Khám phá

1. Thuế và vai trò của thuế

Câu hỏi 1: Em hãy đọc những thông tin sau và trả lời câu hỏi

Thông tin 1. Hiến pháp năm 2013 quy định về nghĩa vụ nộp thuế như sau:

  Điều 47. Mọi người có nghĩa vụ nộp thuế theo luật định.

Thông tin 2. Luật Quản lí thuế số 38/2019/QH14 quy định về người nộp thuế như sau:

  Điều 2. Đối tượng áp dụng

1. Người nộp thuế bao gồm:

a) Tổ chức, hộ gia đình, hộ kinh doanh, cá nhân nộp thuế theo quy định của pháp luật về thuế;

b) Tổ chức, hộ gia đình, hộ kinh doanh, cá nhân nộp các khoản thu khác thuộc ngân sách nhà nước,

c) Tổ chức, cá nhân khấu trừ thuế.

Thông tin 3. Theo số liệu công bô của Tổng cục Thuê, tổng thu ngân sách nhà nước của 11 tháng năm 2021 do cơ quan Thuế quản lí ước đạt 1 180 nghìn tỉ đồng, bằng 105,1% so với dự toán pháp lệnh,... Trong đó, số thu từ thuế, phí nội địa ước đạt 900 567 tỉ đồng, bằng 102,1 % so với dự toán.

(Theo Trang thông tin điện từ của Tổng cục Thuế, ngày 06/12/2021) 

a) Theo quy định của pháp luật, việc nộp thuế của công dân là tự nguyện hay bắt buộc?

b) Những chủ thể nào phải nộp thuế?

c) Từ những phân tích trên, em hiểu thế nào là thuế?

Câu hỏi 2: Em hãy đọc những thông tin sau và trả lời câu hỏi

Chủ động xây dựng các gói hồ trợ kịp thời cho doanh nghiệp, người dân

Năm 2020, tổng giá trị gói hỗ trợ cho doanh nghiệp, người dân khoảng 129 000 tỉ đồng; trong đó, số tiên thuế, phí, lệ phí và tiên thuế đất được gia hạn khoảng 97 500 tỉ đồng; số được miễn, giảm khoảng 31 500 tỉ đồng. Sang năm 2021, Chính phủ vả cấp có thẩm quyền đã ban hành và tiếp tục thực hiện một số giải pháp như: Gia hạn thời hạn nộp thuế và tiên thuê đất cho các đối tượng gặp khó khăn do ảnh hưởng của dịch COVID-19. tiếp tục giảm thuê bảo vệ môi trường đổi với nhiên liệu bay đề hỗ trợ ngành hàng không; tiếp tục giảm mức thu hơn 30 loại phí, lệ phí từ ngày 01/01/2021 đến hết ngày 31/12/2021,...

Bảo đảm an sinh xã hội, tập trung nguồn lực phòng, chống dịch

Tổng thu ngân sách nhà nước năm 2020 đạt 98% so với dự toán, tỉ lệ động, viên vào thu ngân sách nhà nước đạt 24% GDP; riêng thuế, phí đạt 19,1% GDP. Chi thu ngân sách nhà nước năm 2020 và những tháng đầu năm 2021 đã đáp ứng kịp thời, đây đủ các nhiệm vụ phát triển kinh tế — xã hội, quốc phòng, an ninh, quân lí nhà nước và thanh toán các khoản nợ đến hạn. Ngân sách nhà nước đã chi trên 18 000 tỉ đồng trong năm 2020 và 29 100 tỉ đồng trong 9 tháng đầu năm 2021 cho công tác phòng, chống dịch và hỗ trợ người dân theo các nghị quyết của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. 

Kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát

Tăng trưởng kinh tế năm 2020 đạt 2,91%, lạm phát được kiểm soát ở mức 3,23%, các cân đổi lớn của nền kinh tế được đảm bảo, hệ số tín nhiệm quốc gia được cải thiện, quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội được giữ vững; các chính sách an sinh xã hội được quan tâm thực hiện tốt. Trong sáu tháng đầu năm 2021, tốc độ tăng trưởng GDP đạt 5,64%, cao hơn nhiều so cùng kì năm 2020, lạm phát ở mức thấp, chỉ số giá tiêu dùng CPI bình quân tăng 1,47% so cùng kì năm trước.

(Theo Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, ngày 10/10/2021)

a) Theo em, vì sao Nhà nước phải thu thuế?

b) Thuế có vai trò như thế nào trong đời sống kinh tế - xã hội?

2. Một số loại thuế phổ biến

Câu hỏi 3: Em hãy đọc những thông tin về các loại thuế phổ biến và trả lời câu hỏi:

a) Em hãy sắp xếp các loại thuế vào hai loại: thuế trực thu và thuế gián thu? Lấy ví dụ minh hoạ cho từng loại.

b) Em hãy cho biết tại sao Nhà nước lại thu thuế gián thu?

c) Em hãy so sánh sự khác nhau giữa thuế trực thu và thuế gián thu?

3. Quyền và nghĩa vụ công dân trong thực hiện pháp luật thuế

Câu hỏi 4: Em hãy đọc những thông tin, tình huống và trả lời câu hỏi

Thông tin. Luật Quản lí thuế năm 2019, số 38/2019/QH14 quy định về quyền và trách nhiệm của người nộp thuế như sau:

  Điều 16. Quyền của người nộp thuế

1. Được hỗ trợ, hướng dẫn thực hiện việc nộp thuế, cung cấp thông tin, tài liệu để thực hiện nghĩa vụ, quyền lợi về thuế.

2. Được nhận văn bản liên quan đến nghĩa vụ thuế của các cơ quan chức năng khi tiền hành thanh tra, kiểm tra, kiểm toán.

3. Yêu cầu cơ quan quản lí thuế giải thích về việc tính thuế, ấn định thuế; yêu cầu giám định số lượng, chất lượng, chủng loại hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu.

4. Được giữ bí mật thông tin, trừ các thông tin phải cung cấp cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc thông tin công khai về thuế theo quy định của pháp luật.

5. Hưởng các ưu đãi về thuế, hoàn thuế theo quy định của pháp luật về thuế; được biết thời hạn giải quyết hoàn thuế, số tiền thuế không được hoàn và căn cứ pháp lí đối với số tiên thuế không được hoàn.

  Điều 17. Trách nhiệm của người nộp thuế

1. Thực hiện đăng kí thuế, sử dụng mã số thuế theo quy định của pháp luật.

2. Khai thuế chính xác, trung thực, đầy đủ và nộp hồ sơ thuế đúng thời hạn, chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực, đầy đủ của hồ sơ thuế.

3. Nộp tiên thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt đầy đủ, đúng thời hạn, đúng địa điểm.

4. Chấp hành chế độ kế toán, thống kê và quản lí, sử dụng hoá đơn, chứng từ theo quy định của pháp luật.

5. Ghi chép chính xác, trung thực, đầy đủ những hoạt động phát sinh nghĩa vụ thuế, khấu trừ thuế và giao dịch phải kê khai thông tin về thuế.

Tình huống 1. Doanh nghiệp M thuộc diện được ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp. Tuy nhiên, khi quyết toán thuế, cơ quan quản lí thuế đã thông báo số tiền thuế doanh nghiệp M phải nộp lớn hơn nhiều so với dự toán.

Tình huống 2. Khi làm việc với doanh nghiệp X về thuế, cơ quan quẩn lí thuế phát hiện trong quá trình hoạt động, doanh nghiệp X đã khai thuế không chính xác, nộp tiền thuế không đúng thời hạn, không chấp hành đầy đủ chế độ kế toán, quản lí, sử dụng hoá đơn, chứng từ theo quy định của pháp luật.

a) Em hãy tìm hiểu các quy định cơ bản của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của công dân trong việc thực hiện pháp luật thuế trong Luật Quản Ií thuế số 38/2019/QH14.

b) Theo em, doanh nghiệp M có thể làm gì để đảm bảo quyền lợi của mình?

c) Em hãy nhận xét về việc thực hiện trách nhiệm nộp thuế của doanh nghiệp X.