I. ĐỌC
Câu 1. Phần này bạn có thể lập bảng liệt kê các sự kiện chính được kể trong truyện Tôi thích làm vua. Chú ý phân biệt đầu là sự kiện chính, đầu là sự kiện không quan trọng
Những sự kiện chính cần nêu giới thiệu về cù lao nơi có ba ngôi làng, về đoàn hát về diễn ở cù lao, về người chú nghệ sĩ và việc tập tuồng cho đám trẻ trong làng về cuộc đối thoại và cách phân vai của người chú và nhân vật chính, về những suy ngẫm của nhân vật về triết lí của người chú khi nhân vật đã trưởng thành,...
Câu 2
Để trả lời câu hỏi này, bạn nên tiến hành hai bước sau:
Trước hết, bạn cần xem lại khái niệm truyện và đặc điểm cơ bản của truyện qua các yếu tố như: nhân vật, câu chuyện, người kể chuyện, điểm nhìn, lòi người kể chuyện, lời của nhân vật,... trong phần Tri thức ngữ văn.
Tiếp theo, bạn đối chiếu khái niệm cũng như đặc điểm các yếu tố của truyện với biểu hiện của chúng trong văn bản để đưa ra kết luận. - Khi trình bày các dấu hiệu nhận biết văn bản truyện, bạn cần đưa ra bằng chứng tiêu biểu lấy từ văn bản.
Ví dụ: Truyện Tôi thích làm vua có hệ thống nhân vật nào? Kể tên các nhân vật. Câu chuyện chính trong truyện nói về điều gì? Câu chuyện được kể qua điểm nhìn của ai? Các đối thoại trong truyện là của các nhân vật nào?...
Câu 3
Yêu cầu: Xác định được chủ đề, thông điệp của văn bản truyện. Gợi ý: Với câu hỏi này bạn phải thực hiện hai yêu cầu song song. Đó là xác định chủ đề và thông điệp của văn bản truyện mà phải có những căn cứ là các dẫn chứng trong văn bản thể hiện chủ đề, thông điệp đó.
– Bạn đọc lại mục từ chủ đề trong phần Tri thức ngữ văn. Xác định lại những căn cứ để xác định chủ đề như nhan để truyện, sự kiện chính được kể, một số câu văn, từ ngữ quan trọng.... và đó chính là dẫn chứng để dựa vào đó xác định chủ đề.
Ví dụ: Nhan đề Tôi thích làm vua” gọi lên câu chuyện đóng kịch của nhóm trẻ em ở cù lao qua các sự kiện chính là người chú lập một nhóm kịch cho trẻ em ở đây và việc phân vai, những câu văn, từ ngữ quan trọng như: "Tôi chờ hoài mà không thấy chú tập vai vua”, “Con thích làm vua”, đoạn giảng giải của người chủ về các loại vai trong đó có vai vua,
Từ đó, có thể thấy chủ đề của văn bản truyện có thể như sau: + Câu chuyện học tuồng của một nhóm trẻ em ở cù lao sông Tiền. + Câu chuyện học tuồng của một nhóm trẻ em ở cù lao sông Tiền và sự quan trọng của các vai trong một vỏ tuồng, đặc biệt là vai vua.– Bạn đọc lại mục từ thông điệp trong phần Tri thức ngữ văn. Tìm xem đâu là ý tưởng quan trọng nhất, hay bài học mà tác giả muốn gửi đến người đọc thông qua các hình tượng nghệ thuật. Thông điệp trong văn bản trên là bài học hay cách ứng xử hay triết lí sống mà tác giả muốn truyền đạt.
Từ chủ đề đã phân tích và chỉ ra ở trên, có thể thấy qua hai hình tượng nghệ thuật người chú và nhân vật “tôi”, qua những đối thoại mang tính triết lí của hai chú cháu, chúng ta nhận ra thông điệp của tác phẩm có thể là:
+ Triết lí về vai vua trong sân khấu và ngoài đòi của tác giả.
+ Những suy ngẫm của tác giả về những vai tuồng trên sân khấu và liên hệ thực tế.
Câu 4
- Bạn cần xác định các yếu tố người kể chuyện, nội dung câu chuyện, điểm nhìn, lòi của người kể chuyện (lời kể) trong văn bản. Do vậy trước hết, bạn cần nắm vững các khái niệm thuộc tri thức đọc hiểu nếu trên.
Đáp án tham khảo cho câu 4:
Câu 5
Nắm vững khái niệm câu chuyện, nhân vật trong phần Tri thức ngữ văn. Chú ý đến các thành tố tạo nên đặc điểm, tính cách nhân vật như: hành động, lời nói, ý nghĩ, nhận xét của các nhân vật khác,... Từ đó nhận xét về nhân vật người chú:
Xuất thân: từ củ lao sông Tiền trở thành một thầy tuồng, trở về cù lao một thời gian.
– Hành động tập kịch cho các bạn trẻ, phân chia các vai
– Đối thoại : đoạn đối thoại với người cháu về việc phân vai.
– Suy nghĩ thể hiện qua đoạn đối thoại về tính chất, vai trò các loại vai. Đặc biệt là từ những đối thoại, diễn giải của người chú về tính chất, đặc điểm của những vai diễn, suy rộng ra ngoài đời, bạn có thể thấy được vai trò chủ đạo của nhân vật này trong việc thể hiện chủ đề và thông điệp của văn bản.
Câu 6
Nắm vững khái niệm nhân vật trong phần Tri thức ngữ văn, đặc biệt, chú trọng đến ngôn ngữ, lòi nói, đánh giá, nhận xét trong việc hiểu thêm tính cách nhân vật. Sau đó, đọc lại cuộc trò chuyện giữa hai nhân vật “tôi” và người chú về việc phân vai trong vỏ tuồng
Từ đó nhận xét qua cuộc đối thoại, bạn thấy người chủ có tính cách thế nào? Còn nhân vật tôi có tính cách thế nào? Hai nhân vật được tác giả xây dựng có thể nói là đối lập nhau về tuổi đời, sự trải nghiệm, kinh nghiệm sống,... và qua những đối thoại bạn có thể thấy rõ chủ ý này của tác giả trong việc xây dựng tính cách các nhân vật.
Ví dụ: người chủ: am hiểu, uyên bác đồng thời giàu kinh nghiệm sống người cháu ngây thơ, hồn nhiên, chưa có nhiều kinh nghiệm sống.
Yêu cầu: Điền vào bảng một đặc điểm mà bạn cho là nổi bật của các yếu tố: người kể chuyện, nội dung câu chuyện, điểm nhìn, lời của người kể chuyện trong tương quan với lời của nhân vật trong hai văn bản Tôi thích làm vua và văn bản Đất rừng phương Nam (trích) (làm vào vở).
Gợi ý: Đọc lại kiến thức về người kể chuyện, nội dung câu chuyện, điểm nhìn, lời của người kể chuyện trong trong quan với lòi của nhân vật.
Câu 8
- Đây là câu hỏi mở. Bạn cần phát biểu cảm nhận riêng của mình dựa trên việc đã đọc kĩ hai văn bản, đọc kĩ các đặc điểm của truyện. Có thể là cảm nhận về cách sử dụng ngôn ngữ đối thoại, ngôn ngữ nhân vật, cách dẫn dắt câu chuyện, cách miêu tả cảnh vật Nam Bộ,... Đoàn Giỏi và Nguyễn Quang Sáng đều là hai nhà văn Nam Bộ tiêu biểu nên khi nhận xét bạn sẽ rút ra nhiều điều về văn chương Nam Bộ nói chung
Bình luận