CHUẨN BỊ ĐỌC

Câu hỏi: Tìm đọc Cho tôi một vé đi tuổi thơ của Nguyễn Nhất Ánh và chia sẻ với bạn những cảm nhận của em về tác phẩm này

Lời giải:

Trong mỗi người chúng ta chắc chắn ai cũng đều có tuổi thơ! Tôi cũng vậy, hàng tỷ người trên thế giới này cũng vậy! Dù bạn có là người già hay trẻ, là người lớn tuổi hay vẫn còn thanh niên và dù chúng ta có lớn lên theo những cách khác nhau đi chăng nữa thì đa phần tuổi thơ của chúng ta đều diễn ra một cách khá giống nhau. Đôi khi bạn cảm thấy mệt mỏi với một đống công việc được giao mỗi ngày, mệt mỏi với một đống tài liệu dày cộp đang chờ được giải quyết hay đau đầu với những suy nghĩ về cuộc sống này, những lúc như thế bạn có thực sự muốn đầu óc được thảnh thơi? Bạn muốn được thoát ra khỏi thế giới phức tạp đó? Những lúc như vậy xin hãy dành thời gian để đọc cuốn sách “Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ” của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh. Một trong những truyện dài thành công của ông - một tác phẩm nhận được Giải thưởng Văn học Asean năm 2010.

Tác phẩm gồm những truyện nhỏ xoay quanh 4 đứa trẻ tiểu học trong một khu xóm là Tủn, Tí, Sún, Hải Cò và Cu Mùi. Trong đó người kể chuyện là nhân vật tôi - tức cậu bé Cu Mùi. Những câu chuyện về tuổi thơ được kể lại và nhận xét bởi Cu Mùi gần 50 tuổi. Xin đừng vội nghĩ cuốn sách này chỉ dành cho lũ trẻ con lít nhít đang còn độ tuổi chọc phá, cuốn sách này dành cho tất cả chúng ta - những người đã từng có tuổi thơ như chính tác giả đã khẳng định sau cuốn sách “Tôi viết cuốn sách này không dành cho trẻ em. Tôi viết cho những ai từng là trẻ em”. Khi đọc cuốn sách này bạn sẽ bắt gặp những hình ảnh quen thuộc của chính bản thân ở những ngày xa xưa - là những trò giả vờ ngủ say để được bám trụ vài phút quý giá trên chiếc giường trước khi dậy đi học; những lúc hối hả chạy đi truy lùng sách vở để nhét vào cặp sách trước khi đến trường và còn vô cùng nhiều chiêu trò lém lỉnh thời học trò... Sẽ có những lúc bạn thấy mình đã từng rất nghịch ngợm giống cậu bé Mùi trong truyện và những suy nghĩ của chúng ta thời thơ ấu thật giống với nhóm bạn tiểu quỷ trong tác phẩm. Chúng ta đã từng suy nghĩ rằng kho báu là những thứ có thật và chúng được chôn ở trong vườn, dưới cái cây hay trong bãi cát nào đó. Cũng giống như họ, chúng ta đã từng bực bội thốt lên những câu nói điển hình như: “Người lớn thật khó hiểu và bất công”. Bạn đã từng lập một phiên tòa kể tội bố mẹ như nhóm bạn của Cu Mùi chưa? Chắc chắn trong số chúng ta đã có nhiều người làm vậy rồi. Chúng ta ngồi lại với nhau, thay phiên đóng giả bố mẹ của nhau và cùng nhau nói lên hết những suy nghĩ, những điều chúng ta thấy người lớn luôn bất công và sai phạm. Điều đó không có gì là xấu cả. Khi còn trẻ thơ, mỗi đứa trẻ đều có một phiên tòa trong lòng mình.

Khi chúng ta lớn hơn một chút, chúng ta có những cảm xúc, những tình cảm dành cho người khác giới, đó có thể là cậu bạn cùng lớp, cô bé hàng xóm trong khu - cũng giống như tình cảm dễ thương và sự ghen tuông vô cớ của Cu Mùi dành cho bé Tủn. Để rồi khi chúng ta trưởng thành, gặp lại nhau, thú nhận với nhau những cảm xúc ngốc xít ngày xưa mới thấy sự rung động đầu đời đó trong sáng và đáng yêu biết bao.

Chỉ qua 12 chương truyện ngắn ngủi trong cuốn sách “Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ” nhưng đã vẽ lên cả một thế gới tràn ngập kí ức của mỗi người chúng ta. Khi đọc xong cuốn sách này tôi tin rằng tất cả chúng ta đều muốn có một tấm vé trên chuyến tàu hành trình tìm về với những kí ức để được sống lại khoảng thời gian rất đỗi bình dị và ngọt ngào của tuổi thơ. Cũng sẽ có không ít người thấy mình thật khờ khạo khi còn bé, đừng xấu hổ hay cố gắng né tránh bởi vì đó chính là một phần quá khứ của mỗi chúng ta – những kí ức rất đẹp, rất trong sáng và đáng được trân trọng. Đó chính là tất cả những gì mà tác giả muốn gửi gắm thông qua cuốn sách này.

TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN

Câu hỏi 1: Xác định nội dung chính của đoạn 2

Lời giải:

• Nội dung chính của đoạn 2 là những kỉ niệm đã ùa về trong trí nhớ của Mùi, Mùi nhớ về những ngày còn bé của mình cùng các bạn

Câu hỏi 2: Mục đích của tác giả ở đoạn văn này là gì?

Lời giải:

• Đoạn văn này tác giả muốn nói đến những trò chơi và những phi vụ nghich của những đứa trẻ với người lớn để nhắc lại những trò chơi kỉ niệm của các đứa trẻ.

SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI

Câu hỏi 1: Văn bản gồm mấy phần? Tóm tắt nội dung của từng phần.

Lời giải:

Văn bản gồm có 3 phần

• Phần 1: Giới thiệu về tác phẩm Cho tôi một vé về tuổi thơ của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, kể về lời tự thuật của MÚi bé và Múi lớn về một thế giới đầy mầu sắc mơ ước của cậu bé và các bạn. Ở nơi đó không có nỗi buồn, không bị cha mẹ mắng, nỗi lo thường trực về vật chất,.....
• Phần 2: Tác giả nói về sự nhàm chán của cuộc sống, tất cả mọi thoái quen, công việc cứ lặp đi lặp lại, không còn sự yêu thích, phân khởi. Vì vậy cũng bé đã bày ra những trò vui thích thú của bản thân để tạo nên những câu chuyện, phiên tòa "xét xử" tội danh người lớn.
• Phần 3: Kết luận về tác phẩm Cho tôi một vé đi tuổi thơ đã chia sẻ câu chuyện và thông qua câu chuyện của cậu bé để chiêm nghiệm về hành trình trưởng thành của mỗi con người.

Câu hỏi 2: Nội dung chính của văn bản này là gì? Nội dung đó thể hiện qua những chi tiết nào?

Lời giải:

• Nội dung chính của văn bản là nói về thế giới quan kì diệu của cậu bé qua những điều cậu mong muốn và tạo ra cho cuộc sống trở nên thú vị hơn qua các trò chơi nghịch ngợm của cậu bé
• Chi tiết: Một ngày chợt nhận ra thấy cuộc sống thật buồn chán và tẻ nhạt .....Cậu bé quyết định lấp đầy những ngày tháng buồn tẻ nằng những "phi vụ" nghịch ngợm mà cũng hết sức đáng yêu. Bắt đầu trò chơi giả bộ làm phụ huynh rồi đặt tên đồ vặt bằng tên gọi không liên quan..."xét xử" tội danh người lớn.

Câu hỏi 3: Xác định các phương thức biểu đạt được sử dụng trong sa-pô và các đoạn 1, 2, 3, 4, 5 của văn bản, phân tích tác dụng của chúng đối với việc thể hiện nội dung của đoạn.

Lời giải:

• Phương thức biểu đạt trong sapo là biểu cảm
• Các đoạn 1, 2, 3, 4, 5 của văn bản, thể hiện được sự hồi tượng về những ngày thơ ấu của thời trẻ thơ, đồng thơi phân tích đưa ra các luận điểm, luận cứ để nói về quãng thời gian trưởng thành và chứng minh cho luận điểm, giới thiệu của sapo.

Câu hỏi 4: Tìm những từ ngữ thể hiện cảm xúc của người viết về cuốn sách Cho tôi xin một vẻ đi tuổi thơ và chỉ ra mục đích của việc sử dụng những từ ngữ ấy.

Lời giải:

• Những từ ngữ thể hiện cảm xúc của người viết về cuốn sách Cho tôi xin một vẻ đi tuổi thơ là: chiếc vé quý giá, bồi hồi, đắm mình trong dòng suối mát, ngọt ngào, vui sướng, ngỡ ngàng, lắng đọng, chiêm nghiệm
• Mục đích sử dụng những từ ngữ trên để thể hiện sự yêu thích và ngạc nhiên của tác giả khi đọc tác phẩm giúp bản thân trở về với những năm tháng quê hương hồi tưởng lại những năm tháng đã qua.

Câu hỏi 5: Nhận xét về cách đặt nhan đề của tác giả.

Lời giải:

• Cách đặt nhan đề của tác giả đã giúp người đọc hình dung được nội dung và chủ đề của tác phẩm hướng tới là câu chuyện về tuổi thơ đồng thời tạo sự tò mò cho người đọc khi đặt là chuyến du hành thay vì đặt cái tên khác càng thúc đẩy bản thân người đọc tìm hiểu và chiêm nghiệm về những chia sẻ của tác giả về tuổi thơ

Câu hỏi 6: Mục đích viết của văn bản này là gì? Cách bố cục và sử dụng các phương tiện ngôn ngữ, phi ngôn ngữ trong văn bản đã thể hiện được mục đích đó như thế nào?

Lời giải:

• Mục đích của văn bản này là kể về câu chuyện tuổi thơ của nhân vật của cậu bé Mùi bé và Mùi lớn trong tác phẩm Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ của Nguyễn Nhật Ánh.
• Cách bố cục và sử dụng các phương tiện ngôn ngữ, phi ngôn ngữ trong văn bản đã thể hiện được sự chiêm nghiệm và hồi ức về tuổi thơ giúp người đọc dễ thấu hiểu, đồng thời truyền đạt cảm xúc tới người đọc dễ dàng hơn.

PHẦN THAM KHẢO MỞ RỘNG TÁC PHẨM 

Câu hỏi 1. Em hãy nêu giá trị nội dung, nghệ thuật của bài Chuyến du hành về tuổi thơ

Lời giải:

- Nội dung: ước mơ, hoài bão của tuổi trẻ 

- Nghệ thuật: ngôn ngữ sinh hoạt mộc mạc, giản dị 

Câu hỏi 2.  Em hãy nêu nội dung chính của bài Chuyến du hành về tuổi thơ

Lời giải:

• Nội dung chính của văn bản là nói về thế giới quan kì diệu của cậu bé qua những điều cậu mong muốn và tạo ra cho cuộc sống trở nên thú vị hơn qua các trò chơi nghịch ngợm của cậu bé

Câu hỏi 3. Nêu tác giả, tác phẩm, bố cục của bài Chuyến du hành về tuổi thơ

Lời giải:

1. Tác giả 

Trần Mạnh Cường 

2. Tác phẩm 

a. Tóm tắt tác phẩm: 

Chuyện kể về thời thơ ấu của nhân vật tôi và những người bạn của mình là Lợi và chú dế lửa mãnh dũng của cậu ấy. Lợi là trùm trong trò đá dế vì sở hữu con dế lửa bất khả chiến bại, nó luôn thắng những con dế khác. Một người bạn vì ghen tị với con dế lửa của Lợi nên đã làm cho thầy Phu tịch thu con dế và rồi con dế chết đi. Lợi rất đau khổ vì rất mực yêu thương con dế, nhìn thấy Lợi đau khổ vậy mọi người ai cũng ân hận, dằn vặt vì đã làm chuyện có lỗi với Lợi và con dế. Tất cả đều đến tham dự lễ tang cho con dế một cách ăn năn hối lỗi, trịnh trọng và từ đó nhân vật tôi cùng các bạn không ai còn không thích Lợi như trước nữa, họ đã có cái nhìn khác về Lợi.

b. Thể loại: văn nghị luận 

c. Phương thức biểu đạt: nghị luận 

3. Bố cục tác phẩm: 3 phần 

- Phần 1: Giới thiệu về một thế giới đầy màu sắc mơ ước của cậu bé và các bạn thông qua các tác phẩm nổi tiếng.

- Phần 2: Kể về cuộc sống nhàm chán ngày qua ngày lặp đi lặp lại. Do đó cậu bé đã bày ra những trò vui để tạo nên những câu chuyện hay.

- Phần 3: Thông qua tác phẩm Cho tôi một vé đi tuổi thơ, cậu bé đã chiêm nghiệm và đã rút ra được bài học về hành trình trưởng thành của mỗi con người.

Câu hỏi 4. Phân tích tác phẩm Chuyến du hành về tuổi thơ

Lời giải:

Ai mà chẳng có một tuổi thơ thật đẹp đẽ.. Tuổi thơ của tôi cũng vậy, tràn ngập tiếng cười, niềm vui, tràn ngập những yêu thương, lo lắng. Ở những nơi mà tôi từng sinh sống, có biết bao nhiêu kỉ niệm, nào là những trưa nắng, không đi ngủ trưa mà trốn đi chơi, những buổi chơi ô ăn quan hay nhảy lò cò… Đó là một tuổi thơ chưa từng biết nghĩ đến sự cô đơn là gì, chưa lo lắng đến việc mình làm lụng để mưu sinh. Nhưng đến khi lớn lên, con người ta luôn bận rộn, luôn suy nghĩ nhiều thứ. Khi ta còn thơ bé, ta sẽ sẵn sàng làm những gì mình muốn, nhưng khi lớn lên, ta chỉ muốn làm những gì mà người khác mong muốn. Vì vậy, giữa trẻ con và người lớn luôn có nhiều điểm rất khác biệt.

Tôi biết về tác giả Nguyễn Nhật Ánh đã lâu, nhưng đến bây giờ, tôi mới có dịp được đọc những cuốn sách của ông. Một trong những cuốn sách mà tôi vô cùng ấn tượng đó là cuốn “Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ”. Cuốn sách này đã được tặng giải thưởng văn học ASEAN 2010. Cuốc sách có bìa màu vàng, in hình một cậu bé, tờ bìa phía sau, tác giả đã nói rằng: “Tôi viết cuốn sách này không dành cho trẻ em. Tôi viết cho những ai từng là trẻ em”. Nguyễn Nhật Ánh viết quyển sách để nói về tuổi thơ của 4 nhân vật là thằng Cu Mùi, thằng Hải Cò, con Tí Sún và con Tũn gồm tất cả 12 chương.

Tôi vô cùng ấn tượng với chương 1 “Tóm lại đã hết một ngày” và chương 2 “Bố mẹ tuyệt vời”, bởi nó khiến cho tôi càng thêm biết ơn bố mẹ của mình. Với chương 1, tôi cảm nhận được tình yêu thương, lo lắng của mẹ dành cho tác giả lúc còn nhỏ. Mà mối quan tâm chủ yếu là về sức khỏe, đối với trẻ con thì chẳng hề để ý đến sức khỏe của mình cho mấy, nhưng đến khi càng lớn tuổi, mối quan tâm về sức khỏe càng tỏ ra vô cùng đúng đáng, quan trọng. Khi đọc quyển sách, rất nhiều kí ức ùa về trong đầu óc tôi. Tôi nhớ lại về những ngày mình 7, 8 tuổi, tôi chẳng nghĩ gì nhiều về mặt tình cảm. Nhưng càng lớn, chỉ số tăng trưởng về mặt tình cảm càng tăng lên. Chẳng hạn, tình cảm của mình đối với gia đình. Trong chương 2, tác giả kể về những trò chơi mà ông và các người bạn nhỏ trong xóm cùng nhau chơi. Nó mang lại rất nhiều tiếng cười với tôi, và chắc hẳn, nếu bạn đọc được chương này, bạn sẽ cảm nhận được giống như tôi.

Ngoài ra, tôi cũng rất thích chương “Đặt tên cho thế giới”. Cu Mùi cũng Hải Cò, con Tí Sún, con Tũn cùng nhau thay đổi những suy nghĩ của bản thân. Cả bọn cho rằng “cái cánh tay là cái miệng”, nói “đi chợ thay cho đi ngủ”, cũng như “cái cặp biến đổi thành cái giếng”… Cả bọn quyết tâm thay đổi cách gọi, đặt tên lại cho cả thế giới chỉ với mực đích làm cho thế giới trở nên mới mẻ, bớt nhàm tẻ. Những câu chuyện như vậy cũng rất mang lại tiếng cười, cho thấy được tuổi thơ của Nguyễn Nhật Ánh rất vui, đầy lý thú. Ở cuối chương 12, tác giả có viết “Để sống tốt hơn đôi khi chúng ta phải học làm trẻ con trước khi học làm người lớn..”. Đúng vậy, tuổi thơ cho ta rất nhiều kỉ niệm, khi nhỏ, ta thường ước mong được làm người lớn để tự do làm điều mình thích mà không phải xin phép ba mẹ. Đến khi lớn, ta mới biết rằng, cuộc sống của một người lớn lại còn tẻ nhạt gấp nhiều lần cuộc sống trẻ con, nó khiến ta khát khao nói lên một điều rằng: “Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ…”