I. Phạm vi lãnh thổ và vị trí địa lí
Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục I và hình 6.1, hãy:
- Xác định phạm vi lãnh thổ và vị trí địa lí của khu vực Mỹ La-tinh trên bản đồ.
- Phân tích ảnh hưởng của phạm vi lãnh thổ và vị trí địa lí đến sự phát triển kinh tế - xã hội của khu vực Mỹ La-tinh.
Lời giải:
- HS xác định vị trí khu vực Mỹ La-tinh trên bản đồ.
- Khu vực Mỹ La-tinh có diện tích khoảng 20 triệu km2; bao gồm: Mê-hi-cô, eo đất Trung Mỹ, các đảo và quần đảo trong vùng biển Ca-ri-bê, toàn bộ lục địa Nam Mỹ.
- Lãnh thổ trải dài từ khoảng vĩ độ 33°B đến gần vĩ độ 54°N, tiếp giáp với ba đại dương: phía đông là Đại Tây Dương, phía tây là Thái Bình Dương và phía nam là Nam Đại Dương.
- Sự ảnh hưởng:
- Vị trí: nằm hoàn toàn ở bán cầu Tây, tách biệt với các châu lục khác, phía bắc giáp Hoa Kỳ và Ca-na-đa, là thị trường tiêu thụ rộng lớn và nơi cung cấp nguồn đầu tư quan trọng cho các nước Mỹ La-tinh.
- Tiếp giáp với nhiều biển và đại dương => Thuận lợi phát triển kinh tế biển, hợp tác trong khu vực và trên thế giới.
II. Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên
Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục II và hình 6.1, hãy:
- Nêu một số đặc điểm nổi bật của điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên ở khu vực Mỹ La-tinh.
- Phân tích ảnh hưởng của một trong những điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đối với sự phát triển kinh tế - xã hội Mỹ La-tinh.
Lời giải:
Một số đặc điểm nổi bật của điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên ở khu vực Mỹ La-tinh:
- Giàu tài nguyên khoáng sản: Than đá, dầu mỏ, sắt, vàng, đồng,...
- Nhiều đồng bằng rộng lớn: Amazon, Pampa, Laplata,...
- Cảnh quan thiên nhiên đa dạng: sơn nguyên, xa van, thảo nguyên, hoang mạc, vủng núi cao-> Thuận lợi phát triển cây công nghiệp, cây ăn quả nhiệt đới và chăn nuôi gia súc.
- Có rừng nhiệt đới bao bọc toàn bộ lưu vực con sông Amazon, có diện tích khoảng 5 triệu km vuông, nằm trên lãnh thổ của 9 nước trong đó có Brazil, Bolivia, Peru, Colombia,...
- Ví dụ: Ảnh hưởng của biển đến phát triển kinh tế:
- Mỹ La-tinh giáp 3 đại dương, có vùng biển rộng, tài nguyên sinh vật biển phong phú => thuận lợi phát triển các ngành khai thác thủy sản.
- Dọc bờ biển nhiều địa điểm thuận lợi để xây dựng cảng biển, phát triển giao thông vận tải biển.
- Khu vực Ca-ri-bê có các bãi biển đẹp => Thuận lợi phát triển du lịch.
III. Dân cư và xã hội
1. Dân cư
Câu hỏi:
- Trình bày đặc điểm nổi bật về dân cư của khu vực Mỹ La-tinh.
- Phân tích ảnh hưởng của đặc điểm dân cư đối với việc phát triển kinh tế - xã hội ở Mỹ La-tinh.
Lời giải:
- Một số đặc điểm nổi bật về dân cư:
- Dân số 652 triệu người (năm 2020), các nước đông dân nhất là Bra-xin, Mê-hi-cô. Mật độ dân số trung bình thấp: khoảng 32 người/km2 (năm 2020). Dân cư tập trung đông ở các đảo lớn, các vùng ven biển, đồng bằng màu mỡ,... thưa thớt ở khu vực núi cao, rừng mưa nhiệt đới,...
- Tỉ lệ gia tăng dân số là 0.94% (năm 2020), có sự chênh lệch giữa các quốc gia; Mỹ La-tinh đang ở trong thời kì dân số vàng, có xu hướng già hóa.
- Đa dạng về chủng tộc bậc nhất trên thế giới.
- Sự ảnh hưởng:
- Số dân đông, cơ cấu dân số vàng nên Mỹ La-tinh có lực lượng lao động đổi dào tạo thuận lợi lớn để phát triển kinh tế, thu hút đầu tư,...
- Đối với nhiều nước Mỹ La-tinh, phân bố dân cư không hợp lí dẫn tới khó khăn trong khai thác tài nguyên thiên nhiên và phát triển kinh tế. Những khó khăn khác đòi hỏi phải giải quyết là an ninh xã hội, vấn đề việc làm, di cư,...
2. Đô thị hóa
Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục 2, hãy trình bày vấn đề đô thị hóa ở Mỹ La-tinh và phân tích ảnh hưởng của đô thị hóa đến phát triển kinh tế - xã hội.
Lời giải:
- Quá trình đô thị hoá ở Mỹ La-tinh gắn liên với quá trình nhập cư và lịch sử khai thác lãnh thổ. Các đô thị phát triển từ thế kỉ XVI.
- Tỉ lệ dân đô thị tương đối cao so với các khu vực khác của thế giới: năm 1950 có khoảng 40% dân số Mỹ La-tinh sống ở đô thị, năm 2020 lên tới khoảng 80%. Một số nước có tỉ lệ dân đô thị chiếm hơn 90% dân số như U-ru-goay, Ác-hen-ti-na,...
- Là khu vực tập trung nhiều đô thị đông dân bậc nhất thế giới: năm 2020,Mỹ La-tinh có khoảng 60 đô thị với số dân trên 1 triệu người, trong đó 6 siêu đô thị có trên 10 triệu dân như Xao Pao-lô (22,0 triệu), Mê-hi-cô Xi-ti (21,8 triệu), Bu-ê-nốt Ai-rét (15,2 triệu),...
- Ảnh hưởng của đô thị hóa đến phát triển kinh tế - xã hội:
- Tích cực: Thúc đẩy sự phát triển công nghiệp, dịch vụ, lan toả lối sống đô thị trong dân cư,...
- Tiêu cực:
+ Làm nảy sinh một số vấn để kinh tế - xã hội.
+ Đô thị hoá tự phát gây ra các hậu quả như thất nghiệp, ô nhiễm môi trường, tệ nạn xã hội, vấn để an ninh trật tự,...
3. Xã hội
Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục 3, hãy:
- Trình bày một số đặc điểm xã hội của khu vực Mỹ La-tinh.
- Phân tích ảnh hưởng của các đặc điểm xã hội đến phát triển kinh tế - xã hội ở Mỹ La-tinh.
Trả lời:
- Một số đặc điểm về xã hội của khu vực Mỹ La-tinh:
- Khu vực Mỹ La-tinh có nền văn hoá độc đáo, thường gọi là “văn hoá Mỹ La-tinh” với nhiều lễ hội, ẩm thực, âm nhạc, vũ điệu độc đáo được hình thành từ sự kết hợp văn hoá của những nền văn minh cổ đại (In-ca, May-a, A-dơ-tếch) với văn hoá của các chủng tộc di dân tới Mỹ La-tinh. Văn hoá đa dạng, đặc sắc là điểm nhấn thu hút kháchdu lịch quốc tế.
- Cùng với sự phát triển kinh tế, chất lượng cuộc sống của người dân các nước Mỹ La-tinh đã chuyển biến theo chiều hướng tích cực.
- Các vấn đề còn tồn tại: Chênh lệch giàu nghèo, xung đột xã hội,...
- Sự ảnh hưởng:
- Văn hóa độc đáo giúp thu hút khách du lịch đến từ khắp nơi trên thế giới => Phát triển ngành du lịch.
- Phát triển kinh tế kéo theo sự chênh lệch giàu nghèo trong xã hội => xung đột xuất hiện ở nột số quốc gia...
Luyện tập - Vận dụng
Luyện tập
- Mỹ La-tinh có thuận lợi gì để phát triển công nghiệp khai thác khoáng sản và du lịch?
- Dựa vào hình 6.4, nhận xét sự thay đổi số dân và tỉ lệ tăng dân số của khu vực Mỹ La-tinh giai đoạn 2000 - 2020.
Lời giải:
- Mỹ La-tinh là khu vực giàu tài nguyên khoáng sản, tập trung chủ yếu ở vùng núi An- đét và phía đông nam sơn nguyên Bra-xin. Khoáng sản phong phú về chủng loại; có trữ lượng lớn là sắt (Bra-xin - trữ lượng 80 tỉ tấn,...); chì - kẽm, bạc (Bô-li-vi-a, Pê-ru, Ác-hen-ti-na); đồng (Chi-lê); dầu mỏ, khí tự nhiên (Vê-nê-du-ê-]a, Cô-lôm-bi-a, vùng biển Ca-ri-bê,...). Ngoài ra còn có thiếc, man-gan, ni-ken,...
-Trong giai đoạn 2000 - 2020 tổng số dân khu vực Mỹ La-tinh tăng từ 520,9 triệu dân lên 652,3 triệu dân.
Tỉ lệ gia tăng dân số của khu vực trong giai đoạn này có xu hướng giảm: giảm từ 1,56% xuống 0.94%.
Vận dụng
Câu hỏi: Tìm hiểu một số nét văn hóa độc đáo của Mỹ La-tinh (nền văn minh In-ca, lễ hội Ca-na-van,...) và ảnh hưởng của chúng tới hoạt động du lịch.
Lời giải:
Thông tin về nền văn minh In-ca
- Thông tin cơ bản:
+ Đế quốc Inca là đế quốc lớn nhất ở Châu Mỹ thời kì tiền Columbus. Trung tâm hành chính, chính trị và quân sự của đế quốc là Cusco.
+ Nền văn minh Inca khởi nguồn từ vùng cao nguyên Peru vào khoảng đầu thế kỷ XIII. Thành trì cuối cùng của đế quốc rơi vào tay Tây Ban Nha năm 1572.
+ Từ năm 1438 đến 1533, người Inca kiểm soát phần lớn phía tây Nam Mỹ, tập trung ở dãy núi Andes, thông qua các cuộc chinh phạt và đồng hóa hòa bình. Thời kì hoàng kim, đế quốc này thống nhất toàn bộ Peru, tây nam Ecuador, tây và nam trung bộ Bolivia, tây bắc Argentina, hầu hết Chile ngày nay và tây nam Colombia sánh ngang với các đế quốc Á - Âu khác.
+ Những thành tựu của Đế quốc Inca bao gồm những kiến trúc phi thường, đặc biệt là thuật điêu khắc đá, mạng lưới đường bộ khổng lồ dẫn đến mọi góc của đế quốc, nghề dệt vải mịn, sử dụng nút dây (quipu) để lưu giữ số liệu và liên lạc phương xa, những sáng kiến nông nghiệp thích nghi với môi trường khắc nghiệt, và hệ thống điều hành áp đặt lên người dân và giai cấp lao động.
- Ảnh hưởng đến du lịch: Nền văn minh Inca là một trong những kho tàng phi vật thể to lớn của Nam Mỹ. Di sản của đế chế này trải dài qua các nước: Ecuador, Chile, Peru, Bolivia, Argentina để lại vô vàn những bí ẩn chưa tìm được lời giải đáp của các nhà khoa học chính vì vậy đây là địa điểm du lịch lí tưởng của nhiều du khách quốc tế.
Bình luận