Khởi động

Câu hỏi: Thành phố Hồ Chí Minh là trung tâm kinh tế, văn hoá, giáo dục quan trọng và là thành phố lớn nhất của Việt Nam. Em hãy chia sẻ những điều em biết về Thành phố Hồ Chí Minh.

Bài giải

Thành phố Hồ Chí Minh, còn gọi bằng tên cũ phổ biến là Sài Gòn, là thành phố lớn nhất Việt Nam và là một siêu đô thị trong tương lai gần. Đây còn là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa, giải trí và giáo dục tại Việt Nam. Thành phố Hồ Chí Minh là thành phố trực thuộc trung ương thuộc loại đô thị đặc biệt của Việt Nam cùng với thủ đô Hà Nội. Thành phố này hiện có 16 quận, 1 thành phố và 5 huyện, tổng diện tích 2.095 km2.

Khám phá

1. Vị trí địa lí và tên gọi khác của Thành phố Hồ Chí Minh

Câu hỏi

- Quan sát hình 1, em hãy xác định vị trí của Thành phố Hồ Chí Minh trên lược đồ.

- Kể các tên gọi khác của Thành phố Hồ Chí Minh trong lịch sử.

Bài giải

-  Nằm ở vùng Nam Bộ, tiếp giáp với năm tỉnh, thành phố và có cửa ngõ thông ra biển.

- Trước khi mang tên gọi là Thành phố Hồ Chí Minh vào năm 1976, Thành phố còn có tên gọi khác như: Gia Định, Sài Gòn – Gia Định, Sài Gòn – Chợ Lớn.

2. Một số sự kiện gắn với Thành phố Hồ Chí Minh

Nguyễn Hữu Cảnh lập phủ Gia Định (1698)

Câu hỏi: Phủ Gia Định được thành lập như thế nào?

Bài giải

Nguyễn Hữu Cảnh sinh năm 1650 tại tỉnh Quảng Bình, là một danh tướng thời chúa Nguyễn. Ông là người đã cùng nhân dân khai hoang, lập ra phủ Gia Định gồm hai huyện Phước Long (xứ Đồng Nai) và Tân Bình (xứ Sài Gòn).

Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước từ Bến cảng Nhà Rồng (1911)

Câu hỏi: Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước như thế nào?

Bài giải

Năm 1910, với ý chí quyết tâm tìm đường cứu nước, Nguyễn Tất Thành đã vào Sài Gòn. Ông xin làm phụ bếp cho tàu Đô đốc La-tu-sơ Tơ-rê-vin để sang Pháp. Ngày 5-6-1911, tàu nhổ neo rời Bến cảng Nhà Rồng đến cảng Mác-xây (Marseille) của Pháp, đưa người thanh niên Nguyễn Tất Thành với tên gọi Văn Ba rời Tổ quốc bắt đầu hành trình 30 năm đi tìm đường cứu nước để giành lại độc lập, tự do cho dân tộc.

Quân Giải phóng tiến vào Dinh Độc Lập (1975)

Câu hỏi: Nêu ý nghĩa của sự kiện quân Giải phóng tiến vào Dinh Độc Lập (1975) đối với lịch sử dân tộc.

Bài giải

Quân Giải phóng tiến vào Dinh Độc Lập (1975) đánh dấu chiến dịch Hồ Chí Minh kết thúc thắng lợi. Chiến thắng đã chấm dứt ách thống trị của chủ nghĩa đế quốc và chế độ phong kiến ở nước ta, hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, thống nhất đất nước, đồng thời mở ra một kỷ nguyên mới của dân tộc, cả nước cùng tiến lên CNXH. Chiến thắng cũng chứng minh trí tuệ và tài thao lược của Đảng ta trong lãnh đạo và chỉ đạo chiến tranh cách mạng, cũng như chứng minh tinh thần quật khởi của người dân Việt Nam trong đấu tranh chống ngoại xâm.

3. Thành phố Hồ Chí Minh – trung tâm kinh tế, văn hoá, giáo dục quan trọng của Việt Nam

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát từ hình 6 đến hình 9, tìm các dẫn chứng để chứng minh Thành phố Hồ Chí Minh là trung tâm kinh tế, văn hoá, giáo dục quan trọng của Việt Nam.

Bài giải

Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những trung tâm kinh tế, văn hoá, giáo dục quan trọng của Việt Nam bởi:

• Về kinh tế: có đóng góp nhiều nhất vào tổng thu ngân sách nhà nước, đứng đầu cả nước về phát triển dịch vụ và công nghiệp. Giá trị sản xuất công nghiệp đứng đầu cả nước với các ngành chủ yếu như: điện tử - tin học, thực phẩm – đồ uống, cơ khí, dệt may, da giày....
• Về văn hóa: là nơi có nhiều di tích lịch sử và bảo tàng. Đây còn là nơi hội tụ cư dân từ khắp nơi, góp phần tạo sự đa dạng về văn hoá.
• Về giáo dục: có nhiều viện nghiên cứu, trường đại học, trung tâm khoa học – công nghệ thuộc các lĩnh vực khác nhau, làm nòng cốt cho sự phát triển giáo dục của vùng, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.

Luyện tập

Câu hỏi: Vẽ sơ đồ tóm tắt lại nội dung bài học Thành phố Hồ Chí Minh theo gợi ý dưới đây.

Bài giải

Vị trí địa lí:

• Nằm ở vùng Nam Bộ
• Tiếp giáp với năm tỉnh, thành phố
• Có cửa ngõ thông ra biển

Tên gọi:

• Gia Định
• Sài Gòn – Gia Định
• Sài Gòn – Chợ Lớn

Trung tâm kinh tế, văn hóa, giáo dục

• Về kinh tế: có đóng góp nhiều nhất vào tổng thu ngân sách nhà nước, đứng đầu cả nước về phát triển dịch vụ và công nghiệp. Giá trị sản xuất công nghiệp đứng đầu cả nước với các ngành chủ yếu như: điện tử - tin học, thực phẩm – đồ uống, cơ khí, dệt may, da giày....
• Về văn hóa: là nơi có nhiều di tích lịch sử và bảo tàng. Đây còn là nơi hội tụ cư dân từ khắp nơi, góp phần tạo sự đa dạng về văn hoá.
• Về giáo dục: có nhiều viện nghiên cứu, trường đại học, trung tâm khoa học – công nghệ thuộc các lĩnh vực khác nhau, làm nòng cốt cho sự phát triển giáo dục của vùng, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.

Sự kiện lịch sử

• Phủ Gia Định được thành lập
• Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước từ Bến cảng Nhà Rồng (1911)
• Quân Giải phóng tiến vào Dinh Độc Lập (1975)

Vận dụng

Câu hỏi: Hãy viết một bức thư cho một người bạn để giới thiệu về Thành phố Hồ Chí Minh với các thông tin về vị trí địa lí, lịch sử, kinh tế, văn hoá, giáo dục.

Bài giải

Hương thân mến!

Cũng đã lâu sau khi mình rời quê hương theo bố mẹ lên thành phố, nay mình viết thư gửi về thăm bạn đây. Mọi người ở quê thế nào, mình ở trên này cũng dần thích nghi với cuộc sống nơi đô thành tấp nập. Nay mình kể cậu nghe về thành phố Hồ Chí Minh, nơi mình đang sống nha. Nơi này được mệnh danh là thành phố năng động và thân thiện, đồng thời cũng là trung tâm kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học-công nghệ quan trọng của phía Nam nói riêng và cả nước nói chung, thành phố nằm ngay trung tâm của miền Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ, là đô thị đông dân nhất cũng như giữ vai trò đầu tàu kinh tế của cả nước, là nơi thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài lớn, với nhiều khu công nghiệp hiện đại. Đồng thời, nhờ điều kiện tự nhiên thuận lợi, thành phố Hồ Chí Minh trở thành đầu mối giao thông quan trọng của Việt Nam và khu vực Đông Nam Á, với sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất, ga Sài Gòn, bến xe Miền Đông, bến xe Miền Tây…Mình mong một ngày nào đó sẽ cùng bạn đi dạo phố, đi dạo công viên và thưởng thức vẻ đẹp của thành thị phồn hoa.

Mình hi vọng một ngày nào đó sẽ thực hiện được điều mong ước của mình, còn bây giờ mình tạm dừng bút.

Chúc Hương sức khỏe và học tập tốt.

Thân mến

Thu Hồng