Chuẩn bị đọc

Câu 1. Em đã từng ăn cốm chưa? Hãy chia sẻ cảm nhận của em về mùi vị của cốm.

Câu 2. Dựa vào nhan đề, em hãy dự đoán nội dung của văn bản.

Trả lời:

Câu 1: Em đã từng được ăn cốm ạ. Cốm có mùi hương thơm thoang thoảng, khi ăn có vị rất dẻo và ngọt dịu.

Câu 2: Dựa vào nhan đề, em đoán nội dung của văn bản nói về đặc sản cốm nổi tiếng ở làng Vòng - Hà Nội.

Trải nghiệm cùng văn bản

Câu 1: Chú ý những từ tác giả dùng để miêu tả màu sắc, mùi vị của cốm và hồng

Câu 2: Em hình dung thế nào về hình ảnh cô gái làng Vòng được tác giả miêu tả trong đoạn này?

Câu 3: Để làm ra sản phẩm cốm, cần bao nhiêu công đoạn?

Trả lời:

Câu 1: Các từ ngữ tác giả dùng để miểu tả màu sắc, mùi vị của cốm và hồng là màu sắc tương phản, tôn lẫn nhau, thắm đượm với nhau, giản dị, thanh khiết, chói lọi, vương giả, vị ngọt lừ.

Câu 2: Hình ảnh cô gái làng Vòng được tác giả miêu tả trong đoạn này là những cô gái đầy giản dị, mộc mạc và ưa nhìn.

Câu 3: Để làm ra sản phẩm cốm, cần trải qua 5 công đoạn:

• Lúa ngắt đem ở cánh đồng về phải tuốt để cho những hạt thóc vàng rơi ra
• Đảo cốm trong những nồi rang
• Xay, giã cốm
• Lấy mạ giã ra, hòa với nước. làm thành một thứ phẩm xanh màu lá cây rồi hồ cốm cho thật đều tay
• Trình bày cốm trên những mảnh lá chuối hay những cái lá sen rồi xếp vào thùng để gánh đi bán

Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1: Tìm những từ ngữ, hình ảnh thể hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả trong các đoạn văn sau:

Vì thế, ăn miếng cốm cho ra miếng cốm, người ta cũng cần phải tỏ ra một chút gì thanh lịch, cao quý; phải biết tiếc từng hạt rơi, hạt vãi, và nhất là phải ăn từng chút một, lấy ngón tay nhón lấy từng chút một, chứ không được phũ phàng.

Ta vừa nhai nhỏ nhẹ, vừa ngẫm nghĩ đến tinh chất thơm của cốm thoang thoảng mùi lúa đòng đòng, tinh chất ngọt của cốm phiêu phiêu như khí trời trong sạch và ta sẽ thấy rằng ăn một miếng cốm vào miệng là ta nuốt cả hương thơm của những cánh đồng quê của ông cha ta vào lòng. Dịu dàng biết chừng nào! Mà cảm khái nhường bao!

Đó là tình cảm, cảm xúc như thế nào?

Câu 2: Tìm một số chi tiết thể hiện sự hòa quyện giữa cảm xúc, suy nghĩ của tác giả với vẻ đẹp của thiên nhiên, tạo vật trong văn bản và nêu tác dụng của chúng

Câu 3: Đọc văn bản, em cảm nhận được điều gì về tâm hồn của nhà văn Vũ Bằng?

Câu 4: Xác định chủ đề của văn bản. Dựa vào đâu em xác định như vậy?

Câu 5: Em hãy chỉ ra một số đặc điểm của tùy bút được thể hiện trong văn bản.

Câu 6: "Ờ mà thật vậy, sao cứ phải là lá sen mới gói được cốm? Mà sao cứ phải là rơm tươi của cây lúa mới đem buộc được gói cốm?" Hãy viết từ 3 đến 5 câu trình bày cách lí giải của em về câu hỏi trên.

Trả lời:

Câu 1: Những từ ngữ, hình ảnh thể hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả trong các đoạn văn là:

• Tỏ ra một chút gì thanh lịch, cao quý.
• Biết tiếc từng hạt rơi, hạt vãi, và nhất là phải ăn từng chút một, lấy ngón tay nhón lấy từng chút một, chứ không được phũ phàng.
• Vừa nhai nhỏ nhẹ, vừa ngẫm nghĩ đến tính chất thơm và tính chất ngọt của cốm
• Ăn một miếng cốm vào miệng là nuốt cả hương thơm những cánh đồng quê vào lòng
• Dịu dàng biết chừng nào! mà cảm khái nhường nào!

Tác giả đã nhắc nhở mọi người cần phải trân trọng, ăn cốm cẩn thận, tránh lãng phí và ăn cốm một cách tao nhã. Qua đó cho thấy tình cảm nâng niu, trân trọng và biết ơn khi ăn cốm của tác giả. 

Câu 2: Một số chi tiết thể hiện sự hòa quyện giữa cảm xúc, suy nghĩ của tác giả với vẻ đẹp của thiên nhiên, tạo vật trong văn bản:

• Cốm nguyên là cái hạt non của "thóc nếp hoa vàng" ... ngào ngạt múi lúa chín xen với mùi cỏ, mùi đất của quê hương làm cho ta nhẹ nhõm và đôi khi phơi phới.
• ... ta sẽ thấy rằng ăn một miếng cốm vào miệng là ta nuốt cả hương thơm của những cánh đồng quê của ông cha ta vào lòng. Dịu dàng biết chừng nào! Mà cảm khái nhường bao!

Những chi tiết trên đã giúp người đọc có thêm nhiều cái nhìn mới mẻ và độc đáo về cốm. Cốm không chỉ là một thứ quà mang hương vị thơm ngon mà nó còn mang hương vị yêu thương, tự hào của quê hương đất nước. 

Câu 3: Đọc văn bản, em cảm nhận nhà văn Vũ Bằng có một tâm hồn tinh tế, nhạy bén, quan sát một cách nâng niu, cẩn thận với tình yêu thương, trân trọng, biết ơn và tự hào với món ăn đặc sản, bình dị của dân tộc.

Câu 4: Chủ đề của văn bản là nói về Cốm ở làng Vòng - một thức quà của lúa non vô cùng quan trọng và đầy ý nghĩa đối với người Hà Nội nói riêng, người Việt Nam nói chung. 

Dựa vào chính nhan đề của văn bản giúp em xác định được chủ đề của văn bản.

Câu 5: Một số đặc điểm của tùy bút được thể hiện trong văn bản:

• Tác giả đã miêu tả những sự kiện, con người và cung cấp những thông tin cụ thể, chính xác về Cốm ở làng Vòng qua sự quan sát và trải nghiệm chân thực của mình.
• Bên cạnh việc miêu tả chi tiết, đầy đủ các khía cạnh đặc trưng của Cốm, tác giả còn bộc lộ tâm tư, tình cảm, sự nâng niu, trân trọng về Cốm. Qua đó, khơi gợi chúng ta hãy giữ gìn những nét đẹp và truyền thống văn hóa ẩm thực của nước ta.
• Ngôn ngữ mộc mac, giản dị, chân thực mà cũng tràn ngập tình cảm
• Lời văn, giọng điệu uyển chuyển, linh hoạt.
• Hình ảnh độc đáo, sáng tạo và mang nhiều ý nghĩa.

Câu 6: 

Khi nói về Cốm, ta hiện ra một món ăn sạch sẽ tinh khiết và thơm ngon. Khi sử dụng lá sen để gói, ta sẽ thấy thơm và ngon hơn nhiều so với các loại lá khác. Không những thế, ta còn cảm nhận ngay được sự nhẹ nhàng, thanh cao nhưng lại rất đỗi bình dị trong đó. Rơm là phần gần gũi nhất với những người nông dân, thể hiện được tính truyền thống của dân tộc trong đó. Chính vì vậy, khi sử dụng lá sen và rơm để gói cốm, ta sẽ thấy đấy không chỉ là thứ một quà bình dị, dân dã mà nó còn mang đậm chất tinh tế và hương sắc Việt Nam vào mỗi độ thu về.