HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ:

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu sơ đồ khối hệ thống cơ khí động lực

- GV yêu cầu HS đọc thông tin mục I.1 SGK,  quan sát Hình 15.1 và cho biết các bộ phận của hệ thống cơ khí động lực.

Hình 15.1. Sơ đồ chung của hệ thống cơ khí động lực

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu các bộ phận chính trong hệ thống cơ khí động lực

- GV chia lớp thành 4 nhóm, mỗi nhóm thực hiện nhiệm vụ sau:

+ Nhóm 1: Tìm hiểu về nguồn động lực

·      Vai trò của nguồn động lực là gì?

·      Kể tên một số máy móc, thiết bị có sử dụng động cơ đốt trong làm nguồn động lực.

+ Nhóm 2: Tìm hiểu hệ thống truyền động

·      Hệ thống truyền động có vai trò gì trong hệ thống cơ khí động lực?

·      Kể tên và nêu vai trò của một số hệ thống truyền động cơ khí.

+ Nhóm 3: Tìm hiểu hệ thống truyền động của xe máy

·      Trên xe máy có những hệ thống truyền động nào? Cho biết vai trò của hệ thống đó.

·      Để thay đổi số vòng quay từ động cơ đến bánh sau xe máy, có thể thực hiện bằng cách nào?

+ Nhóm 4: Tìm hiểu máy công tác

·      Nêu tên vai trò của máy công tác.

·      Kể tên một số máy công tác trên các hệ thống cơ khí động lực thường gặp trong cuộc sống.

·      Quan sát hình 15.5 và cho biết các máy công tác này thực hiên nhiệm vụ gì?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập:

- HS nghiên cứu SGK, hoàn thành hộp chức năng Khám phá.

- HS thảo luận nhóm, tìm hiểu các vấn đề GV yêu cầu.

- GV hỗ trợ, quan sát.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận:

- Các nhóm phát biểu kết quả hoạt động.

- HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện:

- GV nêu nhận xét, chốt lại kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung tiếp theo.

I. Cấu tạo chung hệ thống cơ khí động lực

1. Sơ đồ khối hệ thống cơ khí động lực

- Hệ thống cơ khí động lực thường bao gồm các nguồn động lực, hệ thống truyền động và máy công tác.

2. Các bộ phận chính trong hệ thống cơ khí động lực

a) Nguồn động lực

- Vai trò: sinh ra công suất và mômen kéo máy công tác.

- Động cơ đốt trong là nguồn động lực được sử dụng phổ biến.

- Một số máy móc, thiết bị sử dụng động cơ đốt trong: Tàu hỏa, xe du lịch, xe khách, máy phát điện, máy nén khí, máy bay không phải phản lực, máy cày, máy cưa...

b) Hệ thống truyền động

- Vai trò: là bộ phận trung gian thực hiện truyền và biến đổi số vòng quay, mômen từ nguồn động lực đến máy công tác.

- Vai trò của một số hệ thống truyền động cơ khí:

+ Truyền động đai, truyền động xích: thường dùng khi khoảng cách các trục xa nhau với yêu cầu công suất nhỏ và trung bình.

+ Truyền động bánh răng: dùng khi cần truyền lực và mômen lớn, khoảng cách các trục gần nhau.

+ Truyền động các đăng: dùng khi khoảng cách các cụm truyền xa nhau và có thể thay đổi vị trí, khoảng cách khi vận hành.

- Trên xe máy có những hệ thống truyền động: li hợp, hộp số, bộ truyền xích.

+ Li hợp: dùng để truyền, ngắt công suất từ động cơ đến hộp số.

+ Hộp số: dùng để thay đổi tỉ số truyền nhằm làm thay đổi số vòng quay, mômen từ động cơ đến bộ truyền xích.

+ Bộ truyền xích dùng để truyền và biến đổi số vòng quay và mômen từ trục ra của hộp số.

- Để thay đổi số vòng quay từ động cơ đến bánh sau xe máy, có thể thay đổi tỉ số truyền trong hộp số.

c) Máy công tác

- Vai trò: là bộ phận nhận năng lượng từ nguồn động lực thông qua hệ thống truyền động để thực hiện nhiệm vụ của hệ thống cơ khí động lực.

- Một số máy công tác:

+ Bánh xe: giúp xe di chuyển được

+ Chân vịt: giúp tàu thủy hoạt động được trên mặt nước

+ Máy xay xát: dùng để xay, xát, và nghiền các loại nguyên liệu như gạo, lúa, ngô, khoai,...

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ:

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm 4, thực hiện các yêu cầu sau:

+ Kể tên một số phương tiện giao thông thuộc lĩnh vực cơ khí động lực.

+ Kể tên một số máy xây dựng thuộc lĩnh vực cơ khí động lực.

+ Cho biết máy bơm nước, máy phát điện sử dụng động cơ đốt trong thường được sử dụng ở đâu?

- GV gợi ý các nhóm tìm hiểu theo mẫu như bảng dưới đây:

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập:

- HS nghiên cứu SGK, thực hiện hộp chức năng Khám phá.

- HS thảo luận nhóm, thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát và trợ giúp HS.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận:

- Các nhóm lên bảng điền thông tin vào bảng ghi.

- HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện:

GV nhận xét, đánh giá những kết quả trong bảng ghi của HS.

II. Một số máy móc thuộc lĩnh vực cơ khí động lực

- Đặc điểm một số máy móc thuộc lĩnh vực cơ khí động lực (bảng dưới):

Lĩnh vực

Tên máy cơ khí động lực

Đặc điểm

1. Giao thông

Ô tô

- Là phương tiện giao thông đường bộ phổ biến nhất trong các phương tiện giao thông vận tải.

- Có nhiều chủng loại khác nhau dùng để chuyên chở hàng hóa, chở người hoặc làm các nhiệm vụ riêng như xe cứu hỏa, xe cứu thương...

- Máy công tác là bánh xe.

Tàu thủy

- Là phương tiện giao thông vận tải đường thủy, phục vụ chuyên chở hành khách, hàng hóa.

- Máy công tác là chân vịt (cánh quạt).

Tàu hỏa

- Là phương tiện giao thông vận tải đường sắt.

- Bao gồm đầu máy và các toa tàu nối với nhau và chỉ chạy được trên đường ray.

- Máy công tác là bánh xe.

Máy bay

- Là phương tiện giao thông vận tải đường hàng không, có máy công tác là cánh quạt hoặc cánh bằng kết hợp với cánh quạt.

- Phân loại: máy bay dân dụng, máy bay quân sự.

- Ưu điểm nổi bật là chuyên chở người và hàng hóa nhanh chóng, an toàn so với các phương tiện giao thông khác.

2. Xây dựng

Máy đào

- Được sử dụng phổ biến trên các công trường khai thác khoáng sản, các công trình thi công xây dựng.

- Công dụng: đào kênh mương, hố móng...; xúc đất, đá, vật liệu rời đổ lên thiết bị vận chuyển khác.

- Máy công tác là bánh xe (bánh xích), gầu đào và tay cần trợ lực.

Máy đầm

- Công dụng: làm chặt đất.

- Máy đầm có nhiều loại, trong đó loại máy đầm rung quả lăn nhẵn (xe lu rung) được sử dụng phổ biến.

- Máy công tác là bánh xe, quả lăn.

3. Một số máy tĩnh tại

Máy phát điện

- Sử dụng động cơ đốt trong.

- Thường được lắp đặt tại các doanh nghiệp, trường học, bệnh viện, trung tâm thương mại...

Máy bơm

- Được sử dụng phổ biến trong lĩnh vực cấp thoát nước, tưới tiêu cây trồng, phòng cháy chữa cháy...