Bài tập 1. “Nam Tế thư”, một thư tịch cổ của Trung Hoa, có ghi chép về người Phù Nam như sau:

“Người Phù Nam thường buôn vàng bạc, tơ lụa. Con cái nhà quỷ tộc thường mặc xà rông bằng lụa the. Đàn bà thì mặc một thứ áo vải luồn qua đầu. Người nghèo thì quấn một mảnh vải thô quanh mình. Họ đúc nhẫn và vòng đeo tay bằng vàng, làm bát đĩa bằng ngọc. Họ đốn cây lấy gỗ làm nhà và rào vườn tược chung quanh nhà. Nhà vua ở trong một nhà lầu có tầng gác. Dọc bờ biển, người ta trồng cây thốt nốt lá dài dùng để lợp nhà. Người ta đóng những chiếc thuyền dài tám, chín trượng, rộng sâu, bảy phần mười trượng. Mũi thuyền và lái thuyền giống như đầu và đuôi cá. Nhà vua ngự trên mình voi. Đàn bà có thể cưỡi voi đi. Họ thích chơi chọi gà...”

Hãy phân tích đoạn trích trên để đánh giá mức độ phát triển kinh tế, chính trị và văn hoá của văn minh Phù Nam

Hướng dẫn trả lời: 

Người Phù Nam rất giàu có và có một cuộc sống khá đầy đủ, sung túc. Họ làm giàu bằng cách buôn vàng bạc, tơ lụa. Đó là những vật phẩm sang trọng và đắt tiền. Người dân Phù Nam cũng được phân cấp rõ ràng qua trang phục, nhà giàu thì đuợc mặc xà rông bằng lụa the, nhà nghèo thì quấn vải thô quanh mình. Đời sống của họ cũng rất phát triển, sử dụng trang sức bàng vàng, ngọc; họ cũng biết làm nhà bằng gỗ, trồng cây thốt nốt để lấy lá lợp mái và rào vườn tược xung quanh. Như vậy là họ đã hình thành quan niệm sở hữu cá nhân. Các công cụ hay thuyền bè dùng để đánh bắt cá cũng được đầu tư thể hiện ý thức phát triển kinh tế. Đời sống văn hóa của người Phù Nam cũng rất phong phú: cưỡi voi, chơi chọi gà,... Va fđặc biệt là ở đây rất bình đẳng, không phân biệt đối xử nam - nữ, ...

Như vậy so với các quốc gia khác thời kì này thì văn minh Phù Nam phát triển hơn cả về kinh tế, chính trị và văn hoá.

Bài tập 2.  Hãy quan sát, tìm điểm giống nhau và khác nhau giữa 2 tượng đồng thuộc văn minh Phù Nam với văn minh Chăm-pa.

Hướng dẫn trả lời: 

Điểm giống nhau:

Cả hai bức tượng đều có 4 tay

Điểm khác nhau:

• Tượng Vishnu: Tượng đứng trên bệ, đầu đội mũ hình trụ. Tượng có bốn tay, hai tay sau, một tay cầm vỏ ốc (Shanka) biểu tượng nguồn gốc của sự sống, hai tay trước, tay phải cầm quả cầu (Bhu) tượng trưng cho trái đất, tay trái đặt lên cây trùy dài, Thần quấn dhoti dài.
• Tượng Avalokitesvara: Bằng đồng, được thể hiện trong tư thế đứng, ngực nở eo thon, mang nhiều trang sức ở tai, cổ, bắp tay, cổ tay, cổ chân,…khuôn mặt đầy đặn. Đôi mắt mở, tóc búi cao có miện chạm hình tượng Phật ngồi. Tượng có 4 tay, 2 tay sau hơi cong vào một tay cầm quyển sách, 2 tay trước đưa ra cầm nụ sen và bình nước cam lồ.

Bài tập 3. Quan sát Hình 17.3, em hãy nhận xét về kĩ thuật chế tác các loại đồ trang sức của cư dân Phù Nam.

Hướng dẫn trả lời: 

Kĩ thuật chế tác các loại đồ trang sức của cư dân Phù Nam được tắc tạc tinh xảo, khéo léo. Đồ trang sức của cư dân Phù Nam có nhiều loại rất là phong phú: vòng tay, nhẫn, cài đầu, gương, ... Nhìn vào ta thấy được sự tỉ mỉ trang trí từng chi tiết nhỏ của món đồ, kích cỡ to nhỏ khác nhau rất phong phú; nhiều món đồ rất thời trang chứng tỏ tài năng cũng như sự phát triển văn hóa của người dân Phù Nam.

Bài tập 4. Hãy so sánh sự giống nhau và khác nhau của văn minh Phù Nam với 2 nền văn minh Văn Lang - Âu Lạc và Chăm-pa theo các tiêu chí dưới đây:

• Điểm giống nhau:
• Điểm khác nhau:

Hướng dẫn trả lời: 

Điểm giống nhau:

• Chủ yếu là nông nghiệp trồng lúa nước, sử dụng sức kéo của trâu bò. Ngoài ra, cư dân còn chăn nuôi, làm các mặt hàng thủ công, đánh cá.

• Có tập quán ở nhà sàn, có đời sống văn hoá phong phú gắn với sản xuất nông nghiệp.

Điểm khác nhau:

Bài tập 5.  Quốc gia Phù Nam hình thành trên những cơ sở nào? Những cơ sở ấy có gì khác biệt so với sự ra đời của Vương quốc Lâm Ấp?

Hướng dẫn trả lời: 

Quốc gia Phù Nam hình thành trên những cơ sở:

• Trên địa bàn châu thổ sông Cửu Long đã hình thành nền văn hóa cổ từ cuối thời đại đá mới chuyển sang thời đại đồ đống và sắt cách ngày nay khoảng 1500 – 2000 năm.
• Trên cơ sở nền văn hóa Oc Eo, quốc gia cổ Phù Nam được hình thành vào khoảng thế kỉ I.

Sự ra đời của Vương quốc Lâm Ấp:

• Năm 192, Khu Liên giết huyện lệnh (huyện trưởng) nắm quyền cai trị. 
• Khu Liên cắt một phần lãnh thổ cực nam của quận Nhật Nam - huyện Tượng Lâm để thành lập vương quốc riêng: sau này, Hậu Đường Thư gọi quốc gia này là Lâm Ấp Quốc.

Như vậy, quốc gia Phù Nam được hình thành trên địa bàn rộng lớn cố định còn vương quốc Lâm Ấp lại được hình thành trên một phần lãnh thổ để thành lập vương quốc riêng.

Bài tập 6.  Hãy nêu những nét chính về tình hình kinh tế, văn hoá, xã hội của quốc gia cổ Phù Nam.

Tình hình kinh tế:

• Cư dân Phù Nam sản xuất nông nghiệp, kết hợp với làm nghề thủ công, đánh cá và buôn bán.
• Ngoại thương đường biển rất phát triển.

Tình hình văn hóa:

• Tập quán phổ biến của cư dân Phù Nam là ở nhà sàn.
• Phật giáo và Ba-la-môn giáo được sùng tín.
• Nghệ thuật ca, múa nhạc phát triển.

Tình hình xã hội:

• Có sự phân hóa giàu nghèo hình thành các tầng lớp quý tộc, bình dân, nô lệ.

Bài tập 7. Khoanh tròn chữ cái với ý đúng.
1. Trên cơ sở của văn hóa Óc Eo, một quốc gia cổ đã được hình thành với tên gọi là Vương quốc
A. Óc Eo.              
B. Chăm-pa.                 
C. Phù Nam.                     
D. Lan Xang.        
2. Trong các thế kỉ III – V là thời kì quốc gia Phù Nam
A. hình thành.               
B. rất phát triển.         
C. suy yếu.                    
B. bị thôn tính.
3. Các hoạt động kinh tế chính của cư dân Phù Nam là
A. sản xuất nông nghiệp, kết hợp đánh cá, săn bắn và khai thác hải sản.
B. nghề nông trồng lúa, thủ công nghiệp, ngoại thương đường biển.
C. thủ công nghiệp, buôn bán với các nước châu Âu và Nam Á.
D. thủ công nghiệp, khai thác hải sản, ngoại thương đường biển.
4. Xã hội Phù Nam bao gồm các tầng lớp chính nào?
A. Quý tộc, địa chủ, nông dân.
B. Quý tộc, bình dân, nô lệ.
C. Quý tộc, tăng lữ, nông dân, nô tì.
D. Thủ lĩnh quân sự, bình dân, nô tì.
5. Tập quán phổ biến của cư dân Phù Nam là
A. ở nhà sàn.                                      
B. thờ thần Mặt Trời.
C. thờ thần Sông.                              
D. thờ cúng tổ tiên.
6. Điểm giống nhau về tín ngưỡng của cư dân Chăm-pa và cư dân Phù Nam là
A. theo tôn giáo Hin-đu và Phật giáo.
B. có tập tục ăn trầu và hỏa táng người chết.
C. sùng bái tự nhiên và thờ cúng tổ tiên.
D. có nghệ thuật ca múa độc đáo và phát triển.
7. Điểm giống nhau trong đời sống kinh tế của cư dân Phù Nam với Văn Lang  -Âu Lạc và Chăm-pa là gì?
A. Làm nông trồng lúa, kết hợp với một số nghề thủ công.
B. Phát triển đánh bắt thủy hải sản và khai thác lâm sản.
C. Đẩy mạnh giao lưu buôn bán với bên ngoài.
D. Nghề khai thác lâm thổ sản khá phát triển.
8. Kinh tế của Vương quốc Phù Nam so với Văn Lang  -Âu Lạc và Chăm-pa có điểm khác biệt nào?
A. Vương quốc giàu mạnh nhất khu vực Đông Nam Á.
B. Ngoại thương đường biển phát triển mạnh mẽ.
C. Đã từng làm chủ một khu vực rộng lớn ở Đông Nam Á.
D. Thể chế chính trị là nhà nước quânchủ điển hình.
9. Nhân tố quan trọng hàng đầu nào đã đưa đến sự phát triển mạnh mẽ của ngoại thương đường biển ở Phù Nam?
A. Nông nghiệp phát triển, tạo nhiều sản phẩm dư thừa.
B. Kĩ thuật đóng tàu có bước phát triển mới.
C. Điều kiện tự nhiên, vị trí địa lí thuận lợi.
D. Sự thúc đẩy mạnh mẽ của hoạt động nội thương.

Hướng dẫn trả lời: 

1. C

2. B

3. A

4. B

5. A

6. A

7. A

8. B

9. C