MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Vậy, nguyên nhân nào dẫn đến trào lưu cải cách này? Nội dung trong các đề nghị cải cách của các quan lại, sĩ phu yêu nước là gì?

Trả lời:

Nguyên nhân dẫn đến trào lưu cải cách:

+ Ở nửa sau thế kỉ XIX, triều Nguyễn lâm vào tình trạng khủng hoảng nghiêm trọng, đất nước suy yếu, lại phải lo đối phó với cuộc xâm lược của thực dân Pháp.

+ Một số quan lại, sĩ phu thức thời đã nhận thức rõ sự bảo thủ của triều đình nên đã mạnh dạn đem kinh nghiệm và hiểu biết của bản thân xây dựng các bản điều trần gửi lên triều đình Huế đề nghị thực hiện cải cách.

Nội dung các đề nghị cải cách:

+ Nguyễn Trường Tộ đề nghị: chấn chỉnh bộ máy quan lại, phát triển công thương, tài chính, chỉnh đốn võ bị, ngoại giao, cải tổ giáo dục.

+ Trần Đình Túc, Phạm Huy Tế, Đinh Văn Điền, đề nghị: mở cửa biển Trà Lý (Nam Định), đẩy mạnh khai hoang, khai mỏ, mở mang thương nghiệp, củng cố quốc phòng.

+ Viện Thương Bạc đề nghị: mở ba cửa biển ở miền Bắc và miền Trung để phát triển ngoại thương.

+ Nguyễn Lộ Trạch đề nghị: chấn hưng dân khí, khai thông dân trí, bảo vệ đất nước.

HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

1. Nguyên nhân các quan lại, sĩ phu yêu nước đưa ra đề nghị cải cách

Câu hỏi: Vì sao các quan lại, sĩ phu yêu nước đưa ra những đề nghị cải cách?

Trả lời:

Ở nửa sau thế kỉ XIX, triều Nguyễn lâm vào tình trạng khủng hoảng nghiêm trọng, đất nước suy yếu, lại phải lo đối phó với cuộc xâm lược của thực dân Pháp.

Đứng trước bối cảnh đó, một số quan lại, sĩ phu thức thời đã nhận thức rõ sự bảo thủ của triều đình nên đã mạnh dạn đem kinh nghiệm và hiểu biết của bản thân xây dựng các bản điều trần gửi lên triều đình Huế đề nghị thực hiện cải cách.

2. Những đề nghị cải cách ở Việt Nam vào nửa sau thế kỉ XIX

Câu hỏi: Khai thác sơ đồ 22.2, theo em, các nhà cải cách quan tâm đến những vấn đề nào nhất? Trong bối cảnh đất nước vào cuối thế kỉ XIX, em có đồng ý với những đề xuất đó không? Tại sao?

Trả lời:

Các nhà cải cách đã đưa ra nhiều đề nghị canh tân đất nước trên nhiều lĩnh vực, từ kinh tế, chính trị, quân sự, giáo dục… trong đó những hững vấn đề mà các nhà cải cách quan tâm nhiều nhất là:

+ Chấn chỉnh tình hình quốc phòng.

+ Mở rộng ngoại giao.

+ Đẩy mạnh giao thương, phát triển kinh tế.

Em đồng ý với những đề xuất đó, vì: vào cuối thế kỉ XIX, Việt Nam lâm vào tình trạng khủng hoảng, suy thoái nghiêm trọng trên tất cả các lĩnh vực, đặc biệt, Việt Nam đang phải đối phó với cuộc chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp. Tình hình này đòi hỏi chính quyền phong kiến nhà Nguyễn cần thực hiện những chính sách cải cách mang tính toàn diện, khôn khéo để khôi phục và phát huy sức nước, sức dân,chống lại thực dân Pháp, bảo vệ nền độc lập của dân tộc.

LUYỆN TẬP

Câu hỏi 1: Hoàn thành bảng thống kê các nhà cải cách ở Việt Nam nửa sau thế kỉ XIX theo mẫu dưới đây:

Trả lời:

VẬN DỤNG 

Câu hỏi 2: Trào lưu cải cách ở Việt Nam cuối thế kỉ XIX để lại những bài học gì cho chúng ta ngày nay?

Trả lời:

Một số bài học rút ra từ trào lưu cải cách ở Việt Nam cuối thế kỉ XIX:

• Sự hiểu biết và tiếp cận với tri thức: Trào lưu cải cách đã mở đường cho việc tiếp cận với tri thức phương Tây và các hệ tư tưởng mới. Điều này đã giúp nâng cao nhận thức của những người Việt Nam về thế giới xung quanh và khám phá những phương pháp mới để phát triển và cải tiến đất nước.
• Tinh thần đấu tranh và tiến bộ: Trào lưu cải cách đã đánh thức tinh thần đấu tranh chống lại sự bảo thủ và khuyến khích tinh thần tiến bộ trong xã hội. Điều này đặt nền tảng cho những cuộc cách mạng sau này và khích lệ những người dân Việt Nam không ngừng tìm kiếm sự tiến bộ và phát triển.
• Tự tin và tự tưởng: Trào lưu cải cách đã khuyến khích người dân Việt Nam phát triển lòng tự tin và suy nghĩ độc lập. Điều này góp phần đánh thức tiềm năng sáng tạo và khám phá của người dân, từ đó khơi nguồn những sáng kiến và đóng góp cho sự phát triển của đất nước