Khởi động

Câu hỏi. Trong bài trước các em đã biết khái niệm CSDL. Đã có khá nhiều mô hình CSDL khác nhau. Từ những năm 1970, Edgar Frank Cođ (1923-2003) đã đề xuất mô hình CSDL quan hệ. Mô hình này nhanh chóng trở thành mô hình được dùng phổ biến nhất, nó xuất hiện trong hầu khắp các ứng dụng quản lí, kể cả trong các ứng dụng thu tin điện tử, mạng xã hội…Vậy mô hình cơ sở dữ liệu là gì?

Lời giải:

Mô hình cơ sở dữ liệu là một loại mô hình dữ liệu xác định cấu trúc logic của cơ sở dữ liệu và xác định một cách cơ bản cách thức dữ liệu có thể được lưu trữ, sắp xếp và thao tác. Ví dụ phổ biến nhất của mô hình cơ sở dữ liệu là mô hình quan hệ, vốn sử dụng định dạng dựa trên bảng.

1. Khái niệm cơ sở dữ liệu quan hệ

Hoạt động 1. Tìm hiểu về một CSDL thông tin âm nhạc

Câu hỏi. Một CSDL các bản nhạc, trên một trang website âm nhạc, được tổ chức như mô tả trong Hình 13.1, gồm có danh sách các tên nhạc sĩ với mã (định danh) là Aid (Hình 13.1a), danh sách các tên ca sĩ với mã (định danh) là Sid (Hình 13.1b), danh sách các bản nhạc với tên bản nhạc, mã nhạc sĩ (tác giả bản nhạc ) và mã Mid-định danh bản nhạc (Hình 13.1c), danh sách các bản thu âm gồm có mã bản nhạc và mã ca sĩ (Hình 13.1d). Hãy quan sát và trả lời các câu hỏi sau:

1. Nhạc sĩ sáng tác bản nhạc "Trường ca sông Lô" là nhạc sĩ nào? Nhạc sĩ sáng tác bản nhạc "Xa khơi” là nhạc sĩ nào?

2. Bản thu âm trong Hình 13.1d tương ứng với dòng 0005 TN là bản thu âm của bản nhạc nào, do ca sĩ nào thể hiện?

Lời giải:

• Nhạc sĩ sáng tác bản nhạc "Trường ca sông Lô" là Văn Cao
• Nhạc sĩ sáng tác bản nhạc "Xa khơi” là nhạc sĩ: Nguyễn Tài Tuệ

• Bản nhạc: Việt Nam quê tôi
• Bản thu âm của Tân Nhân
• Nhạc sĩ: Đỗ Nhuận

Câu hỏi 1. Hãy chỉ ra các cột của bảng Bản nhạc.

Lời giải:

Các cột của bảng Bản nhạc:

• Mid
• Aid
• TenBN

Câu hỏi 2. Bảng Bản thu âm và bảng Ca sĩ có chung thuộc tính nào?

Lời giải:

Chung thuộc tính Sid

2. Một số thuật ngữ, khái niệm liên quan?

Câu hỏi 1. Hãy chỉ ra khoá chính của bảng Ca sĩ và bảng Bản nhạc.

Lời giải:

• Khoá chính của bảng Ca sĩ là Sid
• Khoá chính của bảng Bản nhạc là Aid

Câu hỏi 2. Hãy chỉ ra các khoá ngoài của bảng Bản nhạc và bảng Bản thu âm.

Lời giải:

Khóa ngoài là cột Aid (1, 2, 3, 4, 1, 2)

Luyện tập

Câu hỏi. Cho CSDL học tập có các bảng sau: Hocsinh (họ tên, số CCCD, só thẻ học sinh, ngày sinh, địa chỉ), monhoc (tên, mã môn). Diem (số thẻ học sinh, mã môn, năm, học kì, loại điểm, điểm),  trong đó loại điểm chỉ các loại ĐĐG thường xuyên, ĐĐG giữa kì, ĐĐG cuối kì

Hãy xác định các khoá chính và các khoá ngoại của từng bảng, có thể lấy số CCCD làm khoá chính được không.

Lời giải:

Trong CSDL học tập này, ta có thể xác định các khoá chính và các khoá ngoài của từng bảng như sau:

- Bảng Hocsinh:

Khoá chính: Số CCCD

Khoá ngoài: Không có

- Bảng Monhoc:

Khoá chính: Mã môn

Khoá ngoài: Không có

- Bảng Diem:

Khoá chính: Số thẻ học sinh, Mã môn, Năm, Học kì, Loại điểm

Khoá ngoài:

Số thẻ học sinh tham chiếu đến bảng Hocsinh.

Mã môn tham chiếu đến bảng Monhoc.

Số CCCD có thể được sử dụng làm khoá chính của bảng Hocsinh, nhưng không nên sử dụng nó làm khoá chính của bảng Diem, bởi vì một học sinh có thể có nhiều môn học và điểm khác nhau trong các môn học đó. Do đó, ta cần sử dụng một tập hợp các trường (số thẻ học sinh, mã môn, năm, học kì, loại điểm) để tạo thành khoá chính của bảng Diem.

Vận dụng

Trong kì thi tốt nghiệp trung học phổ thông, học sinh được đánh số báo danh, có thể thi một số môn, được chia vào các phòng thí được đánh số, sau khi chấm sẽ có điểm thi với các môn đăng kì dự thi. Em hãy đề xuất một số bảng dữ liệu và các trường làm khoá chính và khoá ngoài cho các bảng đó.

Lời giải: