A. Kiến thức trọng tâm
I. Thực dân Pháp đánh Bắc Kì lần thứ nhất. Cuộc kháng chiến ở Hà Nội và các tỉnh đồng bằng Bắc Kì.
1. Tình hình Việt Nam trước khi Pháp đánh Bắc Kì
- Về phía Pháp:
- Xây dựng bộ máy cai trị có tính chất quân sự
- Đẩy mạnh bóc lột bằng tô thuế
- Cướp đoạt ruộng đất của dân
- Mở trường đào tạo tay sai
- Về phía triều đình:
- Tiếp tục chính sách đối nội, đối ngoại lỗi thời
- Vơ vét tiền của của dân để ăn chơi và bồi thường chiến phí => kinh tế sa sút, binh lực yếu
- Mâu thuẫn xã hội sâu sắc
- Tiếp tục thương lượng với Pháp để chia sẻ quyền thống trị
2. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ nhất (1873)
- Nguyên nhân
- Nguyên nhân sâu xa: Thực dân Pháp muốn bành trướng thế lực nhảy vào Tây Nam Trung Quốc
- Nguyên nhân trực tiếp : Lấy cớ đem quân ra bắc để giải quyết vụ Đuy-puy b.
- Diễn biến:
- Sáng 20/11/1873 Pháp đánh Hà Nội
- Trưa 20/11/1873 thành Hà Nội thất thủ
- Kết quả: Chưa đầy một tháng Pháp chiếm toàn bộ vùng châu thổ sông Hồng.
3. Kháng chiến ở Hà Nội và các tỉnh đồng bằng bắc Kì (1873 –1874)
a. Tại Hà Nội
- Nhân dân Hà Nội chiến đấu với mọi vũ khí có trong tay
- Tổ chức Nghĩa hội được thành lập
- Ngày 21/12/1873 nhân dân Hà Nội chiến thắng lớn tại Cầu Giấy
b. Tại các tỉnh Bắc Kì
- Quân Pháp bị đánh ở nhiều nơi
- Nhiều căn cứ kháng chiến được thành lập
c. Điều ước Giáp Tuất
- Pháp rút quân khỏi Bắc Kì
- Triều đình cắt 6 tỉnh Nam Kì cho Pháp.
II. Thực dân Pháp đánh Bắc Kì lần thứ hai. Nhân dân Bắc Kì tiếp tục kháng chiến trong những năm 1882 - 1884
1. Thực dân Pháp đánh chiếm Bắc Kì lần thứ hai (1882)
- Âm mưu của Pháp
- Sau 1874, Pháp quyết tâm chiếm bằng được Bắc Kì, biến nước ta thành thuộc địa.
- Lấy cớ triều đình Huế vi phạm Hiệp ước 1874, tiếp tục giao thiệp với nhà Thanh, Pháp đem quân xâm lược Bắc Kì lần hai.
- Diễn biến:
- 3/4/1882: quân Pháp đổ bộ lên Hà Nội
- 25/4/1882 Rivie gửi tối hậu thư buộc tổng đốc Hoàng Diệu giao thành Hà Nội. Không đợi trả lời Pháp nổ súng tấn công.
- Quân ta chống trả quyết liệt, đến trưa thành Hà Nội thất thủ Hoàng Diệu tự tử.
- Sau đó Pháp chiếm một số nơi khác như Hòn Gai, Nam Định...
2. Nhân dân Bắc Kì tiếp tục kháng Pháp
- Ở Hà Nội nhân dân tự tay đốt nhà, tạo thành bức tường lửa chặn bước tiến của quân giặc.
- Tại nơi khác, nhân dân cũng tích cực đánh giặc
- 19/5/1883, quân ta giành thắng lợi trong trận Cầu Giấy lần thứ hai, Rivie bị giết tại trận
- Pháp hoảng sợ định bỏ chạy nhưng triều đình Huế lại thương lượng với Pháp với hi vọng Pháp sẽ rút quân
3. Hiệp ước Pa-tơ-nốt. Nhà nước phong kiến Việt Nam sụp đổ
- 18/8/1883 Pháp bắt đầu tấn công Thuận An => 20/8/1883 Pháp đỗ bộ lên khu vực này.
- 25/8/1883 triều đình Huế xin đình chiến và ký Hiệp ước Hac-măng. Triều đình thừa nhận quyền bảo hộ của Pháp ở Bắc và Trung Kì.
- 6/6/1884 Pháp buộc triều đình Huế kí Hiệp ước Pa-tơ-nốt. Với Hiệp ước này, nhà nước phong kiến Nguyễn với tư cách một quốc gia độc lập đã hoàn toàn súp đỗ.
Bình luận