Câu 1. Xác định nghĩa hàm ấn của những câu dưới đây:
a) Nói thật với ông chủ em rể tôi vừa trúng Chủ tịch huyện, chủ ấy nể tôi lắm. (Lưu Quang Vũ)
b) Thằng cha lang băm nào cho anh đơn mua cải kinh này thế? (Nê-xin)
c) Cậu phải đi khám bệnh viện nhà nước xem sao! (Nê-xin)
Bài giải
a. Khoe khoang mối quan hệ của mình với lãnh đạo cấp trên.
b. Chê bai bác sĩ đã cắt thuốc cho nhân vật "tôi"
c. Chê bai bệnh viên tư nhân khám không uy tín bằng bệnh viện nhà nước.
Câu 2. Đọc đoạn văn dưới đây (trích tác phẩm Tắt đèn của Ngô Tất Tố) và thực hiện các yêu cầu nêu sau đó:
Chị Dậu vừa nói vừa mếu:
- Thôi u không ăn, để phần cho con. Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi. U không muốn ăn tranh của con. Con cứ ăn thật no, không phải nhường nhịn cho u.
Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống:
- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu?
Điểm thêm một giây nức nở, chị Dậu ngỏ con bằng cách xót xa:
- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.
a) Nêu nghĩa hàm ẩn của những câu in đậm. Vì sao chị Dậu không dám nói thẳng với con mà phải dùng câu có nghĩa hàm ẩn?
b) Nghĩa hàm ẩn trong câu nói nào của chị Dậu rõ hơn? Vì sao chị Dậu phải nói rõ hơn như vậy?
Bài giải
a. Nghĩa hàm ẩn của các câu:
- "Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi.": Đây là bữa ăn cuối cùng cuảng cái Tí ở nhà, Tí sắp phải xa nhà.
- "Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.": Chị Dậu sẽ đem cái Tí bán cho nhà cụ Nghị thôn Đoài.
Chị Dậu không dám nói thẳng với con vì chị sợ bản thân mình sẽ tổn thương đứa nhỏ sâu sắc, làm nó cảm thấy trong gia đình không ai yêu thương, không cần nó nữa.
b. Nghĩa hàm ẩn trong câu "Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài." rõ hơn vì chị Dậu muốn cho Tí biết rõ nới mà Tí sắp đến ở.
Câu 3. Ghép câu tục ngữ ở cột bên trái với nghĩa hàm ẩn tương ứng ở cột bên phải:
| Tục ngữ | Nghĩa hàm ẩn |
| a. Cái nết đánh chết cái đẹp | 1. Việc làm ra thóc gạo vô cùng vất vả, khó nhọc |
| b. Một hạt thóc vàng chín giọt mồ hôi | 2. Có danh tiếng tốt quan trọng hơn có nhiều của cải, tiền bạc |
| c. Một điều nhịn chín điều lành | 3. Cái đẹp về đạo đức có giá trị cao hơn hẳn cái đẹp vẻ bề ngoài |
| d. Một nghề cho chín còn hơn chín nghề | 4. Nhẫn nhịn sẽ giúp tránh được những điều không hay |
| e. Tốt danh hơn lành áo | 5. Thành thạo, tinh thông một nghề còn hơn biết nhiều nghề không đến nơi đến chốn |
Bài giải
a - 3; b - 1; c - 4; d - 5; e - 2
Câu 4. Viết một đoạn văn (khoảng 5 – 7 dòng) nêu cách hiểu về một câu tục ngữ mà em thích và bài học em rút ra được từ câu tục ngữ đó.
Bài giải
"Đói cho sạch rách cho thơm" là đức tính liêm khiết, sống trong sạch, câu tục ngữ nói lên rằng dù đói rách, cùng khổ hay gặp khó khăn vất vả cũng phải biết gìn giữ nhân cách và phẩm chất tốt đẹp, sống ngay thẳng, trong sạch. Thông qua câu thành ngữ, ta rút ra được bài học: "chúng ta không nên vì lợi ích cá nhân, áp lực hoặc khao khát ngắn hạn mà vi phạm đạo đức và lòng trung thực. Thay vào đó, hãy kiên nhẫn và kiếm được thành quả đáng đợi bằng những cống hiến và sự trung thực. Tính trung thực không chỉ tôn vinh chính bản thân mà còn góp phần xây dựng một cộng đồng tốt đẹp và đáng tin cậy."
Bình luận