A. Kiến thức trọng tâm
1. Quá trình xâm lược của chủ nghĩa thực dân vào các nước Đông Nam Á.
a. Nguyên nhân:
- Các nước Đông Nam Á là vùng chiến lược quan trọng, giàu tài nguyên, chế độ phong kiến suy yếu.
- Giàu tài nguyên thiên nhiên, có nền văn hóa lâu đời.
- Các nước Tư bản cần thị trường và thuộc địa.
b. Tình hình Đông Nam Á vào cuối thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX.
Tên các nước | Thực dân xâm lược | Thời gian hoàn thành xâm lược. |
In – đô – nê – xi - a | Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Hà Lan | Giữa XIX Hà Lan hoàn thành xâm chiếm và lập ách thống trị |
Phi-lip-pin | Tây Ban Nha, Mĩ | Giữa thế kỉ XVI Tây Ban Nha thống trị - Năm 1898 Mĩ chiến tranh với Tây Ban Nha, hất cẳng Tây Ban Nha khỏi Phi-lip-pin. - Năm 1899-1902 Mĩ chiến tranh xâm lược Philíppin, biến quần đảo, này thành thuộc điạ của Mĩ. |
Miến Điện | Anh | Năm 1885 Anh thôn tính Miến Điện |
| Anh | Đầu thế kỉ XIX Mã - lai trở thành thuộc địa của Anh |
Việt Nam, Lào, Cam-pu-chia | Pháp | Cuối thế kỉ XIX, Pháp hoàn thành xâm lược 3 nước Đông Dương |
Xiêm (Thái Lan) | Anh - Pháp tranh chấp | Xiêm vẫn giữ được độc lập |
2. Phong trào chống thực dân Hà Lan của nhân dân In-đô-nê-xi-a.
- HS tham khảo và đọc thêm
3. Phong trào chống thực dân ở Phi-lip-pin
- HS tham khảo và đọc thêm
4. Phòng trào đấu tranh chống thực dân Pháp của nhân dân Cam – pu – chia.
- Nguyên nhân:
- Năm 1863, Pháp gây áp lực buộc CPC phải chấp nhận quyền bảo hộ của Pháp.
- Năm 1884, kí hiệp ước biến CPC thành thuộc địa của Pháp.
- Các cuộc khởi nghĩa:
- 1861 – 1892 : Cuộc khởi nghĩa của hàng thân Sivôtha.
- 1863 – 1866: Cuộc khởi nghĩa của Acha Xoa
- 1866 – 1867: Cuộc khởi nghĩa của Pucômbô
- Các cuộc khởi nghĩa nổ ra liên tục, có cuộc khởi nghĩa kéo dài tới 30 năm.
- Các cuộc đấu tranh thu hút được đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia.
5. Phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp của nhân dân Lào đầu thế kỷ XX.
- Nguyên nhân:
- Từ 1865, Pháp xâm nhập vào Lào, buộc triều đình Luông Pha Bang công nhận nền thống trị của Pháp.
- Năm 1893, Pháp đàm phán với Xiêm -> Lào trở thành thuộc địa của Pháp.
- Các cuộc khởi nghĩa:
- 1901 – 1903: Cuộc khởi nghĩa của Phacađuốc
- 1901 – 1937: Cuộc khởi nghĩa do Ong Kẹo, Com – ma – đam chỉ huy.
- 1918 – 1922: Khởi nghĩa Châu Pa – chay.
- Kết quả:
- Các cuộc đấu tranh đều thất bại do tự phát thiếu đường lối đúng đắn, thiếu tổ chức vững vàng.
- Thể hiện tinh thần yêu nước và tinh thần đoàn kết của nhân dân 3 nước Đông Dương
6. Xiêm (Thái Lan) giữa thế kỷ XIX - đầu thế kỉ XX
- Bối cảnh lịch sử
- Năm 1752 triều đại Ra-ma theo đuổi chính sách đóng cửa.
- Giữa thế kỉ XIX đứng trước sự đe dọa xâm lược của phương Tây, Ra-ma IV (Mông-kút ở ngôi từ 1851-1868) đã thực hiện mở cửa buôn bán với nước ngoài.
- Ra-ma V (Chu-la-long-con ở ngôi từ 1868 - 1910) đã thực hiện nhiều chính sách cải cách.
* Nội dung cải cách
- Kinh tế
- Nông nghiệp: để tăng nhanh lượng gạo xuất khẩu nhà nước giảm nhẹ thuế ruộng, xóa bỏ chế độ lao dịch.
- Công thương nghiệp: khuyến khích tư nhân bỏ vốn kinh doanh, xây dựng nhà máy, mở hiệu buôn, ngân hàng
- Chính trị:
- Cải cách theo khuôn mẫu Phương Tây .
- Đứng đầu nhà nước vẫn là vua.
- Giúp việc có hội đồng nhà nước (nghị viện) .
- Chính phủ có 12 bộ trưởng.
- Quân đội, tòa án, trường học: được cải cách theo khuôn mẫu phương Tây.
- Về xã hội: xóa bỏ chế độ nô lệ , giải phóng người lao động.
- Đối ngoại:
- Thực hiện chính sách ngoại giao mềm dẻo.
- Lợi dụng vị trí nước đệm .
- Lợi dụng mâu thuẫn giữa 2 thế lực Anh - Pháp đã lựa chiều có lợi để giữ chủ quyền đất nước.
* Tính chất:
- Thái Lan phát triển theo hướng tư bản chủ nghĩa và giữ được chủ quyền độc lập.
- Tính chất một cuộc cách mạng tư sản không triệt để.
- Trong bối cảnh chung của châu Á, Thái Lan đã thực hiện đường lối cải cách, chính nhờ đó mà Thái Lan thoát khỏi thân phận thuộc địa giữ được độc lập.
Bình luận