A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

1. Tác giả

• Vũ Trọng Phụng (1912-1939) sinh ra tại Hà Nội, trong một gia đình nghèo. Ông quê ở làng Hảo (Bần Yên Nhân), huyện Mỹ Hào tỉnh Hưng Yên. Sau khi tốt nghệp tiểu học, Vũ Trọng Phụng đi làm kiếm sống, nhưng chẳng được bao lâu thì mất việc. Từ đó, ông sống chật vật, bấp bênh bằng nghề viết báo, viết văn chuyên nghiệp. Khoảng năm 1937 - 1938, Vũ Trọng Phụng mắc bệnh lao, nhưng không có điều kiện chạy chữa. Ông mất tại Hà Nội.
• Vũ Trọng Phụng bắt đầu có truyện đăng báo từ năm 1930. Ngoài tên thật, đôi khi nhà văn còn dùng bút danh Thiên Hư. Đây là cây bút có sức sáng tạo dồi dào. Không đày mười năm viết văn ông đã có một khối lượng tác phẩm đồ sộ, tiêu biểu là các phóng sự: Cạm bẫy người (1933), Kỹ nghệ lấy Tây (1934), Cơm thầy cơm cô (1936); các tiểu thuyết: giông tố, Số đỏ, Vỡ đê (1936). Lấy nhau vì tình (1937), Trúng số độc đắc (1938).
• Sáng tác của Vũ Trọng Phụng toát lên niềm căm phẫn mãnh liệt cái xã hội đen tối, thối nát đương thời. Có thể nói, bằng một tài năng lớn và phong cách nghệ thuật độc đáo. Vũ Trọng Phụng đã có những đóng góp đáng kể vào nền văn học Việt Nam hiện đại. 

2. Tác phẩm

• Tiểu thuyết Số đỏ được đăng ở Hà Nội báo từ số 40 ngày 7 - 10 -1936 và in sách lần đầu năm 1938. Nhân vật chính của Số đỏ là Xuân Tóc Đỏ. Hắn là một đứa bé mồ côi, sống lay lắt ở Hà Nội bằng nghề trèo me, trèo sấu, thôi kèn quảng cáo thuốc lậu, nhặt bóng ở sân quần vợt,... Xuân bị cảnh sát bắt giam nhưng được bà phó Đoan - một me Tây dâm đãng cứu thoát và giới thiệu đến phục vụ ở hiệu may Âu hóa. Từ đó, Xuân bắt đầu tham gia vào việc cải cách xã hội. Nhờ thuộc lòng những bìa quảng cáo thuốc lậu, hắn được nhận các danh hiệu "sinh viên trường thuốc", "đốc - tờ Xuân". Hắn gia nhập xã hội thượng lưu và có mối quan hệ với những người có thể lực, được cô Tuyết - em Văn Minh con cụ cố Hồng rất giàu có - say mê. Xuân còn được bà phó Đoan nhờ dạy cậu Phước - quý tử của bà, lại được thầy sư Tăng Phú mời làm "cố vấn cho báo Gõ mõ". Càng ngày, hắn càng được nhiều người quý trọng, sợ hãi. Vì vô tình, hắn đã gây cái chết cho cụ cố tổ, cái chết này được mọi người trong đại gia đình mong đợi đã lâu. Bởi vậy, Xuân được ghi ơn. Xuân được Văn Minh dẫn đi đăng ký tranh giải quần vợt, nhân dịp vua Xiêm đến Bắc Kỳ. Bằng thủ đoạn xảo trá hắn được thi đấu cùng với quán quân Xiêm trước sự chứng kiến của vua cả hai nước, của các quan và hàng ngàn dân chúng. Để giữ hòa hiếu hai nước, hắn được lệnh phải thua. Kết thúc trận đấu, Xuân hùng hồn diễn thuyết "sự hi sinh vì Tổ quốc" của hắn.Hắn trở thành "bậc vĩ nhân", "anh hùng cứu nước". Hắn được thưởng Bắc Đẩu bội tinh, được mời vào Hội Khai trí tiến đức, được nhận làm con rể cụ cố Hồng.
• Đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia, thuộc chương XV của tiểu thuyết Số đỏ, nhan đề đã được lược bớt (nhan đề đầy đủ của chương XV là: Hạnh phúc của một tang gia - Văn minh nữa cũng nói vào - Một đám ma gương mẫu).