Câu hỏi ôn tập

1. Trình bày được phương pháp nhận biết một số vật liệu thông dụng và nêu phạm vi ứng dụng của chúng.

2. Dựa vào dấu hiệu nào để nhận biết vật liệu kim loại và vật liệu phi kim loại thông dụng?

3. Nêu cấu tạo, nguyên lí làm việc và ứng dụng của bộ chuyển động đai và xích.

4. Nêu những điểm giống và khác nhau của cơ cấu tay quay con trượt và cơ cấu tay quay thanh lắc.

5. Em hãy đếm số răng của đĩa xích và lip xe đạp trong gia đình em, từ đó tính toán tỉ số truyền của bộ xích xe đạp đó.

6. Nêu những đặc điểm cơ bản của một số ngành nghề phổ biến trong lĩnh vực cơ khí.

7. Nếu những kĩ thuật cơ bản khi cưa và đục kim loại.

Bài giải

1. Trình bày được phương pháp nhận biết một số vật liệu thông dụng và nêu phạm vi ứng dụng của chúng.

- Thép: thường có màu trắng sáng, cứng, dẻo và dễ gia công, dễ bị oxy hoá và chuyển sang màu nâu khi bị oxy hoá; dùng làm chi tiết máy, máy công nghiệp nông nghiệp, các vật dụng trong gia đình như khoá cửa.

- Gang: thường có màu xám, cứng, giòn, không thể dát mỏng, chịu mài mòn; dùng làm vỏ động cơ, các vật dụng gia đình như nồi cơm.

2. Dựa vào dấu hiệu nào để nhận biết vật liệu kim loại và vật liệu phi kim loại thông dụng?

- Kim loại dễ bị ăn mòn bởi muối, axít, dễ bị ôxi hóa,… dễ bị ảnh hưởng bởi tác động của môi trường hơn so với phi kim loại

- Khối lượng riêng của kim loại thường lớn hơn phi kim loại, tính cứng cao hơn,…

3. Nêu cấu tạo, nguyên lí làm việc và ứng dụng của bộ chuyển động đai và xích.

Chuyển động đai: Bộ chuyển động đai là một cơ chế truyền động sử dụng đai để kết nối và truyền chuyển động giữa hai hoặc nhiều bánh răng. Nó là một trong những cơ chế truyền động phổ biến được sử dụng trong nhiều ứng dụng khác nhau, từ xe đạp, máy móc công nghiệp, đến máy móc gia đình. Dưới đây là mô tả cấu tạo, nguyên lí hoạt động và ứng dụng thực tiễn của bộ chuyển động đai:

Cấu tạo:

• Đai: Đai là thành phần chính của bộ chuyển động đai. Nó có thể làm từ cao su, nylon, hoặc vải gia cường, tùy thuộc vào ứng dụng cụ thể. Đai nằm trên các bánh răng, chúng được kéo căng và nối chặt để chuyển động từ bánh răng này sang bánh răng khác.
• Bánh răng đầu vào (động cơ): Đây là bánh răng ban đầu trong hệ thống truyền động đai. Nó được nối với động cơ hoặc nguồn năng lượng ban đầu để cung cấp chuyển động ban đầu cho hệ thống.
• Bánh răng đầu ra (đầu ra): Đây là bánh răng cuối cùng trong hệ thống truyền động đai. Nó nhận lực từ bánh răng đầu vào thông qua đai và truyền chuyển động đến bộ phận hoạt động tiếp theo.

Nguyên lí hoạt động:

• Khi bánh răng đầu vào quay, đai sẽ được kéo căng và chuyển động theo hình dạng của bánh răng. Đai tiếp xúc với răng cưa của bánh răng đầu vào và bánh răng đầu ra, tạo ra lực kéo và đẩy giữa chúng.
• Quá trình này giúp truyền động lực từ bánh răng đầu vào sang bánh răng đầu ra thông qua đai, tạo ra chuyển động xoay liên tục giữa chúng.

Ứng dụng thực tiễn:

• Bộ chuyển động đai được sử dụng rộng rãi trong các ứng dụng công nghiệp, máy móc gia đình và xe đạp.
• Trong công nghiệp, bộ chuyển động đai thường được sử dụng trong máy móc để truyền động từ động cơ đến các bộ phận hoạt động khác, như máy cắt, máy nén, máy ép và máy móc gia công.
• Trong máy móc gia đình, bộ chuyển động đai được sử dụng trong máy giặt, máy cắt cỏ, máy hút bụi và nhiều thiết bị khác.
• Trong xe đạp, bộ chuyển động đai được sử dụng để truyền động từ bánh đĩa đạp sang bánh đĩa sau, giúp xe đạp di chuyển một cách hiệu quả và tiết kiệm năng lượng.
• Bộ chuyển động đai là một cơ chế truyền động đơn giản và hiệu quả, giúp chuyển đổi và truyền động lực giữa các bánh răng trong một hệ thống. Việc bảo dưỡng và đảm bảo đai luôn được căng đúng cách rất quan trọng để duy trì hiệu suất và độ bền của hệ thống truyền động đai.

Bộ chuyển động xích: Bộ chuyển động xích (còn gọi là hệ thống truyền động xích) là một cơ chế truyền động sử dụng xích để kết nối và chuyển động giữa hai hoặc nhiều bánh răng. Nó là một trong những cơ chế truyền động phổ biến và đáng tin cậy được sử dụng trong nhiều ứng dụng, từ xe đạp, máy cắt cỏ, máy kéo, xe máy, đến nhiều thiết bị công nghiệp.

Cấu tạo:

• Xích: Xích là thành phần chính của bộ chuyển động xích. Nó là một chuỗi các liên kết xích bám chặt với nhau, mỗi liên kết có hai bản lề nối với nhau bằng trục chốt. Chuỗi các liên kết xích tạo thành một dạng xích liên tiếp.
• Bánh răng đầu vào (động cơ): Đây là bánh răng ban đầu trong hệ thống truyền động xích. Nó được nối với động cơ hoặc nguồn năng lượng ban đầu để cung cấp chuyển động ban đầu cho hệ thống.
• Bánh răng đầu ra (đầu ra): Đây là bánh răng cuối cùng trong hệ thống truyền động xích. Nó nhận lực từ bánh răng đầu vào thông qua xích và truyền chuyển động đến bộ phận hoạt động tiếp theo, như bánh xe đạp trong xe đạp hoặc bánh chuyền trong máy cắt cỏ.
• Xích cỡa và trục chốt: Xích cỡa là những thanh nhỏ mà các liên kết xích trượt qua. Trục chốt là các trục nằm ngang qua xích, giữ các liên kết xích cùng với nhau.

Nguyên lí hoạt động:

• Khi bánh răng đầu vào quay, xích sẽ được kéo căng và di chuyển theo hình dạng của bánh răng. Xích tiếp xúc với răng cưa của bánh răng đầu vào và bánh răng đầu ra, tạo ra lực kéo và đẩy giữa chúng.
• Quá trình này giúp truyền động lực từ bánh răng đầu vào sang bánh răng đầu ra thông qua xích, tạo ra chuyển động xoay liên tục giữa chúng.

Ứng dụng thực tiễn:

• Bộ chuyển động xích được sử dụng rộng rãi trong các ứng dụng công nghiệp, máy móc gia đình và xe đạp.
• Trong công nghiệp, bộ chuyển động xích thường được sử dụng trong máy móc để truyền động từ động cơ đến các bộ phận hoạt động khác, như máy cắt, máy nén, máy ép và máy móc gia công.
• Trong máy móc gia đình, bộ chuyển động xích được sử dụng trong máy giặt, máy cắt cỏ, máy hút bụi và nhiều thiết bị khác.
• Trong xe đạp, bộ chuyển động xích được sử dụng để truyền động từ bánh đĩa đạp sang bánh đĩa sau, giúp xe đạp di chuyển một cách hiệu quả và tiết kiệm năng lượng.
• Bộ chuyển động xích là một cơ chế truyền động đơn giản, đáng tin cậy và hiệu quả, giúp chuyển đổi và truyền động lực giữa các bánh răng trong một hệ thống. Việc bảo dưỡng và đảm bảo xích luôn được bôi trơn và căng đúng cách rất quan trọng để duy trì hiệu suất và độ bền của hệ thống truyền động xích.

4. Nêu những điểm giống và khác nhau của cơ cấu tay quay con trượt và cơ cấu tay quay thanh lắc.

Điểm giống:

• Đều là cơ cấu tay quay: Cả hai cơ cấu đều được thiết kế để tạo ra chuyển động quay hoặc xoay xung quanh một trục cố định.
• Chuyển động đơn giản: Cả hai cơ cấu đều có thiết kế đơn giản và dễ hiểu, điều này làm cho chúng dễ thực hiện và sử dụng trong nhiều ứng dụng.
• Tính ổn định: Cả hai cơ cấu đều có tính ổn định trong quá trình chuyển động, đặc biệt là cơ cấu tay quay thanh lắc có xu hướng tự dao động quay đi quay lại trong một phạm vi hẹp khi đủ điều kiện.

Điểm khác nhau:

• Cấu trúc: Cơ cấu tay quay con trượt bao gồm một tay cầm hoặc cần tay được gắn chặt với một con trượt chuyển động theo một đường thẳng cố định. Trong khi đó, cơ cấu tay quay thanh lắc có tay cầm hoặc cần tay được gắn chặt với một thanh lắc dài chuyển động xoay xung quanh một trục cố định.
• Đường chuyển động: Cơ cấu tay quay con trượt thực hiện chuyển động theo đường thẳng, nghĩa là tay cầm di chuyển đi xa và lại theo một đường thẳng cố định. Trong khi đó, cơ cấu tay quay thanh lắc thực hiện chuyển động xoay xung quanh một trục cố định, nghĩa là tay cầm xoay đi xoay lại quanh trục đó.
• Phạm vi chuyển động: Cơ cấu tay quay con trượt có phạm vi chuyển động hạn chế trong một hướng duy nhất theo đường thẳng, trong khi cơ cấu tay quay thanh lắc có phạm vi chuyển động lớn hơn, cho phép tay cầm di chuyển quanh trục cố định.
• Ứng dụng: Cơ cấu tay quay con trượt thường được sử dụng trong các ứng dụng yêu cầu chuyển động tuyến tính như bơm tay, cơ cấu điều khiển và cơ cấu chữ X. Trong khi đó, cơ cấu tay quay thanh lắc thường được sử dụng trong cơ cấu treo, cơ cấu đòn đều và nhiều ứng dụng tự dao động khác.

5. Em hãy đếm số răng của đĩa xích và lip xe đạp trong gia đình em, từ đó tính toán tỉ số truyền của bộ xích xe đạp đó.

Có 12 chiếc răng trên đĩa xích, 7 chiếc răng trên đĩa lip

Tỉ số truyền: 12/7 = 1,71

6. Nêu những đặc điểm cơ bản của một số ngành nghề phổ biến trong lĩnh vực cơ khí.

- Thợ cơ khí: biết sử dụng công cụ, phụ tùng một cách thành thạo để lắp đặt, chế tạo, vận hành máy móc hoặc sửa chữa, phục hồi, thay thế các bộ phận hư hỏng trên máy móc.

- Kĩ sư thiết kế cơ khí: dùng sự sáng tạo, kiến thức cũng như kỹ năng để tạo ra các bản thiết kế về sản phẩm cơ khí như máy móc, động cơ,...  Và các sản phẩm cơ khí đó sẽ được ứng dụng vào các hoạt động sản xuất và phát triển cuộc sống. 

7. Nếu những kĩ thuật cơ bản khi cưa và đục kim loại.

- Cưa: 

+ Chuẩn bị kĩ càng: lắp lưỡi cưa, lấy dấu, chọn ê tô.

+ Tư thế đứng và thao tác cưa: đứng thẳng, thoải mái, khối lượng cơ thể phân bố đều hai chân

+ Cầm cưa: tay thuận nắm cán cưa, tay còn lại nắm đầu kia của khung cưa

+ Thao tác: kết hợp 2 tay và cơ thể để đẩy và kéo cưa

- Đục:

+ Cầm đục và búa: tay thuận cầm búa, tay còn lại cầm đục; các ngón tay cầm chặt vừa phải để dễ điều chỉnh

+ Tư thế: giống với tư thế khi cưa

+ Đánh búa: theo thứ tự bắt đầu đục, khi đứt thì đục vuông góc với mặt phẳng nằm ngang, kết thúc đục thì giảm lực đánh búa.