Soạn hình học 12 bài 3: Phương trình đường thẳng trong không gian

Bài học với nội dung: Phương trình đường thẳng trong không gian. Một kiến thức mới đòi hỏi các bạn học sinh cần nắm được lý thuyết để vận dụng giải quyết các bài toán. Dựa vào cấu trúc SGK toán lớp 12, Hocthoi sẽ tóm tắt lại hệ thống lý thuyết và hướng dẫn giải các bài tập 1 cách chi tiết, dễ hiểu. Hi vọng rằng, đây sẽ là tài liệu hữu ích giúp các em học tập tốt hơn

A. Tổng hợp kiến thức

I. Phương trình tham số của đường thẳng

Định lí

  • Trong không gian Oxyz cho đường thẳng $\Delta $ đi qua điểm $M_{0}(x_{0};y_{0};z_{0})$ và nhận $\overrightarrow{a}=(a_{1},a_{2};a_{3})$ làm vectơ chỉ phương.
  • Điều kiện cần và đủ để điểm $M(x;y;z)$ nằm trên $\Delta $ là có một số thực $t$ sao cho:
$\left\{\begin{matrix}x=x_{0}+ta_{1} &  & \\ y=y_{0}+ta_{2} &  & \\ z=z_{0}+ta_{3} &  & \end{matrix}\right.$ 

II. Điều kiện để hai đường thẳng song song, cắt nhau, chéo nhau

1. Hai đường thẳng song song

 Phương trình đường thẳng trong không gian

  • d // d' <=> $d//d'<=>\left\{\begin{matrix}\overrightarrow{a}=k\overrightarrow{a'} &  & \\ M \in d &  & \\ M \notin d' &  & \end{matrix}\right.$
  • $d \equiv  d'<=>\left\{\begin{matrix}\overrightarrow{a}=k\overrightarrow{a'} &  & \\ M \in d &  & \\ M \in d' &  & \end{matrix}\right.$

2. Hai đường thẳng cắt nhau

Cho d: $\left\{\begin{matrix}x=x_{0}+ta_{1} &  & \\ y=y_{0}+ta_{2}  &  & \\ z=z_{0}+ta_{3} &  & \end{matrix}\right.$ và d': $\left\{\begin{matrix}x=x_{0}'+t'a_{1}' &  & \\ y=y_{0}'+t'a_{2}'  &  & \\ z=z_{0}'+t'a_{3}' &  & \end{matrix}\right.$

  • $d$ và $d'$ cắt nhau <=> $\left\{\begin{matrix}x_{0}+ta_{1}=x_{0}'+t'a_{1}' &  & \\ y_{0}+ta_{2}=y_{0}'+t'a_{2}'  &  & \\ z_{0}+ta_{3}=z_{0}'+t'a_{3}' &  & \end{matrix}\right.$ có đúng  một nghiệm.

3. Hai đường thẳng chéo nhau

  • $d$ và $d'$ chéo nhau <=> $\left\{\begin{matrix}x_{0}+ta_{1}=x_{0}'+t'a_{1}' &  & \\ y_{0}+ta_{2}=y_{0}'+t'a_{2}'  &  & \\ z_{0}+ta_{3}=z_{0}'+t'a_{3}' &  & \end{matrix}\right.$ vô nghiệm.

Giải đáp câu hỏi và bài tập

Bài tập 1: Trang 89 - sgk hình học 12

Viết phương trình tham số của đường thẳng d trong các trường hợp sau:

a) d đi qua điểm M(5 ; 4 ; 1) có vec tơ chỉ phương $\overrightarrow{a}=(2;-3;1)$

b) d đi qua điểm A(2 ; -1 ; 3) và vuông góc với mặt phẳng ($\alpha$) có phương trình: $x + y - z + 5 = 0$

c) d đi qua điểm B(2 ; 0 ; -3) và song song với đường thẳng ∆ có phương trình: $\left\{\begin{matrix}x=1+2t &  & \\y=-3+3t  &  & \\ z=4t &  & \end{matrix}\right.$

d) d đi qua hai điểm P(1 ; 2 ; 3) và Q(5 ; 4 ; 4).

Bài tập 2: Trang 89 - sgk hình học 12

Viết phương trình tham số của đường thẳng là hình chiếu vuông góc của đường thẳng 

d: $\left\{\begin{matrix}x=2+t &  & \\y=-3+2t  &  & \\ z=1+3t &  & \end{matrix}\right.(t \in R)$  lần lượt trên các mặt phẳng sau:

a) (Oxy) 

b) (Oyz)

Bài tập 3: Trang 90 sgk hình học 12

Xét vị trí tương đối của đường thẳng d và d' trong các trường hợp sau:

a) d: $\left\{\begin{matrix}x=-3+2t &  & \\y=-2+3t  &  & \\ z=6+4t &  & \end{matrix}\right.$ và d': $\left\{\begin{matrix}x=5+t' &  & \\y=-1-4t'  &  & \\ z=20+t' &  &\end{matrix}\right.$

b) $\left\{\begin{matrix}x=1+t &  & \\y=2+t  &  & \\ z=3-t &  & \end{matrix}\right.$ và d': $\left\{\begin{matrix}x=1+2t' &  & \\y=-1+2t'  &  & \\ z=2-2t' &  & \end{matrix}\right.$

Bài tập 4: Trang 90 - sgk hình học 12

Tìm a để hai đường thẳng sau đây cắt nhau:

d: $\left\{\begin{matrix}x=1+at &  & \\y=t  &  & \\ z=-1+2t &  & \end{matrix}\right.$ và d': $\left\{\begin{matrix}x=1-t' &  & \\y=2+2t'  &  & \\ z=3-t' &  & \end{matrix}\right.$

Bài tập 5: Trang 90 - sgk hình học 12

Xét vị trí tương đối của đường thẳng d với mặt phẳng ($\alpha$) trong các trường hợp sau:

a) d: $\left\{\begin{matrix}x=12+4t &  & \\y=9+3t  &  & \\ z=1+t &  & \end{matrix}\right.$ và ($\alpha$): $3x+5y-z-2=0$

b) d: $\left\{\begin{matrix}x=1+t &  & \\y=2-t  &  & \\ z=1+2t &  & \end{matrix}\right.$ và ($\alpha$): $x+3y+z+1=0$

c) d: $\left\{\begin{matrix}x=12+4t &  & \\y=1+2t  &  & \\ z=2-3t &  & \end{matrix}\right.$ và ($\alpha$): $x+y+z-4=0$

Bài tập 6: Trang 90 - sgk hình học 12

Tính khoảng cách giữa đường thẳng  

∆ : $\left\{\begin{matrix}x=-3+2t &  & \\y=-1+3t  &  & \\ z=-1+2t &  & \end{matrix}\right.$ và mp($\alpha$): $2x-2y+z+3=0$

Bài tập 7: Trang 91 - sgk hình học 12

Cho điểm A(1 ; 0 ; 0) và đường thẳng ∆: $\left\{\begin{matrix}x=2+t &  & \\y=1+2t  &  & \\ z=t &  & \end{matrix}\right.$ 

a) Tìm tọa độ điểm H là hình chiếu vuông góc của điểm A trên đường thẳng ∆.

b) Tìm tọa độ điểm A' đối xứng với A qua đường thẳng ∆.

Bài tập 8: Trang 91 - sgk hình học 12

Cho điểm M(1; 4; 2) và mặt phẳng ($\alpha$): $x + y + z – 1 = 0$

a)Tìm tọa độ điểm H là hình chiếu vuông góc của điểm M trên mặt phẳng ($\alpha$).

b)Tìm tọa độ điểm M' đối xứng với M qua mặt phẳng ($\alpha$).

c) Tính khoảng cách từ điểm M đến mặt phẳng ($\alpha$).

Bài tập 9: Trang 91 - sgk hình học 12

Cho hai đường thẳng:

d: $\left\{\begin{matrix}x=1-t &  & \\y=2+2t  &  & \\ z=3t &  & \end{matrix}\right.$ và d': $\left\{\begin{matrix}x=1+t &  & \\y=3-2t  &  & \\ z=1 &  & \end{matrix}\right.$

Chứng minh d và d' chéo nhau. 

Bài tập 10: Trang 91 - sgk hình học 12

Giải bài toán sau đây bằng phương pháp tọa độ. Cho hình lập phương ABCD.A'B'C'D' có cạnh bằng 1.

Tính khoảng cách từ đỉnh A đến các mặt phẳng (A'BD) và (B'D'C).

Phần trên, hocthoi.net đã soạn đầy đủ lý thuyết và bài tập của bài học: Soạn hình học 12 bài 3: Phương trình đường thẳng trong không gian . Bài học nằm trong chuyên mục: Soạn hình học lớp 12. Phần trình bày do Nguyễn Linh tổng hợp và thực hiện giải bài. Nếu có chỗ nào chưa rõ, có phần nào muốn hiểu rộng thêm, bạn đọc vui lòng comment bên dưới. Ban biên tập sẽ giải đáp giúp các bạn trong thời gian sớm nhất.

Bài soạn các môn khác

Bình luận