MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Hãy chia sẻ những hiểu biết của em về chúa Nguyễn Hoàng và công cuộc khai phá vùng đất Đàng Trong cũng như quá trình thực thi chủ quyền biển đảo của các chúa Nguyễn.

Trả lời:

Chia sẻ hiểu biết về chúa Nguyễn Hoàng:

+ Nguyễn Hoàng (1525 - 1613) là con trai thứ hai của An thành hầu Nguyễn Kim. Ông là một danh tướng đã từng lập nhiều chiến công ở thời Hậu Lê nên được vua Lê phong tước Thái úy Đoan quốc công.

+ Sau khi Nguyễn Kim qua đời, vua Lê trao lại binh quyền cho Trịnh Kiểm. Biết mình là “gai trong mắt” của Trịnh Kiểm, Nguyễn Hoàng đã nghe theo lời khuyên đi về phía nam của trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm. Năm 1558, Nguyễn Hoàng vào trấn thủ đất Thuận Hóa. Từ đây, ông đã đặt nền tảng cho cơ nghiệp của chín vị chúa Nguyễn ở phương nam và cho cả vương triều Nguyễn sau này.

Chia sẻ hiểu biết về quá trình thực thi chủ quyền biển đảo của các chúa Nguyễn:

+ Chúa Nguyễn ở Đàng Trong là chính quyền đầu tiên xác lập chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Vào đầu thế kỉ XVII, việc thực thi chủ quyền được thực hiện một cách chặt chẽ thông qua hoạt động thường xuyên của hải đội Hoàng Sa.

+ Dưới sự kiểm soát chặt chẽ của chính quyền chúa Nguyễn, quá trình thực thi chủ quyền tại hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa được thực hiện một cách liên tục suốt từ thế kỉ XVII và được tiếp nối dưới thời nhà Tây Sơn và nhà Nguyễn

HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

1. Công cuộc khai phá vùng đất phía Nam trong các thế kỉ XVI - XVIII

NHIỆM VỤ HỌC TẬP

Câu hỏi: Khai thác sơ đồ hình 6,2 và thông tin trong mục, hãy trình bày khái quát công cuộc khai phá vùng đất phía Nam trong các thế kỉ XVI - XVIII.

Trả lời:

Nét chính về công cuộc khai phá vùng đất phía Nam trong các thế kỉ XVI - XVIII:

+ Năm 1558, Nguyễn Hoàng vào trấn thủ Thuận Hóa. Quá trình di dân, khai phá vùng đất phía Nam được đẩy mạnh.

+ Năm 1611, Nguyễn Hoàng lập phủ Phú Yên

+ Năm 1653, Dinh Thái Khang (Khánh Hòa ngày nay) được thành lập.

+ Năm 1698, Phủ Gia Định (gồm: Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương, Bình Phước, Long An, Tây Ninh, Tiền Giang và Thành phố Hồ Chí Minh ngày nay) được thành lập

+ Năm 1757, Chúa Nguyễn hoàn thiện hệ thống chính quyền trên vùng đất Nam Bộ tương đương như ngày nay

+ Đến cuối thế kỉ XVIII, chúa Nguyễn đã làm chủ một vùng đất rộng lớn từ phía nam dải Hoành Sơn đến mũi Cà Mau, bao gồm cả các đảo, quần đảo ở Biển Đông và vịnh Thái Lan. Các chúa Nguyễn đã tổ chức đơn vị hành chính, tổ chức bộ máy cai trị, lập số sách quản lí dân đinh, ruộng đất và đặt ra các loại thuế.

2. Quá trình thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa của các chúa Nguyễn

NHIỆM VỤ HỌC TẬP

Câu hỏi: Khai thác tư liệu 1, 2 và thông tin trong mục, hãy mô tả quá trình thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa của người Việt Nam trong các thế kỉ XVII - XVIII. Những việc làm đó có ý nghĩa như thế nào?

Trả lời:

* Mô tả quá trình thực thi chủ quyền tại quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa:

Hoạt động khai thác và xác lập chủ quyền của chúa Nguyễn tại quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa được thực hiện có tổ chức, hệ thống và liên tục thông qua đội Hoàng Sa và đội Bắc Hải.

+ Đội Hoàng Sa và Bắc Hải là hai tổ chức dân binh độc đáo vừa có chức năng kinh tế (khai thác tài nguyên biển) vừa có chức năng kiểm soát, quản lí biển, đảo.

+ Nhiệm vụ của họ là: thu lượm hàng hoá của những con tàu bị đắm; thu lượm các hải sản quý; từng bước xác lập chủ quyền đối với hai quần đảo này.

Hải đội Hoàng Sa và đội Bắc Hải tiếp tục duy trì hoạt động ở thời Tây Sơn (cuối thế kỉ XVIII).

* Ý nghĩa: Sự quan tâm của các chính quyền phong kiến và hoạt động liên tục của các đội dân binh này trong suốt các thế kỉ XVII - XVIII đã khẳng định quá trình khai thác, thực thi chủ quyền từ rất sớm của người Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa. => Đây là một trong những cơ sở lịch sử để nhân dân Việt Nam đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong giai đoạn hiện nay.

LUYỆN TẬP

Câu hỏi: Hãy lập bảng tóm tắt về công cuộc khai phá vùng đất phía Nam trong các thế kỉ XVI - XVIII theo các tiêu chí: thời gian, sự kiện chính.

Trả lời:

VẬN DỤNG

Câu hỏi 1: Sưu tầm tư liệu từ sách, báo, internet, hãy giới thiệu về công cuộc khai phá vùng đất phía Nam và thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Trường Sa trong các thế kỉ XVI - XVIII.

Trả lời:

Công cuộc khai phá vùng đất phía nam và thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa trong các thế kỷ XVI - XVIII là một giai đoạn quan trọng trong lịch sử Việt Nam. Dưới đây là một giới thiệu tổng quan về công cuộc này: Trong thế kỷ XVI, người Dân Tộc Việt Nam bắt đầu khám phá và khai phá vùng biển phía Nam của đất nước. Với sự thành lập của các cơ quan quản lý như 'Hải trình đồ' (bộ lệnh hàng hải) và 'Quảng Ngạn Đoàn' (hội thương mại), các hành trình khám phá biển bắt đầu được tiến hành. Trong thời kỳ này, vùng biển Đông, bao gồm quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa, trở thành mục tiêu của người Việt để khẳng định chủ quyền và tìm kiếm các cơ hội thương mại. Kinh nghiệm về địa hình biển và khám phá tài nguyên quý giá như cá, san hô và ngọc trai đã được tích lũy. Trong thế kỷ XVII, lưu lượng thương mại qua vùng biển Đông gia tăng, dẫn đến nguy cơ xâm lược của các thế lực nước ngoài. Đế quốc Tây Ban Nha và Hà Lan đã cạnh tranh để kiểm soát khu vực này. Trong khi đó, người Việt Nam tiếp tục thực thi chủ quyền trên quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa bằng cách xây dựng các đài quan sát và bảo vệ lãnh thổ. Trong thế kỷ XVIII, Nguyễn Ánh (Gia Long) thành lập đế quốc Việt Nam mới và tập trung mở rộng chủ quyền biển Đông. Ông đặt sự chú trọng vào việc xây dựng và khắc phục các công trình trên đảo quần đảo, nhằm khẳng định và bảo vệ quyền lợi của đất nước. Các lãnh đạo Việt Nam trong giai đoạn này đã có những bước tiến quan trọng trong việc khai phá vùng đất phía nam và thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Công cuộc này đã đặt nền móng cho sự khẳng định chủ quyền biển Đông của Việt Nam vào các thế kỷ sau này.

Câu hỏi 2: Tìm hiểu thông tin trên internet, em hãy giới thiệu về nguồn gốc của Lễ Khao lề thế lính trên đảo Lý Sơn. Theo em, việc duy trì tổ chức Lễ Khao lề thế lính trên đảo Lý Sơn ngày nay có ý nghĩa gì?

Trả lời:

Lễ khao lề thế lính trên Đảo Lý Sơn là một trong những nghi lễ truyền thống lâu đời của người dân địa phương tại Việt Nam. Lễ khao lề thế lính thường diễn ra vào ngày 14 tháng 7 âm lịch hàng năm tại ngôi đền thờ vua Quang Trung trên Đảo Lý Sơn, Quảng Ngãi. Theo truyền thống, lễ khao lề thế lính được tổ chức nhằm tưởng nhớ và tri ân vua Quang Trung - Nguyễn Huệ, một vị anh hùng dân tộc và là một trong những vảy rồng trong lịch sử Việt Nam. Trong cuộc đấu tranh chống lại thực dân Thanh, ông đã dẹp loạn Tam Quốc và thống nhất đất nước. Việc duy trì và tổ chức lễ khao lề thế lính trên Đảo Lý Sơn ngày nay vẫn mang ý nghĩa và tầm quan trọng đáng kể. Đầu tiên, lễ khao lề thế lính góp phần duy trì và phát huy giá trị truyền thống của dân tộc Việt Nam, giữ vững sự tự hào và nhớ nhung về công lao của vua Quang Trung. Thứ hai, lễ khao lề thế lính cũng là dịp để các thế hệ trẻ được hiểu và biết đến lịch sử nước nhà, nhất là về sự đấu tranh và đổ máu của cha ông để giành lại độc lập và tự do cho dân tộc. Điều này giúp xây dựng lòng yêu nước và tạo động lực để giữ gìn và phát triển đất nước. Cuối cùng, lễ khao lề thế lính cũng có ý nghĩa du lịch, thu hút du khách đến với Đảo Lý Sơn, tạo thuận lợi cho việc phát triển kinh tế và xã hội của địa phương. Tóm lại, việc duy trì và tổ chức lễ khao lề thế lính trên Đảo Lý Sơn ngày nay có ý nghĩa cả về mặt văn hóa và kinh tế, góp phần giữ gìn và truyền bá giá trị truyền thống, đồng thời tạo cơ hội cho người dân và du khách hiểu thêm về lịch sử và văn hóa của Việt Nam.