Trẻ em sinh ra và lớn lên không chỉ biết dựa dẫm, ỉ lại vào nương tựa vào gia đình và xã hội. Mà chúng ta cần phải học hỏi, phải trau dồi để trở thành những người con có trách nhiệm, có bổn phận ngược lại đối với gia đình , nhà trường và xã hội. Câu chuyện “ ở lại với chiến khu” sau đây, cũng đã nói lên được phần nào nói lên được điều đó. Câu chuyện như sau:

Trung đoàn trưởng bước vào lán, nhìn cả đội một lượt. Cặp mắt ông ánh lên vẻ trìu mến, dịu dàng ông ngồi yên lặng một lúc lâu rồi lên tiếng:

- Các em à, hoàn cảnh chiến khu lúc này rất gian khổ. Mai đây, chắc còn gian khổ thiếu thốn nhiều hơn, các em sẽ khó lòng chịu nổi. Nếu em nào muốn trở về sống với gia đình thì trung đoàn cho các em về. Các em thấy thế nào?

Trước ý kiến đột ngột của chỉ huy, bọn trẻ lặng đi. Tự nhiên, ai cũng thấy cổ họng mình nghẹn lại.

Lượm bước lại gần đống lửa, giọng em rung lên:

- Em.m.m xin được ở lại. Em.m.m thà chết trên chiến khu còn hơn về ở chu ở lội với tuị Tây, tui Việt gian.

Cả đội nhào nhào:

- Chúng em xin ở lại

Mừng nói như vang lên:

- Chúng em còn nhỏ, chưa làm được chi nhiều thì trung đoàn cho chúng em ăn ít cũng được, đừng bắt chúng em phải về tội chúng em lắm.

Những lời van xin thơ ngây mà thắm thiết, van xin được ở lại chiến đấu hi sinh vì tổ quốc của các chiến sĩ nhỏ tuổi làm trung đoàn trưởng rơi nước mắt. Ông ôm Mừng vào lòng nói:

- Nếu các em đều xin ở lại, anh sẽ về báo cáo với ban chỉ huy.

Bỗng một em cất tiếng hát, cả đội đồng thanh hát vang:

“Đoàn Vệ quốc quân một lần ra đi

Toàn thắng vinh quang ghi ngày trở về

Ra đi ra đi bảo tồn sông núi

Ra đi ra đi thà chết chớ lui”

Tiếng hát bay lượn trên mặt suối, tràn qua lớp lớp cây rừng bùng lên như ngọn lửa rực rỡ giữa đêm rừng lạnh tối, làm cho lòng người chỉ huy ấm hẳn lên.

Câu chuyện trên kể về tinh thần yêu nước, không quản ngại khó khăn, gian khổ của các chiến sĩ nhỏ tuôi trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp trước đây. Các bạn nhỏ xứng đáng là những tấm gương sáng để chúng ta noi theo.