A.KIẾN THỨC CẦN NẮM VỮNG

I – THẾ NÀO LÀ DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU?

1.Tìm các cụm danh từ có trong câu:

Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn có.

(Hoài Thanh)

Các cụm danh từ là: những tình cảm ta không có 

những tình cảm ta sẵn có

2. Phân tích cấu tạo của những cụm danh từ vừa tìm được và cấu tạo của phụ ngữ trong mỗi cụm danh từ.

Có thể xem hai phụ ngữ ta không có và ta sẵn có là những cụm chủ - vị.

Ghi nhớ

Khi nói hoặc viết, có thể dùng những cụm từ có hình thức giống câu đơn bình thường, gọi là cụm chủ - vị (cụm C –V), làm thành phần của câu hoặc của cụm từ để mở rộng câu.

II – CÁC TRƯỜNG HỢP DÙNG CỤM CHỦ - VỊ ĐỂ MỞ RỘNG CÂU

Tìm cụm C – V làm thành phần câu hoặc thành phần cụm từ trong các câu sau đây. Cho biết trong mỗi câu, cụm C – V làm thành phần gì.

a) Chị Ba đến khiến tôi rất vui và vững tâm.

(Bùi Đức Ái)

b) Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta tinh thần rất hăng hái.

(Hồ Chí Minh)

c) Chúng ta có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm, cũng như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen.

(Thạch Lam)

d) Nói cho đúng thì phẩm giá của tiếng Việt chỉ mới thật sự được xác định và đảm bảo từ ngày Cách mạng tháng Tám thành công.

(Đặng Thai Mai)

Câu a) Chị Ba đến / khiến tôi rất vui và vững tâm.

 C                              V

=> Chủ ngữ là 1 cụm chủ - vị, vị ngữ là phụ ngữ trong cụm động từ;

Trong đó:

Chị Ba / đến

  C          V

tôi / rất vui và vững tâm.

 C                V

Câu b: Khi bắt đầu kháng chiến, nhân dân ta / tinh thần rất hăng hái.

                         T                                 C                             V

=>Vị ngữ là 1 cụm chủ vị;

Trong đó:

tinh thần / rất hăng hái.

    C                 V

Câu c: Chúng ta / có thể nói rằng trời sinh lá sen để bao bọc cốm, cũng như trời sinh cốm nằm ủ trong lá sen.

                C                                                                                            V

=>Vị ngữ là cụm động từ. Trong cụm động từ ấy phụ ngữ là 2 cụm chủ - vị.

Trong đó:

trời / sinh lá sen để bao bọc cốm

 C                           V

trời / sinh cốm nằm ủ trong lá sen.

 C                          V

Câu d: Nói cho đúng thì phẩm giá của tiếng Việt / chỉ mới thật sự được xác định và đảm bảo / từ ngày Cách mạng tháng Támthành công.

                                      C                                                                        V                                                                    T

=>Trạng ngữ là cụm danh từ, trong đó phụ ngữ cho danh từ là cụm chủ - vị.

Trong đó:

Cách mạng tháng Tám / thành công.

               C                              V

Ghi nhớ

Các thành phần câu như chủ ngữ, vị ngữ và các phụ ngữ trong cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ đều có thể được cấu tạo bằng cụm C – V.