MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Bức tranh bên miêu tả cảnh tàu hơi nước của Anh tấn công và phá huỷ thuyền buồm của Trung Quốc tại Xuyên Tỵ, Quảng Châu vào năm 1840. Sự kiện đó không chỉ mở đầu cho cuộc Chiến tranh thuốc phiện mà còn mở đầu cho quá trình các cường quốc phương Tây xâm lược Trung Quốc. Vậy quá trình đó diễn ra như thế nào? Phong trào cách mạng nổi bật của nhân dân Trung Quốc trong thời kì này là gì?

Trả lời:

Quá trình các nước đế quốc xâm lược Trung Quốc:

+ Từ năm 1840 - 1842, Anh gây chiến với Trung Quốc (thường gọi là Chiến tranh thuốc phiện). Bị thất bại, triều đình nhà Thanh buộc phải kí với Anh bản Hiệp ước Nam Kinh.

+ Tiếp sau Anh, các nước đế quốc khác đẩy mạnh xâu xé Trung Quốc.

+ Năm 1901, sau khi kí Hiệp ước Tân Sửu với các nước đế quốc, Trung Quốc trở thành một nước phong kiến, nửa thuộc địa.

Phong trào cách mạng nổi bật của nhân dân Trung Quốc trong thời kì này là: Cách mạng Tân Hợi (năm 1911)

HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

1. Quá trình xâm lược Trung Quốc của các nước đế quốc

Câu hỏi: Quá trình xâm lược Trung Quốc của các nước đế quốc đã diễn ra như thế nào?

Trả lời:

Quá trình xâm lược Trung Quốc của các nước đế quốc:

+ Trong những năm 1840 - 1842, Anh gây chiến với Trung Quốc (thường gọi là Chiến tranh thuốc phiện). Thất bại trong chiến tranh thuốc phiện, triều đình nhà Thanh buộc phải kí với Anh bản Hiệp ước Nam Kinh.

+ Tiếp sau Anh, các nước đế quốc khác đẩy mạnh xâu xé Trung Quốc: Anh chiếm vùng châu thổ sông Trường Giang; Đức chiếm Sơn Đông; Pháp chiếm vùng Vân Nam, Quảng Đông, Quảng Tây; Nga và Nhật Bản chiếm vùng Đông Bắc Trung Quốc….

+ Năm 1901, sau khi kí Hiệp ước Tân Sửu với các nước đế quốc, Trung Quốc trở thành một nước phong kiến, nửa thuộc địa.

2. Cách mạng Tân Hợi(1911)

Câu hỏi: Trình bày những nét chính về diễn biến, kết quả và ý nghĩa của Cách mạng Tân Hợi.

Trả lời:

Diễn biến:

+ Ngày 10/10/1911, cách mạng bùng nổ và thắng lợi ở Vũ Xương. Sau đó nhanh chóng lan rộng ra các tỉnh miền Nam và miền Trung Trung Quốc.

+ Tháng 12/1911, Tôn Trung Sơn được bầu làm Đại Tổng thống lâm thời của Trung Hoa Dân quốc.

+ Ngày 12/2/1912, Hoàng đế Phổ Nghi thoái vị. Nền quân chủ chuyên chế sụp đổ

+ Tháng 2/1912, Tôn Trung Sơn từ chức. Quyền Tổng thống thuộc về Viên Thế Khải. Cách mạng kết thúc.

 Kết quả:

+ Lật đổ chính quyền phong kiến Mãn Thanh.

+ Thành lập nhà nước Trung Hoa Dân quốc.

 Ý nghĩa:

+ Lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế tồn tại hơn 2000 năm ở Trung Quốc.

+ Mở đường cho sự phát triển của chủ nghĩa tư bản ở Trung Quốc.

+ Ảnh hưởng đến phong trào giải phóng dân tộc ở một số nước châu Á (trong đó có Việt Nam).

LUYỆN TẬP

Câu hỏi 1: Kết quả quan trọng nhất mà cuộc Cách mạng Tân Hợi đạt được là gì? Kết quả của cuộc Cách mạng Tân Hợi (1911) có đáp ứng các nội dung của chủ nghĩa Tam dân không?

Trả lời:

• Kết quả quan trọng nhất của Cách mạng Tân Hợi là: lật đổ chính quyền phong kiến Mãn Thanh, chấm dứt sự tồn tại của chế độ quân chủ chuyên chế ở Trung Quốc; thiết lập nên nhà nước Trung Hoa Dân quốc.
•  Kết quả này không đáp ứng được đầy đủ các nội dung của chủ nghĩa tam dân. Vì: nội dung của chủ nghĩa tam dân là: “Dân tộc độc lập, dân quyền tự do, dân sinh hạnh phúc”. Tuy nhiên, trong quá trình diễn ra cách mạng, các nhà lãnh đạo đã không xác định rõ mục tiêu chống lại các nước đế quốc xâm lược. Do đó, sau khi cách mạng kết thúc, Trung Quốc vẫn lệ thuộc vào các nước phương Tây.

VẬN DỤNG

Câu hỏi 2: Nội dung nào của tư tưởng Tam dân vẫn còn giá trị đối với xã hội hiện nay? Tại sao?

Trả lời:

Tư tưởng tam dân là một khái niệm trong triết học có nguồn gốc từ Trung Quốc, ám chỉ tư tưởng của ba nhân dân cũng như ba đạo lý tốt nhất, bao gồm: nhân từ (lòng nhân ái), công bằng (tính công bằng), và tiết độ (kiểm soát của bản thân). Mặc dù tư tưởng tam dân xuất hiện từ lâu đời, nhưng vẫn còn giá trị đối với xã hội hiện nay vì một số lý do sau đây:

• Nhân từ (lòng nhân ái): Tư tưởng tam dân nhấn mạnh việc coi trọng đồng cảm và quan tâm đến sự khác biệt của mọi người, khơi dậy lòng nhân ái và tình yêu thương trong xã hội. Trong một thế giới không ngừng đối đầu với sự kỳ thị và xung đột, lòng nhân ái từ tư tưởng tam dân có thể giúp chúng ta tạo ra một xã hội hòa bình và thân thiện hơn.
• Công bằng (tính công bằng): Tư tưởng tam dân đề cao khía cạnh công bằng của xã hội, yêu cầu mọi người được đối xử bình đẳng và không bị phân biệt đối xử. Tính công bằng vẫn là một vấn đề lớn trong xã hội hiện nay, và tư tưởng tam dân có thể cung cấp một cơ sở triết học để quyết định và đảm bảo sự công bằng trong mọi lĩnh vực xã hội.
• Tiết độ (kiểm soát của bản thân): Tư tưởng tam dân thúc đẩy người ta kiểm soát các khao khát và hành vi của mình theo cách có ý thức và cân nhắc. Trong một xã hội hiện đại nơi sự tham lam và ham muốn vô hạn thường trỗi dậy, tiết độ từ tư tưởng tam dân có thể giúp chúng ta duy trì sự cân bằng và tự kiểm soát, làm cho cuộc sống trở nên ý nghĩa hơn và giúp đối mặt với những thách thức của cuộc sống hiện tại.