B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI

E24. Em hãy chỉ ra những sơ đồ nào sau đây không phải là sơ đồ tư duy. Vì sao?

Trả lời:

Sơ đồ (1) không phải là sơ đồ tư duy vì nó mô tả cấu trúc các cấp quản lí cơ quan, không phải là kết quả của sự tóm tắt những suy nghĩ của con người. Sơ đồ (3) không phải là sơ đồ tư duy, sơ đồ tuyến đi trong khu phố không phải là kết quả của sự tóm tắt những suy nghĩ của con người, nó chỉ ra vị trí điểm đi, hướng đến đã được xác định.

E25. Em không đồng ý với ý kiến nào sau đây? Vì sao?

1) Có thể dùng sơ đồ tư duy để ghi chép những ý chính của một bài học.

2) Trong sơ đồ tư duy chỉ có hai loại chủ đề: chủ đề trung tâm và chủ đề chính xung quanh chủ đề trung tâm.

3) Các nhanh nối cho biết mỗi chủ đề được triển khai thành những chi tiết nào.

4) Có thể dùng sơ đồ tư duy để trình chiếu trong một cuộc họp.

5) Sơ đồ thiết kế một ngôi nhà cũng là một sơ đồ tư duy vì nó thể hiện tư duy của người thiết kế.

Trả lời:

Những ý kiến 2), 5) không đúng:

- Trong sơ đồ tư duy có chủ đề trung tâm và chủ đề chính xung quanh chủ đề trung tâm, có thể triển khai tiếp tục các chủ đề chính thành các chủ đề nhỏ hơn nữa. Do đó, ý kiến 2) không đúng.

- Sơ đồ thiết kế một ngôi nhà không phải là một sơ đồ tư duy, mặc dù cũng thể hiện tư duy của người thiết kế nhưng nó mô tả chi tiết vị trí và kích thước của các căn phòng,... giống với bản đồ hơn.

E26. Quan sát sơ đồ tư duy sau đây, em hãy điền vào chỗ chấm (...) trong các câu từ 1 đến 5 sao cho đúng.

1) Chủ đề trung tâm của sơ đồ tư duy là...

2) Chủ đề trung tâm được triển khai thành... ý chính.

3) Chủ đề... là chủ đề mẹ của chủ đề "Vì sao gọi ông là thần đồng âm nhạc".

4) Chủ đề... được triển khai chi tiết thành 4 ý.

5) "Ông sáng tác hơn 600 tác phẩm âm nhạc" là một chi tiết của chủ đề...

Trả lời:

Điền vào chỗ chấm (...) trong các câu từ 1) đến 5) như sau:

1) thần đồng âm nhạc Mô-da

2) 3

3) Thần đồng âm nhạc Mô-da

4) Vì sao gọi ông là thần đồng âm nhạc

5) Ông là nhạc sĩ thiên tài của thế giới

E27. Em hãy tóm tắt vai trò của thực vật đối với môi trường thiên nhiên và đời sống con người bằng cách vẽ một sơ đồ tư duy.

Trả lời:

Một ví dụ về dùng sơ đồ tư duy tóm tắt vai trò của thực vật đối với môi trường thiên nhiên và đời sống con người:

E28. Em hãy nêu bốn bốn tình huống khác nhau thể hiện rằng sử dụng sơ đồ tư duy có thể mang lại hiệu quả và những hiệu quả đó là gì.

Trả lời:

Gợi ý một số tình huống khác nhau sử dụng sơ đồ tư duy có thể mang lại hiệu quả:

- Ôn tập một bài học, một chủ đề: dùng sơ đồ tư duy để tóm tắt giúp hệ thống được những ý chính, logic giữa chúng, dễ nhớ, dễ hiểu.

- Xây dựng một kế hoạch hoạt động: dùng sơ đồ tư duy có thể gợi ra trong suy nghĩ những ý tưởng mới cần thêm vào cho đầy đủ và dựa vào đó triển khai dần được các chi tiết.

- Xây dựng dàn ý của một bài tập làm văn: dùng sơ đồ tư duy gợi ra được các ý chính cần triển khai trong logic để có thể viết được đầy đủ ý và giữa các ý có liên quan chặt chẽ, hợp lí.

- Trình bày một chủ đề trước một tập thể: dùng sơ đồ tư duy gợi nhắc trình bày từ những ý lớn của chủ đề rồi chi tiết hóa dần, làm cho người nghe nắm được chủ đề từ tổng thể đến chi tiết.