Ai.

Trên cõi trần gian, nàng Ờm và chàng Bồng Hương chẳng đến được với nhau, nên họ đã quyết định cùng về chốn mường Ma để hưởng hạnh phúc trọn vẹn. Và vào những đêm trăng sáng hồn nàng lại hiện về để kể cho đời sau nghe chuyện tình của mình.

Chính bản thân nhân vật trong truyện là người bị bố mẹ ngăn cản tình yêu đôi lứa của mình đến mức nàng và người mình yêu phải tự vẫn, sang thế giới bên kia đoàn tụ, nhưng ta không thấy trong nàng bất kỳ sự oán trách nào. Đúng vậy, cái chết đã giải thoát cho nàng, sang thế giới bên kia, có cuộc sống tự do, hạnh phúc với người mình yêu. Đó là một sự giải thoát một kết quả cao nhất của một tình yêu bị cấm đoán. Nhưng dù vậy, nàng không hề oán trách số phận, oán trách những bậc cha mẹ đã đẩy con cái đến mức đường này. Nàng muốn dùng câu chuyện của mình để khuyên răn họ, để khiến cho các bố, các mẹ hiểu được hành động của họ là sai lầm như thế nào. Hạnh phúc của con người là điều không thể cưỡng cầu, chúng ta nên chấp nhận nó thay vì cấm ép mà dẫn đến kết quả không như mong muốn. 

Câu hỏi 4. Liên hệ với văn bản Lời tiễn dặn để rút ra những nhận định phù hợp, cần thiết về hướng tiếp nhận các truyện thơ của một số cộng đồng dân tộc thiểu số ở Việt Nam.

Lời giải:

Một là, sưu tầm các tác phẩm văn học dân tộc thiểu số và dịch các từ mang tính địa phương. Ví dụ: tác phẩm "Tiễn dặn người yêu" là một kiệt tác nghệ thuật dân gian dân tộc Thái, có giá trị văn hóa cao. Tác phẩm đã tiếp thu những tinh hoa của dân tộc Thái, được nhiều thế hệ trau chuốt, bổ sung, tạo nên một bản sắc riêng, làm cho tác phẩm sống mãi với thời gian và trong tâm hồn người dân tộc Thái. 

Hai là, hiểu được giá trị tư tưởng và ý vị nhân sinh của đoạn trích thông qua những hình ảnh đặc trưng gợi tả màu sắc dân tộc, sự kế thừa truyền thống nghệ thuật của truyện thơ dân tộc. 

Khái quát: 

- Chủ đề: thường hướng đến tình cảm đôi lứa

- Cốt truyện: diễn ra theo một trình tự nhất định. Từ yêu nhau thắm thiết đến bị bố mẹ ngăn cấm, trải qua muôn vàn khó khăn, thử thách cuối cùng cũng quay về được bên nhau

- Hình thức: số từ trong một dòng, số câu trong một khổ, cách gieo vần, nhịp điệu đều tự do, phóng khoáng không theo bất cứ một quy luật nào.