Câu 1: (Bài tập 1, SGK): Xác định biện pháp tu từ nói quá trong những câu dưới đây. Cách nói quá trong mỗi trường hợp đó biểu thị điều gì? Chỉ ra tác dụng của chúng.

a) Đêm tháng Năm chưa nằm đã sáng,

Ngày tháng Mười chưa cười đã tối.

(Tục ngữ)

b) Thuận vợ thuận chồng, tát biển Đông cũng cạn

(Tục ngữ)

c) Cày đồng đang buổi ban trưa

Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày

Ai ơi bưng bát cơm đầy

Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần.

(Ca dao)

Trả lời: 

a) Cách nói quá ở câu tục ngữ này là "chưa nằm đã sáng", "chưa cười đã tối". Cách nói quá biểu thị thời gian trôi nhanh nhưng trôi nhanh cũng không đến mức chưa nằm đã sáng và chưa  cười đã tối. Câu tục ngữ nhắc con người phải biết cân bằng và sử dụng thời gian hợp lí. 

b) Cách nói quá ở câu tục ngữ này là "tát Biển Đông cũng cạn" bởi biển Đông thì không bao giờ có thể tát cạn được. Cách nói quá như vậy khẳng định sức mạnh to lớn của tinh thần đoàn kết vợ chồng, khi vợ chồng đồng lòng thì việc gì cũng có thể làm được.

c) Cách nói quá ở câu ca dao này là "mồ hôi - như mưa ruộng cày". Cách nói quá biểu thị sức lao động vất vả của người nông dân, để làm ra hạt gạo phục vụ cho cuộc sống, người nông dân phải trải qua một hành trình vất vả, vì vậy cần phải trân trọng hạt gạo, phải được sử dụng hợp lý không được lãng phí.