Loài vi khuẩn được quan tâm nghiên cứu nhất là Baccillus thuringiensis. Từ loài vi khuẩn này người ta đã sản xuất ra thuốc trừ sâu Bt. Phổ biến rộng và hữu hiệu với các loại sâu như sâu cuốn lá, sâu tơ, sâu xanh, sâu khoang, sâu ăn tạp,...

Bacillus thuringiensis (Bt) là một loại vi khuẩn có độc tố giống với một số hợp chất hóa học được sử dụng thương mại để kiểm soát côn trùng trong sản xuất nông nghiệp và sức khỏe cộng đồng. Điều quan trọng là Bt an toàn cho con người và là thuốc trừ sâu sinh học tương thích với môi trường được sử dụng rộng rãi nhất trên toàn thế giới. Hơn nữa, gen Bt diệt côn trùng đã được tích hợp vào một số loại cây trồng chính, làm cho chúng có khả năng kháng côn trùng và do đó cung cấp một mô hình cho kỹ thuật di truyền trong nông nghiệp.

2. Các bước sản xuất chế phẩm vi khuẩn trừ sâu

Khám phá: Quan sát Hình 18.1, mô tả các bước sản xuất chế phẩm vi khuẩn trừ sâu.

Hướng dẫn trả lời:

Công dụng của chế phẩm sinh học Bt:

• Tiêu diệt nhanh gọn các loại sâu vẽ bùa, sâu ăn lá, sâu tơ, sâu xanh,… sau 2 lần phun xịt.
• Thuốc Bt hỗn hợp được với hầu hết các loại thuốc trừ sâu khác. Chế phẩm không chứa bào tử có thể hỗn hợp với nhiều loại thuốc trừ nấm bệnh sinh học.
• Hoàn toàn không lo sâu kháng thuốc – nhờn thuốc.
• Sản phẩm sinh học đảm bảo an toàn sức khỏe, không gây tồn dư, thân thiện với môi trường.

II. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ VI SINH SẢN XUẤT CHẾ PHẨM VIRUS TRỪ SÂU HẠI CÂY TRỒNG

2. Các bước sản xuất chế phẩm virus trừ sâu

Khám phá: Quan sát Hình 18.3, mô tả các bước sản xuất chế phẩm virus trừ sâu.

Hướng dẫn trả lời: 

Bước 1: Chuẩn bị giống virus thuần chủng. Nhân nuôi vật chủ

Bước 2: Lây nhiễm virus lên vật chủ

Bước 3: Nhân nuôi virus trên vật chủ để tăng sinh khối

Bước 4: Nghiền, lọc, li tâm lấy dịch

Bước 5: Phối trộn cơ chất, phụ gia để tạo chế phẩm

Bước 6: Đóng gói, bảo quản

3. Tác dụng của chế phẩm virus trừ sâu và cách sử dụng

Kết nối năng lực: Sử dụng internet, sách, báo... để tìm hiểu thêm về tác dụng và ưu, nhược điểm của chế phẩm virus trừ sâu.

Hướng dẫn trả lời: 

Có nhiều nhóm virus có khả năng gây bệnh cho côn trùng như nhóm Baculovirus, nhóm virus tế bào chất (CPV), nhóm Entomopox virus (EV), ... Tuy nhiên, ở Việt Nam, nuclear polyhedrosis virus (NPV) - virus nhân đa diện thuộc nhóm Baculovirus đã được lựa chọn để sản xuất thuốc trừ sâu. Virus xâm nhập vào ruột côn trùng thông qua thức ăn, sau đó tác động vào hạch tế bào ruột giữa, phá hủy toàn bộ chức năng ruột. NPV được sử dụng trừ sâu xanh hại bông, thuốc lá; sâu đo hại đay; sâu róm hại thông, ...

- Ưu điểm:

• Thuốc trừ sâu sinh học không gây độc hại cho người và gia súc
• Không nhiễm bẩn môi trường
• Ít thấy khả năng kháng thuốc của sâu hại
• Không ảnh hưởng đến chất lượng, phẩm chất nông sản,đất trồng và không khí trong môi trường
• Không làm hại thiên địch và những vi sinh vật có lợi với con người nếu sử dụng hợp lý, đúng phương pháp, đúng kỹ thuật trong điều kiện nhiệt độ, độ ẩm thích hợp thì sẽ mang lại hiệu quả kinh tế cao. 

- Nhược điểm:

• Tác động chậm hơn thuốc hóa học, phổ tác dụng hẹp
• Một vài loại thuốc bị ảnh hưởng bởi yếu tố thời tiết nên hạn chế đến kết quả.
• Công nghệ sản xuất phức tạp, thủ công nên giá thành thường cao hơn thuốc trừ sâu hóa học.

III. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ VI SINH SẢN XUẤT CHẾ PHẨM NẤM TRỪ SÂU, BỆNH HẠI CÂY TRỒNG

2. Các bước sản xuất chế phẩm nấm trừ sâu, bệnh

Khám phá: Quan sát Hình 18.5, mô tả các bước sản xuất chế phẩm nấm trừ sâu, bệnh hại cây trồng.

Hướng dẫn trả lời: 

Bước 1: Sản xuất giống nấm cấp 1 từ nguồn nấm thuần chủng

Bước 2: Sản xuất giống nấm cấp 2 từ giống nấm cấp 1

Bước 3: Lên men, tăng sinh khối nấm trong môi trường thích hợp

Bước 4: Sấy khô nấm

Bước 5: Phối trộn cơ chất, phụ gia để tạo chế phẩm

Bước 6: Đóng gói, bảo quản

3. Tác dụng của chế phẩm nấm trừ sâu, bệnh và cách sử dụng

Kết nối năng lực: Sử dụng internet, sách, báo... để tìm hiểu thêm về ưu, nhược điểm của các chế phẩm vi sinh vật.

Hướng dẫn trả lời: 

Ưu điểm:

• Không gây độc hại cho người và gia súc
• Không ảnh hưởng đến chất lượng sản lượng cũng như đất trồng, môi trường
• Nếu sử dụng đúng kĩ thuật sẽ mang lại hiệu quả kinh tế cao
• Ít thấy khả năng kháng bệnh của sâu hại
• Hiệu quả sử dụng thường kéo dài, mang tính tích lũy cho những vụ trồng tiếp sau.

Nhược điểm:

• Tác động chậm, không có tác dụng dập dịch khi sâu, bệnh hại bùng phát số lượng lớn.
• Chịu ảnh hưởng trực tiếp bở yếu tố thời tiết => hiệu quả phòng trừ bị hạn chế
• Giá thành cao