Khởi động

Câu hỏi: Em hãy kể tên các sông lớn ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ mà em biết.

Bài giải

Sông Hồng, sông Mã, sông Thái Bình, sông Đuống, sông Đáy.

Khám phá

1. Vị trí và các tên gọi của sông Hồng

Câu hỏi: Quan sát hình 1 và đọc thông tin, em hãy xác định vị trí sông Hồng trên lược đồ và kể một số tên gọi khác của sông Hồng.

Bài giải

Sông Hồng còn có tên gọi khác như Hồng Hà, sông Cái, sông Thao, Bạch Hạc, Nhị Hà,...

2. Văn minh sông Hồng

a) Những thành tựu tiêu biểu

Đọc thông tin và quan sát hình 2, em hãy trình bày những thành tựu tiêu biểu của nền văn minh sông Hồng.

b) Đời sống vật chất và tinh thần của người Việt cổ

Đọc thông tin và quan sát các hình 3, 4, 5, 6 kết hợp với truyền thuyết, em hãy mô tả một số nét cơ bản về đời sống vật chất và tinh thần của người Việt cổ.

 Bài giải

a. Thành tựu tiêu biểu:

• Sự ra đời của nhà nước Văn Lang và nhà nước Âu Lạc: cách ngày nay khoảng 2700 năm, nhà nước đầu tiên đã ra đời, đó là Nhà nước Văn Lang, với kinh đô Phong Châu (Việt Trì, Phú Thọ ngày nay). Sau đó, vào khoảng 2300 năm cách ngày nay, Thục Phán An Dương Vương đã thống nhất cư dân Âu Lạc và Lạc Việt lập ra nhà nước Âu Lạc, đóng đô ở Cổ Loa.
• Trống đồng Đông Sơn: có nhiều loại, đẹp nhất là trống đồng Ngọc Lũ, là nhạc cụ thường được sử dụng trong các lễ hội.

b. Đời sống

• Đời sống vật chất: cư dân Việt cổ sử dụng gạo nếp, gạo tẻ để làm thức ăn chính. Nam mình trần, đóng khố; nữ mặc váy, có yếm che ngực. Họ ở nhà sàn và biết đóng thuyền di chuyển trên sông.
• Đời sống tinh thần: cư dân Việ cổ có tục thờ cúng tổ tiên và các vị thần trong tự nhiên như thần Sông, thần Núi, thần Mặt Trời,... và có tục ăn trầu, nhuộm răng. Trong những ngày lễ hội, họ nhảy múa, thổi kèn, ca hát, đua thuyền,...

3. Biện pháp giữ gìn và phát huy giá trị của sông Hồng

Đọc thông tin và quan sát hình 7, em hãy nêu một số biện pháp giữ gìn và phát huy giá trị của sông Hồng.

Bài giải

Một số biện pháp:

• Ngăn cấm việc xả rác vào lưu vực sông Hồng và các vùng phụ cận
• Trồng nhiều cây xanh ven sông để tạo cảnh quan xanh - sạch - đẹp
• Tuyên truyền, quảng bá văn hóa - lịch sử của sông Hồng
• Phát triển các tuyến du lịch trên sông.

Luyện tập

Câu hỏi: Vẽ sơ đồ tư duy về thành tựu tiêu biểu của nền văn minh sông Hồng

Bài giải

Học sinh tự thiết kế sơ đồ tư duy theo các ý sau:

Thành tựu tiêu biểu:

• Sự ra đời của nhà nước Văn Lang và nhà nước Âu Lạc: cách ngày nay khoảng 2700 năm, nhà nước đầu tiên đã ra đời, đó là Nhà nước Văn Lang, với kinh đô Phong Châu (Việt Trì, Phú Thọ ngày nay). Sau đó, vào khoảng 2300 năm cách ngày nay, Thục Phán An Dương Vương đã thống nhất cư dân Âu Lạc và Lạc Việt lập ra nhà nước Âu Lạc, đóng đô ở Cổ Loa.
• Trống đồng Đông Sơn: có nhiều loại, đẹp nhất là trống đồng Ngọc Lũ, là nhạc cụ thường được sử dụng trong các lễ hội.

Vận dụng

Câu hỏi: Em hãy viết một thông điệp để quảng bá giá trị của sông Hồng

Bài giải

Sông Hồng - cái nôi nuôi dưỡng nền văn hóa Việt Nam.