Mở đầu bài học:

Câu hỏi: Lịch sử là những gì đã diễn ra trong quá khứ. Tai sao chúng ta lại phải nghiên cứu, tìm hiểu, phục dựng lại lịch sử? Chia sẻ hiểu biết của em về ý nghĩa, vai trò của tri thức lịch sử đối với cuộc sống hiện tại của mỗi cá nhân và xã hội. 

Hướng dẫn trả lời:

- Chúng ta phải nghiên cứu, phục dựng lịch sử vì lịch sử về những câu chuyện, những trận chiến, những gì mà con người đã trải qua trong quá khứ.  

- Chia sẻ hiểu biết của em về ý nghĩa, vai trò của tri thức lịch sử đối với cuộc sống hiện tại của mỗi cá nhân và xã hội:

• Tìm hiểu lịch sử giúp con người biết về những gì đã xảy ra trong quá khứ, từ đó kế thừa, xây dựng hiện tại, dự đoán và có niềm tin vào tương lai.
• Với xã hội, tri thức lịch sử là yếu tố cốt lõi tạo nên ý thức dân tộc và bản sắc văn hóa, cộng đồng của dân tộc đó. 

1. Vai trò, ý nghĩa của tri thức lịch sử:

Câu hỏi:

Câu 1: Thảo luận về các ý kiến được trích dẫn ở Tư liệu (tr.16) để làm rõ vai trò, ý nghĩa của lịch sử

Câu 2: Hãy tìm hiểu về truyền thống ngôi trường mà em đã học. Chia sẻ cảm xúc và suy nghĩ của em khi biết được những thông tin đó. 

Hướng dẫn trả lời:

Câu 1:

- Hai đoạn trích trong Tư liệu đều có điểm chung là đề cập đến vai trò, ý nghĩa của quá khứ lịch sử (đó chính là cội nguồn, tổ tông, là tấm gương răn đe cho đời sau, giúp chúng ta hiểu rõ về gốc tích nước nhà, nguồn gốc của mình).

- Vai trò, ý nghĩa của lịch sử: 

• Để hiểu biết hiện tại, dự đoán và có niềm tin vào tương lai, con người phải tìm hiểu vê quá khứ. Vì hiện tại luôn kế thừa và được xây dựng trên nền tảng của những gì quá khứ để lại. 
• Lịch sử cung cấp cho con người những thông tin hữu ích về quá khứ của chính con người và xã hội loài người. Nhờ đó, con người biết được về nguồn gốc, tổ tiên của bản thân, gia đình, dòng họ, dân tộc và toàn nhân loại. 
• Với mỗi cộng đồng, dân tộc, hiểu biết về lịch sử là một trong những yếu tố cốt lõi tạo nên ý thức dân tộc và bản sắc văn hóa, cộng đồng của dân tộc đó. 

Câu 2:

- HS tìm hiểu về truyền thống ngôi trường đang học dựa trên các ý chính sau: 

• Ngôi trường có bề dày bao nhiêu năm xây dựng và phát triển
• Chú trọng xây dựng chuyên môn như thế nào
• Các truyền hoạt động ngoại khóa (truyền thống Uống nước nhớ nguồn, tham gia các phòng trao, hoạt động tri ân thầy cô, kỉ niệm các ngày lễ lớn, tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ, giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn trong địa phương,...)

- Cảm xúc của em khi biết được những thông tin đó:

• Tự hào khi biết được những truyền thống tốt đẹp của nhà trường.
• Tự nhắc nhở bản thân phải cố gắng học tập và rèn luyện tốt hơn nữa để xứng đáng là HS trong ngôi trường giàu truyền thống. 

2. Học tập và tìm hiểu lịch sử suốt đời

a. Sự cần thiết của việc học tập, khám phá lịch sử suốt đời

b. Kết nối lịch sử với cuộc sống, cuộc sống với lịch sử

Câu hỏi:

Câu 1: Vì sao đặt ra vấn đề học tập, khám phá lịch sử suốt đời?

Câu 2: Hãy kể tên một số bộ phim, chương trình truyền hình,... ở Việt Nam sử dụng chất liệu là tri thức lịch sử và văn hóa mà em biết.

Câu 3: Có thể học tập và tìm hiểu lịch sử qua các hình thức nào? Hình thức nào giúp em hứng thú và đạt kết quả cao nhất?

Hướng dẫn trả lời: 

Câu 1:

Phải đặt ra vấn đề học tập, khám phá lịch sử suốt đời vì:

• Trong cuộc sống, chúng ta thường xuyên phải cần đến và vận dụng những tri thức, kinh nghiệm từ quá khứ vào cuộc sống hiện tại, định hướng cho tương lai.
• Nhiều sự kiện lịch sử, quá trình lịch sử đến nay vẫn còn là bí ẩn. Nó thôi thúc lớp người đi sau tham gia tìm tòi, khám phá để hoàn chỉnh thêm nhận thức chung, làm giàu tri thức lịch sử.
• Khám phá lịch sử giúp chúng ta biết được những thành tựu văn minh nhân loại qua các thời kì, hiểu được những kinh nghiệm, rút ra được những bài học có giá trị lịch sử từ các nước khác, phòng tránh được những sai lầm.
• Hiểu biết sâu sắc về lịch sử dân tộc Việt Nam và của các nước khác giúp chúng ta hội nhập thành công.
• Ngày nay, tri thức lịch sử và văn hóa chính là cội nguồn cảm hứng và ý tưởng sáng tạo trong các ngành công nghiệp văn hóa, phát triển du lịch, tạo cơ hội nghề nghiệp mới.

Câu 2:

Tên một số bộ phim, chương trình truyền hình,...ở Việt Nam sử dụng chất liệu là tri thức lịch sử và văn hóa mà em biết:

• Phim truyện: Phượng Khấu, Thái sư Trần Thủ Độ, Bình Tây đại nguyên soái...
• Chương trình truyền hình: Theo dòng lịch sử,...

Câu 3: 

- Có thể học tập và tìm hiểu lịch sử qua các hình thức: tham quan bảo tàng, các khu tưởng niệm, đọc sách, đọc truyện, xem phim, nghe các bài hát "đi cùng năm tháng",...

- Hình thức giúp em thấy hứng thú và đạt hiệu qua cao nhất: tham quan bảo tàng.