I. QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ PHÒNG, CHỐNG MA TÚY

1. Quy định tại Luật phòng, chống ma túy

Câu 1: Theo em, chất ma túy là gì? Những cây nào có chứa chất ma túy? Thế nào là người nghiện ma túy?

Hướng dẫn trả lời:

• Chất ma túy: là chất gây nghiện, chất hướng thần, được quy định trong danh mục chất ma túy do Chính phủ ban hành.
• Chất gây nghiện: là chất kích thích hoặc ức chế thần kinh, dễ gây tình trạng nghiện đối với người sử dụng.
• Chất hướng thần: là chất kích thích hoặc ức chế thần kinh hoặc gây ảo giác. Nếu sử dụng nhiều lần có thể dẫn tới tình trạng nghiện đối với người sử dụng.
• Những cây có chứa chất ma túy:
• Cây thuốc phiện.
• Cây cooca.
• Cây cần sa.
• Các loại cây khác có chứa chất ma túy do Chính phủ quy định.
• Người nghiện ma túy là người sử dụng chất ma túy, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần và bị lệ thuộc vào các chất này.

Câu 2: Nhà trường tổ chức xét nghiệm để phát hiện học sinh sử dụng trái phép chất ma túy. Bạn An không tham gia thì có vi phạm pháp luật không? Vì sao?

Hướng dẫn trả lời:

Nhà trường tổ chức xét nghiệm để phát hiện học sinh sử dụng trái phép chất ma túy. Bạn An không tham gia xét nghiệm để phát hiện học sinh sử dụng trái phép chất ma túy là vi phạm một trong những quy định các hành vi bị nghiêm cấm (Chống lại hoặc cản trở việc xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể).

Câu 3: Theo em, các hành vi nào bị nghiêm cấm trong phòng, chống ma túy?

Hướng dẫn trả lời:

Các hành vi bị nghiêm cấm trong phòng, chống ma túy:

• Trồng cây có chứa chất ma túy, hướng dẫn trồng cây có chứa chất ma túy.
• Sản xuất, tàng trữ, vận chuyển, mua bán, trao đổi trái phép chất ma túy, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần.
• Sử dụng, tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy.
• Cưỡng bức, lôi kéo người khác sử dụng trái phép chất ma túy.
• Chứa chấp, hỗ trợ việc sử dụng chất ma túy.
• Sản xuất, tàng trữ, mua bán, vận chuyển phương tiện, dụng cụ vào việc sản xuất hoặc sử dụng trái phép chất ma túy.
• Hướng dẫn sản xuất, hướng dẫn sử dụng trái phép chất ma túy.
• Quảng cáo, tiếp thị chất ma túy.
• Chống lại hoặc cản trở việc xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể, xác định tình trạng nghiện ma túy.
• Cản trở người thực thi nhiệm vụ phòng, chống ma túy, người tham gia phòng, chống ma túy.

Câu 4: Theo em, cá nhân, gia đình cần phải làm gì để phòng, chống ma túy?

Hướng dẫn trả lời:

Để phòng, chống ma túy, cá nhân, gia đình cần:

• Tuyên truyền, giáo dục thành viên trong gia đình, người thân về tác hại của ma túy và thực hiện quy định của pháp luật về phòng, chống ma túy; quản lí, ngăn chặn thành viên trong gia đình vi phạm pháp luật về phòng, chống ma túy.
• Thực hiện đúng chỉ định của người có thẩm quyền về sử dụng thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc tiền chất, thuộc thú y có chứa chất ma túy, tiền chất.
• Hợp tác với cơ quan chức năng trong đấu tranh với tội phạm về tệ nạn ma túy; tham gia hỗ trợ hoạt động cai nghiện ma túy; theo dõi, giúp đỡ người sau cai nghiện ma túy hòa nhập cộng đồng; phòng chống tái nghiện ma túy.
• Cung cấp kịp thời thông tin về tội phạm, tệ nạn ma túy và việc trồng cây có chứa chất ma túy cho cơ quan công an hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền; tham gia xóa bỏ cây có chứa chất ma túy do chính quyền địa phương tổ chức.

2. Quy định tại một số văn bản khác

Câu 1: Trong các tình huống sau, có những hành vi nào vi phạm pháp luật, vì sao?

Tình huống 1: Nhà bạn G ở trên núi, rất xa trạm y tế. Bố mẹ G trồng mấy cây thuốc phiện để làm thuốc uống khi nhà có người đau bụng.  

Tình huống 2: Sáng nay, cô H được bác hàng xóm nhờ chuyển một gói hàng đã niêm phong cho một tài xế xe tải ở thị trấn. Vì vội đi làm nên cô cũng không hỏi là hàng gì. Mấy hôm sau, cô H thấy báo chí đưa tin công an vừa phát hiện một vụ vận chuyển trái phép chất ma túy, ảnh chụp tang vật chính là gói hàng bác hàng xóm đã nhờ cô chuyển cho tài xế. 

Hướng dẫn trả lời:

Tình huống 1:Vi phạm pháp luật vì vi phạm vào hành vi cấm trong phòng, chống ma túy (trồng cây có chứa chất ma túy).

Tình huống 2: Cô H không biết gói hàng đã niêm phong là gì vì cô không kiểm tra. Tuy nhiên sau khi đã biết đó là hàng trái phép (chất ma túy) và nhận ra gói hàng chính mình đã vận chuyển, cô H cần tự giác, nghiêm túc báo cáo cơ quan công an để xử lí, giải quyết. 

II. TÁC HẠI CỦA MA TÚY VÀ HÌNH THỨC, CON ĐƯỜNG GÂY NGHIỆN MA TÚY

Câu 1: Bạn A sinh ra trong một gia đình đông con, hoàn cảnh kinh tế khó khăn. Do mải chơi nên bạn A bị đối tượng xấu rủ rê, lôi kéo sử dụng chất ma túy một số lần. 

Theo em, nếu bạn A nghiện ma túy thì sẽ gây những tác hại gì cho bản thân, gia đình và xã hội?

Hướng dẫn trả lời:

- Tác hại đối với bản thân bạn A

+ Bị tổn hại về sức khoẻ thể chất và tinh thần.

+ A có thể có những hành động nguy hiểm cho bản thân, cộng đồng và những hành vi vi phạm đạo đức xã hội, pháp luật.

+ Bạn A sẽ có xu hướng sống khép minh, thu mình, ngại tiếp xúc, hay cáu gắt… từ đó dễ dẫn đến sự tan vỡ, rạn nứt các mối quan hệ giữa A và người thân, bạn bè…

- Tác hại đối với gia đình A:

+ Gây tổn hại về kinh tế, hạnh phúc gia đình

+ Khiến mọi người thân trong gia đình luôn sống trong tâm lí căng thẳng, lo lắng.

- Tác hại đối với xã hội:

+ Lực lượng lao động của gia đình và xã hội bị suy giảm dẫn đến thu nhập quốc dân giảm chi phí dự phòng và chăm sóc y tế tăng.

+ Tổn thất ngân sách Nhà nước do phải chi trả cho tại một cơ sở cai nghiện ma tuý công tác phòng, chống ma tuý

+ Phát sinh tệ nạn xã hội và những vấn đề xã hội phức tạp khác như cờ bạc, mại dâm, đua xe trái phép, gây rối trật tự công cộng,...

Câu 2: Em hãy quan sát hình 3.7 và cho biết. Qúa trình nghiện ma túy gồm những giai đoạn nào?

Hướng dẫn trả lời:

- Quá trình nghiện ma túy thường trải qua các giai đoạn:

+ Giai đoạn 1: sử dụng ma túy (sử dụng lần đầu tiên => sử dụng thi thoảng => sử dụng thường xuyên)

+ Giai đoạn 2: Lạm dụng ma túy (sử dụng quá mức hoặc quá giới hạn được quy định)

+ Giai đoạn 3: Lệ thuộc ma túy.

Câu 3: Theo em nguyên nhân dẫn đến nghiện ma túy là gì? Nguyên nhân nào là chính?

Hướng dẫn trả lời:

- Một số nguyên nhân dẫn đến nghiện ma túy:

+ Do thiếu hiểu biết về tác hại của ma tuý, tò mò, thích chơi trội, thể hiện bản thân có lối sống buông thả, thực dụng, đua đòi, hưởng thụ, bản lĩnh kém, bị kẻ xấu dụ dỗ, lôi kéo, ép buộc, lười lao động.

+ Do công tác tuyên truyền về tác hại của ma tuý chưa thực sự phát huy tác dụng; sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội chưa hiệu quả

- Nguyên nhân chính là những nguyên nhân xuất phát từ yếu tố chủ quan, như: thiếu hiểu biết về tác hại của ma tuý, tò mò, thích chơi trội, thể hiện bản thân có lối sống buông thả, thực dụng, đua đòi, hưởng thụ, bản lĩnh kém, bị kẻ xấu dụ dỗ, lôi kéo, ép buộc, lười lao động